![Locquenghienstraat 16. Kindertuin nr. 4 en voormalige Huishoudschool nr. 1, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10003093/10003093_0016_M01.jpg)
Typologie(ën)
school
Ontwerper(s)
Fernand SYMONS – architect – 1903-1908
Adolphe CRESPIN – sgraffitoschilder – 1903-1908
Statut juridique
Stijlen
Art nouveau
Inventaris(sen)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek
- Esthetisch
- Historisch
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 32695
Beschrijving
Schoolcomplex in art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession., naar ontwerp van architect F. Symons van
1903-1905. Opgetrokken ter plaatse van de vroegere Tordoirgang en de Philipperontgang
aan de Vlaamsesteenweg, die in 1903 door de Stad Brussel werden aangekocht en
vervolgens gesloopt. Bouw aanbesteed in 1906, voltooid en in gebruik genomen in
1908.
De plattegrond beschrijft een voorbouw van twee bouwlagen met gemeenschappelijke inkom en conciërgewoning, vervolgens de directiekantoren en aangrenzende overdekte speelplaats van de Kindertuin; aansluitend een L-vormige klassenvleugel van twee bouwlagen rondom de gescheiden open speelplaatsen, met de oorspronkelijke vier klassen van de Kindertuin in de noordelijke helft, en de vroegere Huishoudschool eertijds ingedeeld in diverse praktijklokalen - met afzonderlijke toegangsgalerij vanuit de overdekte speelplaats - in de zuidelijke helft.
Lijstgevel van bak-, natuur- en hardsteen, met sokkel waarin getoogde keldermonden; twee bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Markant twee traveeën breed linker risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., geaccentueerd door een brede polychrome sgraffitofries met voorstelling van putti en vruchtenguirlandes door A. Crespin, omlopend rond de boogveldenEen vlak omsloten door de binnenbegrenzing van een boog en de horizontale lijn die de aanzetten verbindt; meestal boven muuropeningen en soms versierd (beeldhouwwerk, blinde traceringen, cementtegels, …). van de bovenvensters ; aansluitend een gegroefde kwartholle kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). tussen uitgelengde bewerkte postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering., waarboven twee klimmende dakkapellenDakkapel met overkapping die in dezelfde richting helt als het dakvlak.. Voorts regelmatige ordonnantie, met brede rechthoekige inkomdeur en venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., omlijst door verticaal oplopende hoekblokken die verdiepte borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. vormen; doorgetrokken lateien op kraagstenen en op de bovenverdiepingen lekdrempels met spuwerUitmonding van een goot of waterbekken waarlangs overtollig water wordt afgevoerd.. Gevelplaat met tweetalig opschrift (benaming) boven de inkom. Rondboogvelden met schijven en waterlijst, en gebeeldhouwde allegorische reliëfs voorstellend het Onderwijs en de morele deugden (kraaiende haan, uil en hen met kuikens) naar tekeningen van Crespin, boven de bovenvensters. Typisch houtwerk van deur en ramen met vierlichtindeling.
Eenvoudige opstand met registersVensterstrook in een topgevel. van drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. voor de klassenvleugel, het zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. geritmeerd door getrapte aandaken. Markante overdekte speelplaats, geritmeerd door rondbogen onder gedrukte spitsbooglijst aan de noord- en opengewerkt aan de zuidzijde, met parementGevel- of muurbekleding. van tweekleurige geglazuurde baksteen in het bovenste registerVensterstrook in een topgevel.. Tweeledige ijzeren kapconstructie op een omlopende consolerij, met houten keperbeschot, door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. geritmeerde lantaarn waarin rondboogvenstertjes met lattenwerk, en beglaasd bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden..
De plattegrond beschrijft een voorbouw van twee bouwlagen met gemeenschappelijke inkom en conciërgewoning, vervolgens de directiekantoren en aangrenzende overdekte speelplaats van de Kindertuin; aansluitend een L-vormige klassenvleugel van twee bouwlagen rondom de gescheiden open speelplaatsen, met de oorspronkelijke vier klassen van de Kindertuin in de noordelijke helft, en de vroegere Huishoudschool eertijds ingedeeld in diverse praktijklokalen - met afzonderlijke toegangsgalerij vanuit de overdekte speelplaats - in de zuidelijke helft.
Lijstgevel van bak-, natuur- en hardsteen, met sokkel waarin getoogde keldermonden; twee bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Markant twee traveeën breed linker risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., geaccentueerd door een brede polychrome sgraffitofries met voorstelling van putti en vruchtenguirlandes door A. Crespin, omlopend rond de boogveldenEen vlak omsloten door de binnenbegrenzing van een boog en de horizontale lijn die de aanzetten verbindt; meestal boven muuropeningen en soms versierd (beeldhouwwerk, blinde traceringen, cementtegels, …). van de bovenvensters ; aansluitend een gegroefde kwartholle kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). tussen uitgelengde bewerkte postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering., waarboven twee klimmende dakkapellenDakkapel met overkapping die in dezelfde richting helt als het dakvlak.. Voorts regelmatige ordonnantie, met brede rechthoekige inkomdeur en venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., omlijst door verticaal oplopende hoekblokken die verdiepte borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. vormen; doorgetrokken lateien op kraagstenen en op de bovenverdiepingen lekdrempels met spuwerUitmonding van een goot of waterbekken waarlangs overtollig water wordt afgevoerd.. Gevelplaat met tweetalig opschrift (benaming) boven de inkom. Rondboogvelden met schijven en waterlijst, en gebeeldhouwde allegorische reliëfs voorstellend het Onderwijs en de morele deugden (kraaiende haan, uil en hen met kuikens) naar tekeningen van Crespin, boven de bovenvensters. Typisch houtwerk van deur en ramen met vierlichtindeling.
Eenvoudige opstand met registersVensterstrook in een topgevel. van drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. voor de klassenvleugel, het zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. geritmeerd door getrapte aandaken. Markante overdekte speelplaats, geritmeerd door rondbogen onder gedrukte spitsbooglijst aan de noord- en opengewerkt aan de zuidzijde, met parementGevel- of muurbekleding. van tweekleurige geglazuurde baksteen in het bovenste registerVensterstrook in een topgevel.. Tweeledige ijzeren kapconstructie op een omlopende consolerij, met houten keperbeschot, door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. geritmeerde lantaarn waarin rondboogvenstertjes met lattenwerk, en beglaasd bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden..
Bronnen
Archieven
SAB/OW 5166-5180; A.A., 1906, rep. 6249, 1908, rep. 6899; NPP, P. 14.
