Typologie(ën)
herenhuis
Ontwerper(s)
Chrétien GOEVAERT – architect – 1870
Juridisch statuut
Beschermd sinds 04 april 1996
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Wettelijke inventaris van de Leopoldswijk (DMS-DML - 1995)
- Het monumentale erfgoed van België. Brussel Uitbreiding Oost (Apeb - 2006-2009)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem), authenticiteit (idem + de kwaliteit van de uitvoering) en integriteit (bewaringstoestand, oorspronkelijke elementen)). Een goed bevat ook artistieke waarde als het kunstwerken omvat (beeldhouwwerken, reliëfs ontworpen voor het goed, enz.) of decoratieve elementen uit de oorspronkelijke bouwperiode of met bijzondere kwaliteit (gesigneerd glasramen, sgraffito, lichtbeuk, enz.).
- Esthetisch Historisch gezien werd die waarde aangewend om waardevolle groene ruimten en natuurlijke of halfnatuurlijke gebieden aan te duiden. De waarde kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Een afweging met andere waarden dringt zich tevens op: de artistieke, de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en de stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen). De volgende selectiecriteria worden er eveneens aan gekoppeld: de ensemblewaarde en de contextuele waarde.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde : - als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente; - of als getuigenis van een periode en/of een zeldzame ontwikkeling van een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; de Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; - of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale lanen of in de Leopoldswijk); - of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur – met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (bv. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte); - of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (bv. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, de Congreskolom); - of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken); - of als het representatief is van het oeuvre van een belangrijke architect in de architectuurgeschiedenis op internationaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau (dit betreft zowel befaamde architecten als V. Horta, V. Bourgeois, M. Polak als secundaire architecten, die lokaal verbonden worden aan een gemeente zoals Fernand Lefever in Koekelberg of Emile Hoebeke in Sint-Agatha-Berchem).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen of landschappen hebben in het verleden een prominente rol gespeeld in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte en de stedelijke ruimte. Meestal bepalen zij andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het daarin een rol speelt, bijvoorbeeld : - hoekgebouwen; - coherente pleinen of homogene huizenrijen (gevels die een ensemble vormen van dezelfde stijl, periode en volume); - tuinwijken, - deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, - relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe die architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2019
id
Urban : 38161
Beschrijving
Herenhuis
in een eclectischeVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie. stijl met Italiaanse renaissance-invloeden n.o.v. Chrétien
Goevaert, 1870, i.o.v. baron de Vriendt de Truenfeld.
Symmetrische opstandBouwkundige tekening op schaal van een verticaal vlak van een gevel, een binnenmuur,…; in ruime zin het verticaal vlak van een gevel of muur. van drie bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. In 1954 werd de oorspronkelijk bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel ontpleisterd en vervangen door Franse witsteen (pierre blanche de Lens). Gelijktijdig werden de poort en de ijzeren borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van de balkons vervangen door de huidige. SokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel., deur- en raamprofielen en lijsten in hardsteen. Laterale rondboogvormigeBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. toegangspoort in rechter traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Verhoogde benedenverdieping omwille van de vensteropeningen van de verzonken kelderverdieping. Rechthoekige vensteropeningen in profiellijst met negblokken, op eerste verdieping met zware sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. onder rondboogfronton en op tweede verdieping onder entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles.. Horizontaal accent door cordonlijsten en hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. met friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). waarin stijgergaten. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. modillonsRechthoekig kraagstuk, ter versiering van een kroonlijst.. VenstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op benedenverdieping voorzien van luiken. Op eerste verdieping vensterdeuren, lateraal met Frans balkonBorstwering tussen de dagkanten van een naar binnen openslaand venster dat tot de vloer doorloopt. en aan de twee centrale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met doorlopend balkon op vier voluutconsoles. VenstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op tweede verdieping met vensterleuningLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal..
De koetsdoorgang kwam oorspronkelijk uit op de tuin met achteraan een koetshuis met stallingen. Dit werd in 1954-’55 afgebroken voor een aanbouw. Hierdoor verdween de verlaagde koer achteraan en werd in de koetsdoorgang een helling aangebracht naar de ondergrondse parking in de aanbouw.
Interieur. Oorspronkelijke indeling en volumes grotendeels bewaard. Via de passage à sec toegang tot de centraal gelegen inkomhal met een statige eretrap met witmarmeren treden en smeedijzerenTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… leuning en waarlangs een kleine en grote kamer gelegen zijn aan straatzijde en een andere grote lateraal naar de tuinzijde. Eretrap op bordessen1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap. voorzien van lichtopeningen waarachter uitbouw, oorspronkelijk voor circulatie dienstpersoneel, heden gewijzigd met o.a. noodtrap. Op eerste en tweede verdieping twee grote kamers aan de straatzijden en één grote lateraal naar de tuinzijde. Ook kelderindeling grotendeels behouden met voormalige gewelfde dienstkeuken lateraal naar de achterzijde. Bewaarde diensttrap van koetsdoorgang naar kelder.
SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... vernieuwd. Decoratief stucwerkModelleerbare, snel hardende massa van gips, kalk en zand; in gepolijste vorm ter vervanging van marmer. deels bewaard in hal en voornamelijk in kamers eerste verdieping, op plafonds en muren.
Symmetrische opstandBouwkundige tekening op schaal van een verticaal vlak van een gevel, een binnenmuur,…; in ruime zin het verticaal vlak van een gevel of muur. van drie bouwlagen en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. In 1954 werd de oorspronkelijk bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. gevel ontpleisterd en vervangen door Franse witsteen (pierre blanche de Lens). Gelijktijdig werden de poort en de ijzeren borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van de balkons vervangen door de huidige. SokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel., deur- en raamprofielen en lijsten in hardsteen. Laterale rondboogvormigeBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. toegangspoort in rechter traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Verhoogde benedenverdieping omwille van de vensteropeningen van de verzonken kelderverdieping. Rechthoekige vensteropeningen in profiellijst met negblokken, op eerste verdieping met zware sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. onder rondboogfronton en op tweede verdieping onder entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles.. Horizontaal accent door cordonlijsten en hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. met friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). waarin stijgergaten. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. modillonsRechthoekig kraagstuk, ter versiering van een kroonlijst.. VenstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op benedenverdieping voorzien van luiken. Op eerste verdieping vensterdeuren, lateraal met Frans balkonBorstwering tussen de dagkanten van een naar binnen openslaand venster dat tot de vloer doorloopt. en aan de twee centrale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met doorlopend balkon op vier voluutconsoles. VenstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op tweede verdieping met vensterleuningLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal..
De koetsdoorgang kwam oorspronkelijk uit op de tuin met achteraan een koetshuis met stallingen. Dit werd in 1954-’55 afgebroken voor een aanbouw. Hierdoor verdween de verlaagde koer achteraan en werd in de koetsdoorgang een helling aangebracht naar de ondergrondse parking in de aanbouw.
Interieur. Oorspronkelijke indeling en volumes grotendeels bewaard. Via de passage à sec toegang tot de centraal gelegen inkomhal met een statige eretrap met witmarmeren treden en smeedijzerenTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen… leuning en waarlangs een kleine en grote kamer gelegen zijn aan straatzijde en een andere grote lateraal naar de tuinzijde. Eretrap op bordessen1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap. voorzien van lichtopeningen waarachter uitbouw, oorspronkelijk voor circulatie dienstpersoneel, heden gewijzigd met o.a. noodtrap. Op eerste en tweede verdieping twee grote kamers aan de straatzijden en één grote lateraal naar de tuinzijde. Ook kelderindeling grotendeels behouden met voormalige gewelfde dienstkeuken lateraal naar de achterzijde. Bewaarde diensttrap van koetsdoorgang naar kelder.
SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... vernieuwd. Decoratief stucwerkModelleerbare, snel hardende massa van gips, kalk en zand; in gepolijste vorm ter vervanging van marmer. deels bewaard in hal en voornamelijk in kamers eerste verdieping, op plafonds en muren.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 14087 (1870), 61927
(1953), 62137 (1953), 62187 (1954), 81678 (1968)
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
