close the map
Brussel Vijfhoek

Maurice Lemonnierlaan

Onderzoek en redactie

1989-1994

 

Bekijk de weerhouden gebouwenVan Fontainasplein naar Zuidlaan. Zuidelijke as binnen het geheel der centrale lanen, in 1867-1871 onder het beleid van burgemeester Jules Anspach aangelegd op de overwelfde Zenne, naar ontwerp van architect L.P. Suys. Monumentale doorbraak naar Haussmanniaans model die de stad van noord naar zuid doorkruist (zie Adolphe Maxlaan). Oorspronkelijke benaming «Henegouwenlaan», in 1919 vervangen door de huidige, ter ere van Maurice Lemonnier (1860-1930), schepen van Brussel, gedeporteerd tijdens de Eerste Wereldoorlog.

De Maurice Lemonnierlaan vormt het minst prestigieuze gedeelte van de centrale lanen. Het tracé wordt opgeluisterd door het Zuidpaleis (nr. 132-172) en centraal onderbroken door het Anneessensplein met de Gemeenteschool Nr. 13 (zie Anneessensplein nr. 11).

De bebouwing, op een tiental panden na vrij intact bewaard, vertoont een aaneenschakeling van overwegend bescheiden rijhuizen met eenvoudig stucdecor, onderbroken door een beperkt aantal panden met rijkere afwerking. Winkel-, huur- en burgerhuizen met gemiddeld vier bouwlagen, opgetrokken in de jaren 1870 en begin 1880. Twee gebouwen werden tijdens de gevelwedstrijd van 1872-1876 bekroond (nr. 17-19 en zie nr. 110). Een aantal panden voornamelijk geconcentreerd aan het einde van de westzijde, werd opgetrokken door de aannemersassociatie «Billen et Consorts» (nr. 203, 205-211, 215-217), waaronder ook het verdwenen « Hotel Terrasse» naar ontwerp van architect H. Rieck van 1880 in maureske stijl op de hoek met de Zuidlaan. Tot de doorsnee-architectuur behoort een reeks voormalige burger- en winkelhuizen met neoclassicistische inslag, met drie tot vier bouwlagen, overwegend drie traveeën en zadel- of soms mansardedak, gekenmerkt door lijstgevels met veelal schijnvoegen, panelen, risaliet, geriemde vensteromlijstingen, sleutels of friezen in stuc en balkons met borstwering in gietijzer. Oorspronkelijk enkelhuisopstand of winkelpui met privé-ingang, vrijwel zonder uitzondering meermaals verbouwd, waarbij veralgemening van de winkelfunctie; soms vernieuwde gevelbekleding of toegevoegde verdieping Cf. nr. 3-5 (1873), 6 (1879), 7-9 (1874), 11 (1874), 13-15 (1873), 16 (erker : J. Ramaekers 1894), 27-29 (1874), 31-33 (1874), 32 (1874), 35-39 (1874), 63-65 (1872), 83-85 en 87- 89 (1874), 100 (1877), 106 (1877), 111- 113 (1873), 112-114 (1882), 116 (1882), 118 en 120 (1882), 119 (1876), 121-123 en 125 (1875), 122 en 124-126 (1882), 127 (1874), 128 (1882), 135 (1875, architect E. Lagasse), 151 (1875, architect J.A. Pilate), 155 (1876), 165 (1879), 167, 169 (1876), 174-178 (1876, architect G. Garvin), 177 (1875), 179 (1876), 180- 184 (1879), 181 en 183 (1879), 190-192 (1878) , 195-201 (1880), 196 (1879), 202 (1876), 204-206 (1874), 213 (1876).

Nieuwbouw beperkt tot een aantal eerder kleinschalige ingrepen, onder meer appartementsgebouwen uit de tweede kwart van de 20e eeuw, cf. nr. 22-24 (1941), 26-28 (1941, architect rechter Thiry), 50 (1931, architect A. Lejeune) en 145- 149 (1937, architect F. Jansen), kantoorgebouwen uit de derde kwart van de 20e eeuw.

Ondergronds metrostation ‘Anneessens’, ter hoogte van het Anneessensplein (noord- zuid-premetro, lijn 3) : grafische compositie ‘Les Sept Ecritures’ door P. Alechinsky naar Ch. Dotremont.

Bronnen

Archieven
SAB/OW 3634 (1880), 25152 (1873), 25193 (1879) ,17191 (1874), 25175 (1874),25149 (1873) , 25285 (1894), 25172 (1874), 25171 (1874), 25170 (1874), 25167 (1874), 5141 (1872), 25164 en 25174 (1874), 25184 (1877), 25183 (1877), 25147 (1873), 25301 (1882), 25178 (1882), 25179-25180 (1882), 25223 (1876), 25168 (1875), 25304 (1882), 25165 (1874), 2940 (1882), 25214 (1875), 25209 (1875), 25229 (1876), 25259 (1879), 25182 (1876), 25225 (1876), 25220 (1875), 25227 (1876), 25177 (1879), 25194-25195 (1879), 25185 (1878), 25202 (1880), 25190 (1879), 25228 (1876), 25158 (1874), 25226 (1876) , 57404 (1941), 41380 (1931), 49892 (1937).