Dalstraat

 

Bekijk de weerhouden gebouwenHellende straat bestaande uit twee delen. Het eerste deel bevindt zich op Elsene (nr. 1 tot 29 en nr. 2 tot 44), het andere op Brussel Uitbreiding-Zuid.
Ze ligt op de westelijke oever van de vijvers en verbindt de hoek gevormd door de Generaal de Gaullelaan en Meerstraat met de Louizalaan. Ze wordt doorkruist door de Vilain XIIII-straat en de Braambosstraat. Het laatste gedeelte loopt langs de Koningstuin, die in 1876 werd aangelegd op initiatief van Leopold II (zie notitie in inventaris van Brussel Uitbreiding-Zuid).

Ze werd aangelegd in het kader van het Plan d'expropriation par zones pour l'aménagement des abords des étangs et pour l'ouverture de plusieurs rues aboutissant à l'avenue Louise, à la chaussée de Boondael, à la place Sainte-Croix et à l'ancienne abbaye de la Cambre dat werd goedgekeurd bij K.B. van 22.08.1873 (opgesteld door inspecteur der wegen van de buitenwijken van Brussel Victor Besme en directeur van Openbare Werken van Elsene Louis Coenraets). De aanleg van de wegen en de vijvers werd uitgevoerd door de Société de l'Avenue Louise – eigenaar van de terreinen beneden de rotonde van de Louizalaan –, en dit volgens een akkoord met de stad Brussel en de gemeente Elsene, die sinds 1871 de meeste van deze gronden in hun bezit hadden.

De straat kreeg haar huidige naam tijdens de gemeenteraad van Brussel van 23.11.1879. Hij refereert waarschijnlijk aan de vallei van de Maalbeek, waarin de wijk van de vijvers werd aangelegd.

Net als de meeste straten in de wijk van de vijvers van Elsene is de oorspronkelijke architectuur hier grotendeels bewaard. Deze dateert van rond 1900 en bestaat uit rijen burgerwoningen waarvan de gevels opmerkelijke gehelen vormen met een opvallende kwaliteit en architecturale coherentie (percelen, volumes, materialen). Deze coherentie is des te sterker omdat, op het grondgebied van Elsene, vrijwel de hele bebouwing in enkele jaren tijd– tussen 1893 en 1907 – tot stand kwam en grotendeels werd ontworpen door Ernest Delune. Deze architect, die op nr. 9 woonde (zie dit nummer), liet bovendien de meeste huizen voor eigen rekening bouwen.


Ernest Delune investeerde eerst, tussen 1893 en 1901, in de onpare kant (zie nr. 1 tot nr. 25, waarvan nr. 19 werd gesloopt), en daarna, van 1903 tot 1907 in de pare kant (zie nr. 2 tot 28 en nr. 32 en 36). De groep gevels aan onpare kant is in eclectische stijl en overwegend gebouwd in baksteen en hardsteen. De huizen hebben een verschillend volume. De meer bescheiden exemplaren werden gebouwd op kleine percelen ter hoogte van de hoek met de Meerstraat (zie nr. 1 tot 7). Aan de andere kant van de straat vermengde de architect de eclectische stijl met elementen in art nouveau. De huizen die werden gebouwd tussen 1903 en 1907 (met uitzondering van nr. 36 van 1901, identiek aan nr. 25), zijn ruimer en hebben gevels in hardsteen of witsteen.
Enkele oude woningen zijn spijtig genoeg verbouwd zoals nr. 15 (arch. E. Delune, 1893), waarvan de gevel in 1953 vrijwel volledig werd vervangen (bewaarde deur), en het nr. 21 waarvan de benedenverdieping in 1948 volledig werd gewijzigd door de toevoeging van een garage en een bekleding in hardsteen. Op het nr. 19 werd een huis van E. Delune van 1893 vervangen door een klein appartementsgebouw in modernistische stijl. Een ander appartementsgebouw is aan pare kant tussen de oorspronkelijke bebouwing gevoegd (Residentie L'Ardèche op het nr. 34, architect Eddy Truilet, 1953).


Op het kruispunt met de Dalstraat en de Vilain XIIII-straat, staan twee appartementsgebouwen tegenover elkaar. Ze resulteren uit de verbouwing van herenhuizen die werden ontworpen door architect Ernest Delune en architect Ernest Blérot. Het gebouw van Ernest Delune, ontworpen in 1903, werd in 1932 verbouwd door architect André Mineur (zie Vilain XIIII-straat nr. 17A) die in 1935 eveneens de gevel van nr. 38 ontwierp (zie dit nummer). Het door Blérot ontworpen huis (1903-1904) onderging hetzelfde lot in 1934 (arch. G. Quertainmont) (zie Vilain XIIII-straat nr. 22, op het grondgebied van Brussel Uitbreiding-Zuid).

Ernest Blérot ontwierp tevens een opmerkelijk huis op nr. 40 (zie dit nummer). De gevel in geglazuurde witte baksteen wordt gekenmerkt door een opvallend spel met volumes en door op de plantenwereld geïnspireerde sgraffiti en ijzerwerk.

Naar de in 1873 gesigneerde overeenkomst tussen de gemeente Elsene en de Société de l'Avenue Louise, bevindt zich voor de huizen een non-aedificandi zone voor de aanleg van voortuinen die bijdragen aan het groene karakter van de wijk van de vijvers.
Sommige voortuinen werden echter omgevormd tot parking of tot oprit voor garages.