Typologie(ën)
kantoorgebouw
Ontwerper(s)
F. WELLENS – 1866
P. GOVAERTS – architect – 1877-1879
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Neoclassicisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 30311
Beschrijving
Opgetrokken als uitbreidingen voor de Ministeries van Oorlog en
Binnenlandse Zaken (zie Wetstraat nr. 2-6) in 1877-1879. Oorspronkelijk
onderdeel van een globaler project voor homogene uitbreiding, zijde
Leuvenseweg, van genoemde ministeriële gebouwen en het Paleis der Natie (nr.
7-13 van 1872/1873-1878, zie Wetstraat): reeds door het Permanent Adviserend
Comité van Openbare Werken in 1861 voorgesteld, in 1866 uitgewerkt door
hoofdingenieur F. Wellens, doch voor nr. 1-5 pas gerealiseerd in 1877-1879,
mogelijk onder leiding van de toenmalige hoofdarchitect P. Govaerts
(Burgerlijke Gebouwen).
Alternerende opstelling van twee vleugels met drie bouwlagen + mezzaninoHalve verdieping, gelegen net onder de kroonlijst. en oorspronkelijk twee lagere vleugels met drie bouwlagen, op licht inspringende rooilijn en in symmetrie - echter verbroken in 1930 door toevoeging van anderhalve bouwlaag aan nr. 5 -, onder schild- en zadeldakenDak met twee hellende dakvlakken. (nok parallel met straat). Gevelfront van totaal achttien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (Leuvenseweg) + drie traveeën (Koningsstraat), geïnspireerd op de classicistische stijl laatste kwart 18e eeuw van de hotelgevels en het Paleis der Natie aan de Wetstraat. Zandstenen lijstgevels met duidelijk afgelijnde hardstenen onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen.. Sobere en strenge, verticaliserende opbouw met penantengevelstructuur en rechthoekige, in hoogte verkleinende venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., op de bovenverdiepingen in geriemde omlijsting. Rijker gedecoreerde middenvleugel van vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en hoekvleugel van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); bijkomende risalieten en pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., balusterbalkons, vensterentablementen, ooromlijstingen en festoensluitstenen, belijning door imitatiebanden op de begane grond en beëindiging door houten kroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op dubbele consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. Inspringende gevelpartijen van vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met een vlakkere gevelbehandeling en veeleer ingehouden decor.
Functionele binneninrichting met neoclassicistische inslag. Hergebruikte houten trappen met ijzeren leuning, mogelijk daterend uit eind 18e - begin 19e eeuw. Renovatie door architect W. Houben.
Alternerende opstelling van twee vleugels met drie bouwlagen + mezzaninoHalve verdieping, gelegen net onder de kroonlijst. en oorspronkelijk twee lagere vleugels met drie bouwlagen, op licht inspringende rooilijn en in symmetrie - echter verbroken in 1930 door toevoeging van anderhalve bouwlaag aan nr. 5 -, onder schild- en zadeldakenDak met twee hellende dakvlakken. (nok parallel met straat). Gevelfront van totaal achttien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) (Leuvenseweg) + drie traveeën (Koningsstraat), geïnspireerd op de classicistische stijl laatste kwart 18e eeuw van de hotelgevels en het Paleis der Natie aan de Wetstraat. Zandstenen lijstgevels met duidelijk afgelijnde hardstenen onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen.. Sobere en strenge, verticaliserende opbouw met penantengevelstructuur en rechthoekige, in hoogte verkleinende venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., op de bovenverdiepingen in geriemde omlijsting. Rijker gedecoreerde middenvleugel van vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en hoekvleugel van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...); bijkomende risalieten en pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel., balusterbalkons, vensterentablementen, ooromlijstingen en festoensluitstenen, belijning door imitatiebanden op de begane grond en beëindiging door houten kroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op dubbele consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. Inspringende gevelpartijen van vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met een vlakkere gevelbehandeling en veeleer ingehouden decor.
Functionele binneninrichting met neoclassicistische inslag. Hergebruikte houten trappen met ijzeren leuning, mogelijk daterend uit eind 18e - begin 19e eeuw. Renovatie door architect W. Houben.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 15096 (1877-1879), 41367 (1930).
Publicaties en studies
VAN DEN STEENE W., Het Paleis der Natie, Brussel, 1981, pp. 217-224, 246-253.
VAN DE WINCKEL M., Etude historique et stylistique en vue de la restauration et de la réhabilitation d’immeubles. Ilot entre le 2, rue de la Loi, 1 a 11 rue Royale, 1 a 3 rue de Louvain à Bruxelles, onuitgegeven verslag, Brussel, 29/5/1990.
