Typologie(ën)
Ontwerper(s)
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Inventaris(sen)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Het monumentale erfgoed van België. Elsene (DMS-DML - 2005-2015)
- Kerkkappen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1830-1940 (Urban - 2019)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Wetenschappelijk Over het algemeen gebruikt om natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden te waarderen in hun botanische kwaliteiten. Binnen de context van een onroerend goed kan het de aanwezigheid van een (bouw)element (bijzonder materiaal, experimenteel materiaal, bouwprocédé of -component) of getuigenis van een ruimtelijk-structurele ruimte (stedenbouwkundig) waarvan het behoud moet worden overwogen met het oog op wetenschappelijk onderzoek.
- Technisch Onder de technische waarde van een onroerend goed kan men het vroeg gebruik van een bepaald materiaal of een bepaalde techniek verstaan (> engineering), ook gebouwen met een constructief of technologisch belang, een technisch hoogstandje of een technologische innovatie kunnen in aanmerking komen. Het kan eveneens industrieel-archeologisch waardevol worden begrepen zoals getuigenissen van verouderde bouwmethodes. Vanzelfsprekend dringt een koppeling zich aan mbt een wetenschappelijke waarde.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
id
Beschrijving
Schotse presbyteriaanse kerk. Deze gemeenschap is sinds 1898 in Brussel aanwezig.
Op hoek met Vleurgatsesteenweg, kerk in Engelse neogotische stijl, op gevel gesigneerd ‘J. Waddell et T.Young / Glasgow / Walthère Michel / Architectes', 1925. Oost-west (koor) georiënteerd. Opgericht ter nagedachtenis van de presbyteriaanse soldaten die tijdens W.O. I omkwamen.
Westelijk georiënteerd basilicaal grondplan. Schip met rechts zijbeuk met doopkapel. Rechts kruist de hoofdbeuk een kleine dwarsbeuk. Veelhoekig koor met links de sacristie en rechts het orgel. Sacristie uitgevend op kleine binnenplaats.
Gevel. In Buchholtzstraat en Vleurgatsesteenweg gevel in witsteen op hardstenen sokkel. Achtergevel in ‘Paepesteen' baksteen. Spitsboogvensters met tracering. Hoofdbeuk onder leistenen zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.; dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. in Buchholtzstraat. Zijbeuk onder lessenaarsdakDak bestaande uit één hellend dakvlak.. In Vleurgatsesteenweg kerk inspringend t.o.v. rooilijn en met voorplaats; links kleine deur naar binnenplaats. TopgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt. bekroond met kruis.
Op rechterhoek rechthoekige klokkentoren van twee bouwlagen onder trapgevelGevel met een driehoekige bekroning die trapsgewijs versmalt. en bekroond met ijzeren kruis; inkomportiek in Buchholtzstraat. Vleugeldeur bekroond met bas-reliëf, voorstelling: brandende struik, symbool van de Schotse kerk, en opschrift: ‘1925 / nec / tamen consumebatur' [Ondanks alles werd hij niet door de vlammen verteerd].
In Buchholtzstraat lage zijgevel met per drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft.. In gevel van dwarsbeuk groot spitsboogvenster.
Interieur. Muren in similiBepleistering ter imitatie van natuursteen.. Witstenen bogenConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden., zuilen in steen van Euville.
Rechts van het koor orgel gebouwd door een lid van de familie Joris, orgelbouwers uit Ronse, in 1963 vervangen door een elektrisch orgel; orgelpijpen zijn bewaard. In souterrainHoge kelder of half verzonken verdieping. feestzaal en klaslokaal.
Oude glas-in-loodramen, waarvan sommige gesigneerd met ‘Alph. Struelens, ch. de Merchtem 36'; glas-in-loodramen ter herdenking van de 75e verjaardag van de kerk, n.o.v. Marcelle Majerus-Nizet en Auseklis Ozols, met als thema de slachtoffers van de oorlogen van de 20e eeuw, 2000.
Bronnen
GAE/DS53-17.
Publicaties en studies
GONTHIER, A., Histoire d'Ixelles, Le Folklore Brabançon éd., Impr. De Smedt, Brussel, 1960, p. 195.
75 Years of St. Andrew's, brochure uitgegeven ter gelegenheid van de 75e verjaardag van de kerk, 2000.
