Typologie(ën)

school

Ontwerper(s)

Léon STYNENarchitect1962-1967

Paul DE MEYERarchitect1962-1967

Stijlen

Brutalisme

Inventaris(sen)

  • Het monumentale erfgoed van België. Sint-Gillis (DMS-DML - 1997-2004)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch

Onderzoek en redactie

1997-2004

id

Urban : 7071
lees meer

Beschrijving

Gemeentelijk Scholencomplex Steensstraat, ook wel Peter Panschool.
Modernistisch complex n.o.v. arch. Leon Stynen en Paul De Meyer, 1962 (ontwerp), 1963-67 (uitvoering), 1970-1973 (uitbreiding door verhoging van de vleugels A en B).

Strakke architecturale concept, met spel van horizontale en verticale partijen en open en gesloten volumes, kan ingeschreven worden binnen brutalistische beweging. Wit beschilderd betonnen complex herbergt kinderbewaarplaats, kleuterschool en lagere school; recent tevens academie voor beeldende kunsten en twee culturele organisaties in ondergebracht.

Peter Panschool (foto 2004).

Situering: gelegen op een hellend terrein tussen Retoricastraat en Steensstraat. Sterk contrasterende inplanting binnen bouwblok met burgerwoningen in eclectische stijl.

Historiek: plannen voor nieuw gemeentelijk scholencomplex op dit terrein, ter vervanging van de school nr. 7 op Waterloosesteenweg, gaan terug tot 1933. In 1952 nam het project een nieuwe start door het uitschrijven van een ontwerpwedstrijd. Tengevolge van fundamentele wijzigingen aan het oorspronkelijk concept werd het bekroonde ontwerp “Duplex” van arch. George Demettre nooit uitgevoerd. Slechts in 1962 werd het definitieve ontwerp van L. Stynen en P. De Meyer goedgekeurd.
Om bouw mogelijk te maken verdwenen talrijke huizen uit XIX, waaronder nr. 25 n.o.v. arch. Prudent Mabbe, 1894 en nr. 27 n.o.v. arch. Hubert Marcq, 1894, (volgens De Keyser, G., 1996).

Opbouw: complex met drie rechthoekige vleugels onregelmatig in U-vorm geschikt rond speelplaats en afgesloten door omheiningmuur.
Eerste vleugel met vier bouwlagen onder dakterras (A), tweede vleugel van zes bouwlagen (B) en derde half verzonken vleugel van één bouwlaag (C). Allen toegankelijk via Retoricastraat en nooduitgang via Steensstraat.

Gevel Retoricastraat samengesteld uit twee haaks t.o.v. elkaar geplaatste rechthoekige volumes, nl. vleugels A en B.
Volume links (A): op benedenverdieping portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. met helling naar eerste verdieping (uitgang lagere school) naast zijdelingse toegangspartij (nr. 19), verlicht door groot vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. met roedeverdeling en versierd met keramisch paneel met bronzen reliëf en opschrift “ECOLE PETER - PAN”, rechtsonder gesigneerd “SIGISMONDI 74”.

Peter Panschool, keramisch paneel met bronzen reliëf op benedenverdieping (foto 1997).

Achterwand portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. met breed vensterregisterDoorlopende horizontale aaneenschakeling van vensters. uit glastegels en poort (nooduitgang), afgesloten door hekken. Gevel op verdiepingen met vensterregistersDoorlopende horizontale aaneenschakeling van vensters. en dakterras met pergola.
Volume rechts (B): op benedenverdieping portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. met glazen toegangsdeuren (links naar nr. 13, school Peter Pan en rechts naar nr. 11, kinderbewaarplaats ‘Les Bengalis'), keramisch paneel met opschrift CRECHE LES BENGALIS. Gevel op verdiepingen doorbroken door enkele muuropeningen.

Gevels koerzijde: muuropeningen met brede en smalle vensterpartijen met georiënteerde tussenschotten. Vleugel B met uiterst links loggia'sOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. en inspringende hoogste bouwlaag met galerij.

Gevel vleugel B, gericht naar Munthofstraat (kribbe): portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert. op benedenverdieping, gevel verder belijnd door brede doch smalle vensterregistersDoorlopende horizontale aaneenschakeling van vensters. en onderbroken door hoger volume (trappenhuis) met enkelvoudige muuropeningen.

Gevel Steensstraat: omheiningsmuur sluit het complex af. Gevel van vleugel B met risaliterende partij doorbroken door enkele smalle muuropeningen voorzien van kubusvormige balkons.

Peter Panschool, detail van achtergevel (foto 2004).

Ruimtelijke indeling: vleugels zijn intern met elkaar verbonden. A en B in de tweede bouwlaag, A en C in de eerste bouwlaag. Enkel kribbe ligt onafhankelijk en heeft eigen toegang.
In vleugels A en B voornamelijk klaslokalen, naast kantoren voor directie en secretariaat, leraarskamer, bibliotheek, nutsvoorzieningen (sanitair, keukens) en circulatieruimtes (gangen en trappenhuizen). Galerijen en loggia'sOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw. functioneren als speelplaatsen. Uitbouw op begane grond van vleugel B (kleuterklassen) voorzien van groendaken en heeft in Steensstraat ondiepe uitbouw met trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. (nooduitgang).
In de half verzonken derde vleugel (C) is turnzaal met kleedkamers en douches ondergebracht. Het dak ervan sluit aan op galerij van vleugel A en fungeert als speelplaats. Speelplaats op de begane grond deels geplaveid, deels grasperk met bomen.

Interieur
: veelvuldig gebruik van hout voor wanden, ingebouwde kasten in klaslokalen, vloeren bekleed met linoleum of tegels.
Turnzaal met parketvloer, wanden bekleed met hout, plafond in ruwe beton met drie ronde daklichten, kleedkamer volledig bekleed met witte keramische tegels.

Bronnen

Archieven
GASG/DS verslagen gemeenteraad: 13.07.1933, 10.01.1952, 27.04.1954, 28.10.1954, 28.04.1955, 30.06.1955, 02.05.1957, 26.06.1958, 20.03.1962.

Publicaties en studies
ARON, J., DE BECKER, F., PUTTEMANS, P., Inventaris van het hedendaagse patrimonium van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Brussel, 1994, fiche 76.
BURNIAT, P., PUTTEMANS, P., VANDENBREEDEN, J., L'Architecture moderne à Bruxelles, éd. de l'Octogone, Brussel en Louvain-la-Neuve, 2000, p. 197.

Tijdschriften
‘ Concours pour la construction d'une groupe scolaire rue Steens à Saint-Gilles. Projet “ Duplex ”, arch. G. Demettre ', Rythme, 19-20, 1954, pp. 38-39.