Typologie(ën)
burgerwoning
Ontwerper(s)
Ernest BLEROT – architect – 1902
Juridisch statuut
Beschermd sinds 10 oktober 2002
Stijlen
Art nouveau
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Inventaris van sgrafitti (GERPM)
- Het monumentale erfgoed van België. Elsene (DMS-DML - 2005-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Technisch Onder de technische waarde van een onroerend goed kan men het vroeg gebruik van een bepaald materiaal of een bepaalde techniek verstaan (> engineering), ook gebouwen met een constructief of technologisch belang, een technisch hoogstandje of een technologische innovatie kunnen in aanmerking komen. Het kan eveneens industrieel-archeologisch waardevol worden begrepen zoals getuigenissen van verouderde bouwmethodes. Vanzelfsprekend dringt een koppeling zich aan mbt een wetenschappelijke waarde.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2009-2011
id
Urban : 19677
Beschrijving
Opmerkelijk huis in art nouveauInternationale beweging (1893 - ca. 1914) als reactie op de ‘neo’-stijlen, maar met sterk lokale verschillen. In België kent de stijl twee stromingen, namelijk de florale art nouveau met Victor Horta als boegbeeld en anderzijds de geometrische art nouveau beïnvloed door Paul Hankar of de Wiener Secession., i.o.v. en n.o.v. architect Ernest Blerot, 1902.
Complex opgebouwde gevel bestaande uit hoofdvolume van drie bouwlagen met links opmerkelijke tweezijdige puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is.. Links van ingang soort voorbouw van twee bouwlagen op hoger hardstenen sokkel met afgeronde hoek en erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. met bekronend terras.
Gevel in witte geglazuurde baksteen en hardstenen en witstenen elementen. Leien da met dakkapelletjes. Garagepoort bewaard; dienstingang (rechts) van latere datum; allebei met ijzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. met golvende lijnen. Toegangsdeur bereikbaar via hardstenen trap.
Houten schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... vervangen; deuren en ijzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. (in vorm van erg gedetailleerde bloem) bewaard.
![Dalstraat 40 ([i]Architektur des Auslandes[/i], s.d., pl. 42).](/medias/500/buildings/10502930_0040_W01.jpg)
Sgraffiti op friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). onder kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). en op borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van topgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt. met gedetailleerde florale motieven (doornen, bladnerven, bloembladen, stamperelementen).
Voor gevel non-aedificandi zone voordien ingericht als voortuin die bijdroeg aan het groene karakter van de wijk van de vijvers; tuinhek bewaard maar toegangshekken verdwenen.
Interieur
Het huis ligt op een ondiep perceel, dus ontwikkelt het grondplan zich niet in de diepte zoals dat in die tijd gebruikelijk was, maar in de breedte. OnderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. met garage en keuken (thans verhuisd naar bel-etage); bel-etage met L-vormige salon en eetkamer; laterale daghal, nachthal en trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.. Zelfde indeling op op verdiepingen (slaapkamers).
Plafond van eetkamer bestaande uit houten sierlijsten met japoniserend geometrisch patroon, ontworpen door Blérot, net als motieven op schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... (deuren en deuromlijsting, schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... van schouwen, houtwerk, trap…) en mozaïekvloer.
Beschermd op 10.10.2002
Complex opgebouwde gevel bestaande uit hoofdvolume van drie bouwlagen met links opmerkelijke tweezijdige puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is.. Links van ingang soort voorbouw van twee bouwlagen op hoger hardstenen sokkel met afgeronde hoek en erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. met bekronend terras.
Gevel in witte geglazuurde baksteen en hardstenen en witstenen elementen. Leien da met dakkapelletjes. Garagepoort bewaard; dienstingang (rechts) van latere datum; allebei met ijzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. met golvende lijnen. Toegangsdeur bereikbaar via hardstenen trap.
Houten schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... vervangen; deuren en ijzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. (in vorm van erg gedetailleerde bloem) bewaard.
![Dalstraat 40 ([i]Architektur des Auslandes[/i], s.d., pl. 42).](/medias/buildings/10502930_0040_W01.jpg)
Sgraffiti op friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). onder kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). en op borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van topgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt. met gedetailleerde florale motieven (doornen, bladnerven, bloembladen, stamperelementen).
Voor gevel non-aedificandi zone voordien ingericht als voortuin die bijdroeg aan het groene karakter van de wijk van de vijvers; tuinhek bewaard maar toegangshekken verdwenen.
Interieur
Het huis ligt op een ondiep perceel, dus ontwikkelt het grondplan zich niet in de diepte zoals dat in die tijd gebruikelijk was, maar in de breedte. OnderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. met garage en keuken (thans verhuisd naar bel-etage); bel-etage met L-vormige salon en eetkamer; laterale daghal, nachthal en trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.. Zelfde indeling op op verdiepingen (slaapkamers).
Plafond van eetkamer bestaande uit houten sierlijsten met japoniserend geometrisch patroon, ontworpen door Blérot, net als motieven op schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... (deuren en deuromlijsting, schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... van schouwen, houtwerk, trap…) en mozaïekvloer.
Beschermd op 10.10.2002
Bronnen
Archieven
GAE/DS 295-40.
Publicaties en studies
BORSI, F., WIESER, H., Bruxelles capitale de l'Art Nouveau, J.-M. Collet, 1996, p.130.
CULOT, M., TERLINDEN, F., Antoine Pompe et l'Effort moderne en Belgique 1890-1940, Bruxelles, 1969, p. 98.
DEMANET, M., HENNAUT, E., et al., Les sgraffites à Bruxelles, Koning Boudewijnstichting, Brussel, 1996 (L'Art dans la rue).
Ferronnerie de Style Moderne, Motifs exécutés en France et à l'étranger, 2e volume, Ch. Smid, Parijs, (1905), pl. 13.
Inventaire des sgraffites. Ixelles, GERPM–SC ASBL, s.l., s.d, fiche 45.
MOINY, A., La ferronnerie de gevel d'Ernest Blérot à Bruxelles (de 1897 à 1909) et sa signification architecturale (mémoire de licence en Archéologie et Histoire de l'Art), Université Catholique de Louvain, 1986-1987.
