Het Faillen Hoofd / Geschenkengang / Sint-Nikolaasgang
Grasmarkt 8
Geschenkengang 1
Grasmarkt 10-12
Sint-Nikolaasgang 1
Typologie(ën)
woning of opbrengsthuis (onbepaald)
portiek/poort
beluik
portiek/poort
beluik
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1700
VAN BEGINNE – architect – 1946
Juridisch statuut
Beschermd sinds 20 september 2001
Stijlen
Classicerende barok
Barok
Inventaris(sen)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Archeologisch Meestal gaat het om overblijfselen, fragmentarische elementen of betekenisvolle sporen van oudere gebouwen die in een onroerend goed bewaard zijn gebleven en zodoende getuigenissen zijn bouwkundige activiteiten door de mens. De belangstelling gaat dan meestal uit naar de overblijfselen zelf. De selectie van het onroerend goed (gebouw of fragment) is gemotiveerd als een omhulsel met deze fragmenten, die waardevolle informatie verschaffen over de bouwevolutie en -geschiedenis. (Fragmentarische elementen die in het gebouw bewaard zijn gebleven (bv. constructieve elementen in de kelders van het gebouw in de Boterstraat nr. 40); kelders die waarschijnlijk oudere elementen bevatten (bv. kelders van de abdij van Coudenbergh of de kapel van Nassau).
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Volkskundig Moeilijk te onderscheiden waarde ten opzichte van de sociale waarde en over het algemeen onvoldoende om selectie (mbt onroerend erfgoed) op zichzelf te rechtvaardigen. Het is wenselijk deze erfgoedwaarde te koppelen aan een immateriële gezien het vaak een plaats van herinnering van een gemeenschap, of van een sociale groep betreft. Het kan ook de materiële uiting zijn van een plek met volkssymboliek, of een plek waar een wijk gegroepeerd of gestructureerd is.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 31374
Beschrijving
Ruim
breedhuis, vermoedelijk samenstel van twee panden met gevelfront in
classicerende barok, in cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. gedateerd 1700.
Ondiepe voorbouw met vier bouwlagen, de tweede als tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen., attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt. en acht traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldak; aansluitend verankerde achterbouwen onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. met achterpuntgevel onder meer met muurvlechtingen, palend aan de Geschenkengang en de Sint-Niklaasgang.
Oorspronkelijk bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. en beschilderde gevel; voorzien van nieuw parement van baksteen en Euville, n.o.v. architect P. A. Van Beginne, 1946. Symmetrische opstand met gemarkeerde horizontale registersVensterstrook in een topgevel.. Geblokte tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen. en hoekpenanten. Hoofdverdieping met alternerende balustraden, pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., entablement en hoog oplopende booglijst boven de twee centrale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Lage derde bouwlaag met pilasterindeling en hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.. Bekronend frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. boven de vier centrale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), ingeschreven in de attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt. met ronde oculiKlein rond, ovaal of polygonaal venster. in spiegels.
Toegangen tot Geschenkengang en Sint-Niklaasgang met toegevoegde respectievelijk pseudo-traditionele en -barokke omlijsting in uiterste traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), ertussen winkelpuien.
Ondiepe voorbouw met vier bouwlagen, de tweede als tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen., attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt. en acht traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldak; aansluitend verankerde achterbouwen onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. met achterpuntgevel onder meer met muurvlechtingen, palend aan de Geschenkengang en de Sint-Niklaasgang.
Oorspronkelijk bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. en beschilderde gevel; voorzien van nieuw parement van baksteen en Euville, n.o.v. architect P. A. Van Beginne, 1946. Symmetrische opstand met gemarkeerde horizontale registersVensterstrook in een topgevel.. Geblokte tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen. en hoekpenanten. Hoofdverdieping met alternerende balustraden, pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., entablement en hoog oplopende booglijst boven de twee centrale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Lage derde bouwlaag met pilasterindeling en hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel.. Bekronend frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. boven de vier centrale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), ingeschreven in de attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt. met ronde oculiKlein rond, ovaal of polygonaal venster. in spiegels.
Toegangen tot Geschenkengang en Sint-Niklaasgang met toegevoegde respectievelijk pseudo-traditionele en -barokke omlijsting in uiterste traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), ertussen winkelpuien.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 56528 (1946).
Websites
BALat KIK-IRPA
BALat KIK-IRPA (kruisvenster)
Geschenkengang: BALat KIK-IRPA
Sint-Nikolaasgang: BALat KIK-IRPA
