Typologie(ën)

architectenwoning
werkplaats (ambachtelijk)

Ontwerper(s)

Frans VAN OPHEMaannemer, architect1897

Stijlen

Art nouveau
Eclectisme met pittoresk karakter

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
  • Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Landschappelijk
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2013-2014

id

Urban : 22856
lees meer

Beschrijving

Gebouw in eclectische stijl met invloed van de art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession. en de pittoreske stijl. In 1897 ontwierp Van Ophem op het rechterdeel van een trapeziumvormig perceel een atelier van één traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en twee bouwlagen onder een puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is.. Het perceel stond in verbinding met nr. 37 van de Emmanuel Hielstraat, waar hij in 1890-1891 zijn persoonlijke woning had gebouwd, samen met het naastgelegen huis (zie nr. 35 en 37 Emmanuel Hielstraat). In 1903 bouwde de architect een nieuwe woning in de Renkinstraat door zijn atelier te verhogen en links een volume toe te voegen. Het gebouw werd in 2003 gerenoveerd, met respect voor de oorspronkelijke decors, door bureau StrubbE-ProoT Architecten, dat er thans is gevestigd.

Drie ongelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en drie bouwlagen, deels bekroond door een halve verdieping waaruit een imposante puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is. oprijst. Gevel in roze zandsteen met witstenen elementen. Witstenen onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen.. Op de derde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), benedenverdieping van het volume uit 1897 in witsteen met hardstenen elementen. De meeste venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. zijn gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd., onder boogConstructie waarvan de beschrijvende lijnen delen van cirkels of gebogen lijnen zijn en waarin alle drukkrachten optreden. of latei, de lateien soms op kussenblokken1. Dekplaat dat ligt tussen de drager (kapiteel) en het gedragene (balk of boog); 2. Kwartronde kraagsteen van een venster- of deurboog. en/of onder ontlastingsboogBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast..
Op de benedenverdieping van de eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. met monelenStenen vensterstijl., onder een timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. versierd met een bas-reliëf gesigneerd “V(ictor). de Haen” dat een liggende vrouw en de koepelBolvormig gewelf op cirkelvormige, elliptische, vierkante of veelhoekige basis. van de Koninklijke Sint-Mariakerk van Schaarbeek voorstelt. SleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. met het monogram van de architect. Op de borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., messing platen met art-nouveaudecor, het eerste met de naam van de architect, het tweede met de opening van de brievenbus. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken.. Houten dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap.. Inspringende tweede traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), met een deur onder impostvensterVenster boven een deur en ervan gescheiden door een stenen dorpel, een entablement of een muurvlak. en een houten erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. onder drieledig dak bekroond door een terras. Op de derde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), tweede verdieping geflankeerd door lisenenDecoratieve, uitspringende, verticale geleding, vaak met andere liseen verbonden door boog(fries). verbonden door een bakstenen boogfriesReeks van kleine (decoratieve) bogen, vaak steunend op kraagstenen. en bekroond door een puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is. in crèmekleurige baksteen met imitatievakwerk.
De talrijke stenen consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief., het traliewerk in plat smeedijzerTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… van de onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. en de houten borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van het terras zijn allemaal versierd met art-nouveaumotieven. Sgraffitodecor: bloemmotieven op de timpanenMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. en het hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel., een voorstelling van diverse beroepen uit het bouwvak op de friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). boven de benedenverdieping van de derde traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  bewaard: deur met getraliede ramen en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. met roedeverdeling, sommige ramen met gekleurd glas.

Renkinstraat 33, <a href='/nl/glossary/257' class='info'>venster<span>Licht- en/of luchtopening in een muur.</span></a> uitgevend op de binnenkoer van de vestibule.

Oorspronkelijk, op de benedenverdieping, twee bureaus vooraan, het bureau links gevolgd door een bibliotheek, het bureau rechts naast een driehoekig trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. toegankelijk via een hal in het verlengde van de toegangsvestibule. Op de eerste verdieping, salon en kleine salon links, eetkamer rechts. Kamers op de tweede verdieping.
Oorspronkelijke decors in de vestibule, hal en trap met invloed van de art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession. en de gotische stijl. LambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … met boogfriezenReeks van kleine (decoratieve) bogen, vaak steunend op kraagstenen.. Plafond met zichtbare balken.
In de vestibule, vloer versierd met een marmeren mozaïek en het opschrift “SALVE”. Op het bovendeel van de rechtermuur, schildering van twee vrouwen naast een triomfboog; linkermuur versierd met een houten arcatuur met zuiltjes en glas-in-loodramen met een voorstelling van wapenschilden met helm en de werktuigen van de bouwvakker. Deuren onder entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. met vleugelstukken en gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. timpanenMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. met geschilderd bloemendecor. Soortgelijk decor op het plafond.
Hal met parketvloer. Boven de lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …, muurschilderijen met Hollandse plattelandstaferelen. Plafond met geprofileerd decor. Deuren met een bekroning die analoog is aan die van de vestibule en die leiden naar de bibliotheek en een toiletruimte achteraan. Naar de binnenplaats, vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. versierd met een glas-in-loodraam dat een landschap met zonsopgang voorstelt. Naar de trap, grote korfboogvormige arcadeEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn..
Houten trap met leuning in art-nouveaustijl, traliewerk met gestileerd plantenmotief en een houten handlijstGeprofileerde lijst op een borstwering of tegen een muur bevestigd, waaraan men zich met de hand kan vastgrijpen. met gebogen trappaalHoofdbaluster aan de eerste trede van een trap.. De onderzijden van de trapdelen zijn gelambriseerd. Driehoekig daklicht met glas-in-loodraam met gestileerd plantenmotief.
Oorspronkelijk, bureau links en eetkamer in neogotische stijl met plafond met zichtbare balken, lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … met briefpanelen en een imposante schoorsteen.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 228-33.

Tijdschriften
Album de la Maison Moderne, 5e, jaargang, pl. 45-46.
Vers l'Art, 1, 1906,, pl. 3-5; 7, 1906, pl. 41, 42.
DE VRIEZE, M., “ Lichtinval primeert”, Netto, 05.12.2009, pp. 34-37.