Derbylaan

 

Bekijk de weerhouden gebouwenDeze lange laan ligt in het verlengde van de Waaglaan; ze begint aan het Marie-Joséplein en eindigt ter hoogte van de kruising met de Woudlaan, de Italiëlaan en de Venezuelalaan.

Haar tracé volgt dat van de oude buurtweg nr. 52, ook Wallengat of Wallinegat genoemd, die vroeger leidde naar het kleine gehucht Het Spoel ten oosten van Boondaal (een bouwaanvraag uit 1887 vermeldt eveneens de rue Wallinnes). Deze weg werd een eerste keer rechtgetrokken en verbreed in het kader van het algemeen plan bepaald bij K.B. van 22.10.1885, dat daarnaast voorzag in de verlenging van het Wallengat tot aan de Terhulpensesteenweg (Renbaan van Bosvoorde, Ukkel, 1875) alsook, verderop, het rechttrekken en verbreden van de Brusselstraet (buurtweg nr. 28 en de huidige A. Buyllaan) en van weg nr. 43.

Deze werken moesten de aanleg mogelijk maken van de stoomtramlijn tussen het oude Heilig-Kruisplein (Eugène Flageyplein) en Boondaal. Daar moest de lijn uitmonden op de hoek van de huidige Derbylaan en de Air Marshal Coninghamlaan, ter hoogte van het Café du Lac dat Petrus Vandenbranden in 1865 op zijn terreinen bouwde (zie Gonthier, A., 1955, pp. 117, 118, 122). Het café werd begin jaren 1950 afgebroken en vervangen door het huidige appartementsgebouw van Jean Debernardi, een aannemer die bijzonder actief was in de wijk (onder meer nr. 1-5; n.o.v. architect G. Dewamme, 1953).


De oude weg, die eind jaren 1890 werd verbreed tot 18 meter (K.B. van 19.09.1892), werd nogmaals gewijzigd in het kader van het plan van aanleg van de Boondaelwijk, waarvan de definitieve versie, na verscheidene wijzigingen, uiteindelijk werd vastgelegd bij K.B. van 02.11.1937. Deze wijk strekt zich uit van de Brillat-Savarinlaan tot aan de gemeentegrens met Watermaal-Bosvoorde en ligt op de site die voorheen door de Wereldtentoonstelling van 1910 en het oude gehucht Boondaal werd ingenomen.

De Derbylaan werd zo genoemd omdat ze loopt in de richting van de Renbaan van Bosvoorde (1875) aan de Terhulpensesteenweg: derby is een term uit de paardensport.

Het huidige uitzicht van de laan ontwikkelde zich geleidelijk vanaf begin jaren 1920 tot midden jaren 1970. De bebouwing bestaat uit eengezinswoningen, villa's achter een tuintje of sterk inspringend t.o.v. de laan (zoals de villa in traditionalistische stijl op nr. 12 n.o.v. architect Robert Théry, 1955), en appartementsgebouwen die van na de Tweede Wereldoorlog dateren.

Het oudste nog bewaarde gebouw in de omgeving van de laan is Villa René (1894), gebouwd voor kolenhandelaar en kunstliefhebber Edouard Taymans (zie nr.v18). In 1909 deed deze E. Taymans een beroep op architect Paul Hamesse voor werken ter hoogte van de garage van de villa (afgebroken). Enkele jaren eerder verwezenlijkte dezelfde architect i.o.v. Taymans de verbouwing van zijn woning en magazijnen in de Elyzeese Veldenstraat (zie nr. 6A aldaar).

Voor de eengezinswoningen, die vooral in de jaren 1930 werden gebouwd, werd voor de art-decostijl gekozen, nu eens discreet zoals op nr. 13 (n.o.v. architect A. Delforge, 1935), dan weer uitgesprokener, zoals in de persoonlijke woning van ingenieur-architect Eléazar Cozac, de toenmalige huisarchitect van de firma Solvay (zie nr. 19), of nog in de twee villa's ontworpen door en voor architect Pierre Heine (zie nr. 2, 4), die ook de oorspronkelijke plannen ontwierp van de villa op nr. 6 (1925) die nadien volledig werd heropgebouwd.


Op de hoek met de Braziliëlaan was het appartementsgebouw uit 1953 het resultaat van de samenwerking tussen de architecten Antoine en diens zoon Michel Courtens (zie nr. 53). Het werd gebouwd i.o.v. Marie Courtens, de echtgenote van Antoine, en van Pierre de Brabant, een medewerker van de groep Louis Empain die Courtens had ontmoet tijdens zijn verblijf in Canada voor deze firma (Bovy, Ph., 2003, p. 18).

Na de Tweede Wereldoorlog investeerde ook de Naamloze Vennootschap voor Goedkope Woningen van de Brusselse Agglomeratie langs de laan: ze gaf architect Raymond Moenaert opdracht voor de bouw van een sober complex van drie appartementengebouwen (nr. 43-51; 1951). De appartementen werden ontworpen in het kader van de nieuwe richtlijnen van de wet De Taeye (1948) en van de wet Brunfaut (1949): ze waren uitsluitend voor de verkoop bestemd en lagen binnen het bereik van de middenklasse of de bescheiden burgerij (achteraan werden de 34 garages ontworpen door architect E. Picquet, 1954). Wat verderop, ter hoogte van de Italiëlaan en in een totaal andere stijl, maakt het appartementsgebouw La Pelouse uit 1964 (nr. 26-28-30) deel uit van het vastgoedcomplex Royal Derby n.o.v. architect René Stapels (1960-1964; zie Italiëlaan).