Typologie(ën)

fabriek

Ontwerper(s)

INCONNU - ONBEKEND1870-1875

Stijlen

Eclectisme

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Inventaris van de Industriële Architectuur (AAM - 1980-1982)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Landschappelijk
  • Wetenschappelijk
  • Technisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2013-2014

id

Urban : 22582
lees meer

Beschrijving

Gelegen op een uitgestrekt hoekperceel, complex van een voormalige chocolaterie-confiserie, gebouwd begin jaren 1870 en herhaaldelijk vergroot tot in 1914; in 2002 werd het complex gerenoveerd en tot woningen en kantoren herbestemd.

Geschiedenis

Begin jaren 1870 werd een eerste fabriek van vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en twee bouwlagen (A) gevestigd rechts van nr. 59 Van Schoorstraat. Na 1881 was het eigendom gelegen op een smal perceel aan de kant van de Paviljoenstraat. Er werden bijgebouwen opgetrokken die vanaf 1888 werden vergroot, waaronder een magazijn (B) en een grote remise (C). Tussen 1893 en 1899 werd het perceel aan de Paviljoenstraat rechts uitgebreid; de gebouwen aan deze zijde zijn ondertussen gesloopt (E). In 1896 werd de fabriek (A) verhoogd met één bouwlaag, net als het magazijn achteraan (B) twee jaar later. In 1899 werd het aanpalende huis rechts (A1) na een grondige verbouwing in het complex geïntegreerd, waardoor het geheel werd uitgebreid met twee identieke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). In 1903, verhoging (D) en uitbreiding (D1) van een blok magazijnen achter de fabriek. In 1904 werd de fabriek nogmaals uitgebreid, op de plaats van drie gesloopte woningen in de Van Schoorstraat (A2). Het geheel werd uitgebreid met vijf analoge traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en kreeg tevens een vierde bouwlaag. In 1910 breidde aannemer Guillaume Pater de confiserie nogmaals uit met een volume van tien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van hetzelfde type (A3): drie aan de Van Schoorstraat, drie op de hoek, en vier aan de Paviljoenstraat, gevolgd door een inrijpoort. Deze poort werd ingewerkt in een traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) die vóór 1935 werd toegevoegd. Pater, die een gevel met zichtbare bakstenen wou, bikte waarschijnlijk de bestaande gevel af om hem bij zijn nieuwe volume te laten aansluiten. In 1914 werd het achtergebouw op nr. 57 Paviljoenstraat (D2) gekocht en heropgebouwd om het in het blok magazijnen (D-D1) in te werken. In 1970 werd het complex gekocht door het Gemeentekrediet, dat er een archiefdepot vestigde. In 2002 werden de voormalige fabriek en de woning op nr. 61 Paviljoenstraat verbouwd tot een ruimte voor kantoren en woningen (n.o.v. architect Xavier de Wil). De renovatie omvatte de sloop van de gebouwen aan de Paviljoenstraat (E).

Beschrijving

Gebouw aan de straatkant (A-A3)

Hoewel het in verscheidene fases werd gebouwd, heeft het hoofdgebouw van de voormalige chocolaterie-confiserie een uniforme gevel in eclectische stijl met classicistische inslag. Vier bouwlagen onder plat dak en veertien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan de Van Schoorstraat, drie op de hoek, en vijf aan de Paviljoenstraat. Bakstenen gevel met hardstenen elementen. De eerste elf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) waren wellicht oorspronkelijk bepleisterdMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. en werden in 1910 afgebikt. TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) geflankeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met verdiepte schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren., de toegangstraveeënTravee waarin de toegang is ondergebracht. lichtjes risaliterend, onder een bekroning oorspronkelijk onder frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Steekboogvormige muuropeningen met baksteenpatronen. De bogenConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden. van de eerste vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) zijn oorspronkelijk, met elementen in hardsteen en geflankeerd door ankers. Deuren onder geschilderd opschrift “Confiserie / SENEZ-STURBELLE”, behalve aan de Paviljoenstraat. De tweede deur aan de Van Schoorstraat vervangt het oorspronkelijke vensterLicht- en/of luchtopening in een muur., waarschijnlijk sinds de jaren 1950. Op de hoek, garagepoort die een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. vervangt. Getraliede venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op de benedenverdieping. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  vervangen.

Van Schoorstraat 61-61a, opstand van de vergroting in 1904, GAS/DS 269-61 (1904).

Gebouw binnen het huizenblok (D-D2)


Voormalig magazijn, gebouwd in drie fases, met thans aan de Paviljoenstraat een uniforme beschilderde gevel van vier bouwlagen en zes ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder plat dak. Centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) voorzien van een portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. en brede T-vormige muuropeningen, onder I-balkIJzeren latei met I-profiel.. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  vervangen.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 269-61, 211-57, 211-55-63.

Publicaties en studies
CULOT, M. [red.], Schaerbeek. Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980-1982, fiche 6.

Tijdschriften
MERTENS, A., ROZEZ, “Van Schoor (rue)”, Annuaire du Commerce et de l'Industrie de Belgique, Province de Brabant, Bruxelles et sa banlieue, Brussel, Établissements généraux d'imprimerie, 1870, 1873.

Kaarten / plannen
Plan de la commune de Schaerbeek 1876, Nationaal Geografisch Instituut.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1881.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1893.
Plan de la commune de Schaerbeek 1899.