Typologie(ën)

opbrengsthuis
gelijkvloers met handelszaak

Ontwerper(s)

Henri VAN MASSENHOVEarchitect1908

Stijlen

Eclectisme

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch

Onderzoek en redactie

2010-2012

id

Urban : 20715
lees meer

Beschrijving

Opbrengsthuis met handelspand op de benedenverdieping, in eclectische stijl, ontworpen door en voor architect Henri Van Massenhove in 1908 en gedateerd “MCMIX” op sgraffitoSgraffito (Italiaans, van sgraffiare: krabben), decoratieve muurtechniek waarbij men een donkere pleisterlaag (doorgaans zwart, roetbruin of grijs) met een lichtgekleurde pleisterlaag bedekt; door de bovenste, nog niet verharde, laag weg te nemen volgens een vooraf bepaald grafisch ontwerp ontstaat een verdiepte tekening; de lichtgekleurde pleisterlaag kan bovendien gekleurd worden ‘al fresco’ (op de verse pleister) of ‘al secco’ (op de droge pleister)..

Het gebouw ligt op een onregelmatig perceel en heeft een hoofdvolume met drie symmetrische traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), waartegen rechts een vleugel met driehoekige plattegrond en bestaande uit twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) is aangebouwd. De punt van de driehoek vormde een klein en laag volume maar is afgebroken, wellicht tijdens de bouw van het aanpalende gebouw in 1965. Het geheel had oorspronkelijk vier bouwlagen, tweede als tussenverdiepingLage verdieping tussen twee bouwlagen; vaak boven commerciële benedenverdieping gelegen., onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde., met uitzondering van de tweede traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van de vleugel, onder tentdak. In 1925 voegde de architect een bouwlaag aan het hoofdvolume toe. Het bewaarde gedeelte van het dak op de eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van de vleugel werd later van een mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. voorzien.

Brabançonnelaan 92-98 ([i]Album de la Maison Moderne[/i], 1911, 4e jg., pl. 8).

Gevel in oranje baksteen met similiBepleistering ter imitatie van natuursteen. en hardstenen elementen. Centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van het hoofdvolume en de tweede traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van de vleugel hebben elk een ingang. Deze traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) zijn allebei in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden., op talrijke druipers en versierd met een sgraffitoSgraffito (Italiaans, van sgraffiare: krabben), decoratieve muurtechniek waarbij men een donkere pleisterlaag (doorgaans zwart, roetbruin of grijs) met een lichtgekleurde pleisterlaag bedekt; door de bovenste, nog niet verharde, laag weg te nemen volgens een vooraf bepaald grafisch ontwerp ontstaat een verdiepte tekening; de lichtgekleurde pleisterlaag kan bovendien gekleurd worden ‘al fresco’ (op de verse pleister) of ‘al secco’ (op de droge pleister). met respectievelijk een vrouwengezicht en het jaartal. Meeste muuropeningen op benedenverdieping onder I-balkIJzeren latei met I-profiel.. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op dichte rij consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  bewaard in eerste twee bouwlagen, net als op toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. van hoofdvolume; impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. met roedeverdeling.

Gevel van hoofgebouw op verdiepingen geflankeerd door monumentale risaliterende pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel.. ToegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. met verspringende bouwlagen; in laatste bouwlaag, vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. onder gebogen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)., oorspronkelijk dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is.. Oorspronkelijk een deur en een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op de zijtraveeën, in 1926 vervangen door een deur naast een vitrine, opnieuw n.o.v. Van Massenhove. Balkons op de tweede en derde verdieping, de laatste over de hele breedte van de traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en vroeger beschermd door een zonnewering met een gebogen houten structuur op bewaarde consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. Laatste verdieping risaliterend, met drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere.. Smeedijzeren borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. BovenlichtenBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. van de winkeldeuren en venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. versierd met glas-in-loodramen.

Brabançonnelaan 92, tweede <a href='/nl/glossary/249' class='info'>travee<span>Verticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...)</span></a> van de vleugel, tympaan versierd met 'émaux décoratifs' (foto 2011).

Op tweede traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van de vleugel, deur met boogveldEen vlak omsloten door de binnenbegrenzing van een boog en de horizontale lijn die de aanzetten verbindt; meestal boven muuropeningen en soms versierd (beeldhouwwerk, blinde traceringen, cementtegels, …). versierd met “decoratief emailwerk”; tentdak waarvan œil-de-bœuf verdwenen is.

Interieur
Oorspronkelijk twee duplexappartementen in de eerste twee bouwlagen, misschien met winkel op benedenverdieping; twee appartementen in elke volgende bouwlaag. De woonruimten rechts bevatten de vertrekken van de vleugel.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 26-92-94-96-98.

Tijdschriften
Album de la Maison Moderne, 1911, jg. 4, pl. 8.