Typologie(ën)
opslagplaats/loods
liefdadigheidsinstelling
liefdadigheidsinstelling
Ontwerper(s)
E. HENDRICKX – 1875-1879
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 32048
Beschrijving
Voormalig Maison de Secours. Complex in eclectische stijl naar ontwerp van architect E. Hendrickx van
1875, gebouwd in 1876-1879. Opgericht door de Conseil Général d’Hospices et de Secours (huidige
O.C.M.W.) ten
behoeve van de Comités
de Charité, met onder meer dispensarium en raadzaal, voorts bestemd voor de bedeling van brood, steenkool en
kleding aan noodlijdenden. Gebouwen gegroepeerd rondom een binnenplaats, met
hoofdvleugel aan de Schuitenkaai, inkom en conciërgewoning in Sint-Andriesstraat
nr. 1, en pakhuis in Oppemstraat nr. 45. Hoofdgebouw met drie bouwlagen en vijf
en een halve traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Overwegend natuurstenen lijstgevel, de
bovenverdiepingen verlevendigd met baksteen, op hardstenen plint. Symmetrische
opstand met nadrukkelijke kordongeleding. Begane grond geritmeerd door brede
steekbogen, met alternerend ingeschreven deuren - schouderbogig in de uiterste
traveeën - met stoep en venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Versmallende bovenvensters met doorgetrokken
lekdrempels en ingediepte borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., getoogd met sluitsteen en waterlijst
op de eerste verdieping, schouderbogig op de tweede. Typische ijzeren
sierankers als onderbreking van de kordons. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met tandlijst op
bewerkte consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief., aansluitend bij de pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en hoekblokken van de bovenste
verdieping, bekroond door een blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt.. Centrale dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. met pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.,
driehoekig frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. en bolornament; getrapte aandaken.
Inkom en conciërgewoning met twee bouwlagen en twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Gelijkaardige, soberder opstand, met steek- en schouderboogopeningen.
Pakhuis met twee bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. (Polonceauspant). Opstand van baksteen afgewisseld met breuksteenMetselwerk bestaande uit brokken onregelmatige natuursteen. in cyclopisch verband, op hardstenen plint. Getoogde inrijpoort en getraliede benedenvensters; schouderbogig bovenvenster in de puntvormig verhoogde middentravee onder omlopende kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)..
Inkom en conciërgewoning met twee bouwlagen en twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Gelijkaardige, soberder opstand, met steek- en schouderboogopeningen.
Pakhuis met twee bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. (Polonceauspant). Opstand van baksteen afgewisseld met breuksteenMetselwerk bestaande uit brokken onregelmatige natuursteen. in cyclopisch verband, op hardstenen plint. Getoogde inrijpoort en getraliede benedenvensters; schouderbogig bovenvenster in de puntvormig verhoogde middentravee onder omlopende kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)..
Bronnen
Archieven
SAB/OW 7973 (1875-1879).
Tijdschriften
L’Emulation, 1879, pl. 21-23.
L’Emulation, 1879, pl. 21-23.
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
