Onderzoek en redactie
2018
Bekijk de weerhouden gebouwenDe Mutsaardlaan verbindt de rotonde gevormd met de Meiseselaan, de Rode Kruislaan en de Pagodenlaan met die gevormd met de Romeinsesteenweg. Ze kruist de Forumlaan en de Brieslaan, en dan de Wannekouterlaan, ter hoogte waarvan ze een lichte bocht in westelijke richting beschrijft. Voorbij de Romeinsesteenweg wordt de laan verlengd door de Strombeeklinde.
Het tracé van de laan, dat al in 1905 werd gepland, werd bekrachtigd bij K.B. van 17.08.1906. De Nieuwelaan, zoals ze toen heette, zou beginnen met een bocht onder aan de De Wandstraat en tot aan Strombeek lopen. Bij beslissing van de Gemeenteraad van 16.03.1914 werd het tracé van de aanzet van de toekomstige laan herzien, en het begon toen in rechte lijn vanaf de Meiseselaan. Het was echter pas rond 1935 dat een eerste deel van de laan werd aangelegd, volgens een rooilijn vastgelegd bij K.B. van 19.11.1934. De rest van de laan werd pas na 1953 geopend.
De laan kreeg haar naam terzelfder tijd als de Pagodenlaan, bij besluit van het College van de Stad Brussel van 06.09.1935. Haar naam verwijst naar het gehucht Mutsaard, dat historisch gezien op Laken en Neder-Over-Heembeek lag, maar ook op Strombeek en Vilvoorde. Op de grens tussen de vier entiteiten werd in de 18e eeuw een herberg gebouwd, Den groenen Mutsaard – (“mutsaard” betekent takkenbos). De Mutsaardwijk, die vanaf begin 20e eeuw werd ontwikkeld, werd aan de kant van Laken afgebakend door de Romeinsesteenweg in het noorden en de Meiseselaan in het westen.
Het eerste straatdeel bestaat hoofdzakelijk uit burgerwoningen en kleine opbrengstpanden in art decostijl of Beaux-Artsstijl, ontworpen tussen 1935 en 1938. Daaronder nr. 18 en 20 (architect Emile Lorenz, 1938-1939), 24 (architect P. A. Vanbeginne, 1939) en 28 (architect Arthur Manne, 1938). De bebouwing van de laan hernam vanaf 1949, met in het eerste straatdeel hoofdzakelijk huizen van het bel-etagetype of modernistische opbrengstpanden, zoals nr. 42 (architect Paul Depraetere, 1956). Het tweede straatdeel aan pare zijde en het derde aan onpare zijde bevatten elk twee woonblokken. Nr. 70-74 en 76-80 behoren tot het Forumpark, een complex van zes woonblokken omringd door boomrijke grasperken dat in 1963 werd ontworpen door architect Jacques Cuisinier en de Groupe Urbanisme i.o.v. de Société de Promotion pour l’Aménagement du Quartier du Forum. Uiteindelijk werden slechts drie blokken door de Groupe Urbanisme ontworpen (architect Jean-Florian Collin), voor de maatschappij Etrimo: de twee gebouwen aan de Mutsaardlaan en nr. 1-5 Forumlaan, respectievelijk in 1964, 1966 en 1965. De overige blokken werden in de jaren 1970 opgetrokken. Nr. 73-73a en 75-77 nemen het hele bouwblok dat wordt afgebakend door de Romeinsesteenweg, de Gustave Demanetstraat en Wannekouterlaan in en werden in 1964 ontworpen door architect Jacques Mignolet voor de maatschappij Amelinckx. Aan het einde van de laan, aan onpare zijde, staan villa’s uit de jaren 1970.
Vermelden we, in het bouwblok gevormd door de Wannekouterlaan en de Gustave Demanetstraat, de voormalige lagere scholen nr. 34 en 35, thans de Koningin Astridschool, die tot 1906 teruggaat (zie nr. 69 tot 71). Aan dezelfde zijde, in het eerste bouwblok, bevindt zich op nr. 25 een rond 1955 ontworpen geprefabriceerd gebouw, met een kinderbewaarplaats van de Stad Brussel verbonden aan de kleuterschool Koningin Astrid op nr. 22 van de De Wandstraat.
Bronnen
Archieven
SAB/AR straten, doos 20-24, cote 24, nr.16 (06.09.1935).
SAB/OW 57102 (1904-1916), 76971 (1936-1961), 78028 (1951-1954); 18: 52310 (1939); 20: 51140 (1938); 24: 51141 (1939); 25: 79262 (1954-1955); 28: 52305 (1938); 42: 70281 (1956); 70-74, 76-80: 74944 (1963); 70-74: 82030 (1964); 73-73a, 75-77: 85359 (1964); 76-80: 82790 (1966).
Publicaties en studies
VAN KRIEKINGE, D., Essai de toponymie laekenoise, Laken, 1995, s. p.
VAN NIEUWENHUYSEN, P., Toponymie van Laken (doctoraatsverhandeling in de Germaanse Filologie), UCL, Louvain-la-Neuve, 1998, pp. 1490-1491.
VERHAEGHE, L., 8 x Mutsaard-Laken, Gemeenschapscentrum Heembeek-Mutsaard, Brussel, 2006, pp. 8-9.
Tijdschriften
VANHUYSE, A., “De Mutsaard: van grenzen gesproken”, LACA Tijdingen, 1, jaargang 13, september 2001, pp. 3-10.