Typologie(ën)
sociale woonblok
Ontwerper(s)
Henri JACOBS – architect – 1929
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Art deco
Inventaris(sen)
- Erfgoedinventaris van de sociale woningbouw (La Fonderie - 2005)
- Het monumentale erfgoed van België. Brussel Uitbreiding Zuid (Apeb - 2005-2008)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Landschappelijk Een landschap is een gebied, zoals waargenomen door de mens, waarvan het karakter het resultaat is van ondernomen actie en interactie van natuurlijke en/of menselijke factoren. Het is een schaalbegrip bestaande uit verschillende (erfgoed)componenten, die elk, al of niet hun intrinsieke waarde hebben, maar alles samen tot een groter meerwaardegeheel verheffen én dat dit ook zo word gepercipieerd vanop een bepaalde afstand. Wijde stadspanorama’s zijn het landschap bij uitstek, denken we bijvoorbeeld het zicht over de benedenstad van Brussel vanop het Koningsplein, maar ook op kleinere schaal kunnen dergelijke uit verschillende samengestelde componenten landschappen voorkomen.
- Wetenschappelijk Over het algemeen gebruikt om natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden te waarderen in hun botanische kwaliteiten. Binnen de context van een onroerend goed kan het de aanwezigheid van een (bouw)element (bijzonder materiaal, experimenteel materiaal, bouwprocédé of -component) of getuigenis van een ruimtelijk-structurele ruimte (stedenbouwkundig) waarvan het behoud moet worden overwogen met het oog op wetenschappelijk onderzoek.
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - plaats van herinnering van een gemeenschap, van een sociale groep (bijvoorbeeld: potale in Sainte-Agathe, het kerkplein in Berhem-Sainte-Agathe, Vieux Tilleuls de Boendael in Elsene) - een plaats met volkssymboliek (b.v. Café La Fleur en Papier Doré in de Alexiensstraat) - een plaats waar een wijk gegroepeerd of gestructureerd is (bv. de Fer à Cheval-gebouwen in de Floréal-woonwijk).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2006-2007
id
Urban : 15876
Beschrijving
Groot appartementsgebouw in art decoTendens tot de geometrisering van vormen en architecturale ornamenten die zich uitdrukt in het materiaal- en kleurgebruik., n.o.v. arch. Henri Jacobs vader en zoon, voor Brusselse Haard, 1929-1930.
In 1929 plande de Brusselse Haard een complex met woningen “tegen gematigde prijzen”, bestaande uit vier gebouwen: een centraal hoofdgebouw omgeven door drie andere. Het ontwerp werd verworpen want het centrale gebouw was 26 meter hoog, wat de door de stad voorgeschreven maximum hoogte van 21 overschreed. De maatschappij vroeg toen een afwijking aan en diende nog datzelfde jaar een tweede ontwerp in waarop het centrale gebouw 23,5 meter was. De stad aanvaardde het voorstel op voorwaarde dat het complex “uitsluitend voor de middenklasse” bestemd zou zijn. Van het geplande complex kwam uiteindelijk alleen het centrale gebouw tot stand. In 1937 ontwierp zoon Henri Jacobs een garage-ensemble achteraan op terrein.
Centraal gebouw met twee terugspringende vleugels. Gevels in similiBepleistering ter imitatie van natuursteen. met elementen in witsteen, gewassen granito en baksteen. Acht bouwlagen, waarvan laatste in attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt., onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Hoofdgevels telkens drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) naast afgeschuinde hoektraveeënTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw.. Uitspringende muurdammen. Ritmerende kroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). aldanniet met opengewerkte borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. Elke vleugel heeft eigen toegang langs straatzijde geflankeerd door brede pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. onder lichtjes gebogen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)..
Achtergevel eenvoudiger. Overwegend in baksteen met bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. elementen. Sommige traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met loggia'sOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw..
Schrijnwerk grotendeels vervangen. Metalen leuningen.
Interieur. Per vleugel twee appartementen per verdieping.
Garage achteraan: lang modernistisch volume van één bouwlaag in baksteen en similiBepleistering ter imitatie van natuursteen.. Twee zijingangen en lang vensterregisterDoorlopende horizontale aaneenschakeling van vensters.. Bakstenen decor. Deuren vervangen, schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... oorspronkelijk.
In 1929 plande de Brusselse Haard een complex met woningen “tegen gematigde prijzen”, bestaande uit vier gebouwen: een centraal hoofdgebouw omgeven door drie andere. Het ontwerp werd verworpen want het centrale gebouw was 26 meter hoog, wat de door de stad voorgeschreven maximum hoogte van 21 overschreed. De maatschappij vroeg toen een afwijking aan en diende nog datzelfde jaar een tweede ontwerp in waarop het centrale gebouw 23,5 meter was. De stad aanvaardde het voorstel op voorwaarde dat het complex “uitsluitend voor de middenklasse” bestemd zou zijn. Van het geplande complex kwam uiteindelijk alleen het centrale gebouw tot stand. In 1937 ontwierp zoon Henri Jacobs een garage-ensemble achteraan op terrein.
Centraal gebouw met twee terugspringende vleugels. Gevels in similiBepleistering ter imitatie van natuursteen. met elementen in witsteen, gewassen granito en baksteen. Acht bouwlagen, waarvan laatste in attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt., onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken.. Hoofdgevels telkens drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) naast afgeschuinde hoektraveeënTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw.. Uitspringende muurdammen. Ritmerende kroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). aldanniet met opengewerkte borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. Elke vleugel heeft eigen toegang langs straatzijde geflankeerd door brede pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. onder lichtjes gebogen kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)..
Achtergevel eenvoudiger. Overwegend in baksteen met bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. elementen. Sommige traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met loggia'sOverdekte, halfopen ruimte; schaduwrijke inham in de gevel van een gebouw..
Schrijnwerk grotendeels vervangen. Metalen leuningen.
Interieur. Per vleugel twee appartementen per verdieping.
Garage achteraan: lang modernistisch volume van één bouwlaag in baksteen en similiBepleistering ter imitatie van natuursteen.. Twee zijingangen en lang vensterregisterDoorlopende horizontale aaneenschakeling van vensters.. Bakstenen decor. Deuren vervangen, schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... oorspronkelijk.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 60591 (1930), 49021 (1932).
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
