Typologie(ën)
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
Ontwerper(s)
Jean-Baptiste VAN HEFFEN – beeldhouwer – 1866
Gédéon BORDIAU – architect – 1897
Juridisch statuut
Beschermd sinds 18 november 1976
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem), authenticiteit (idem + de kwaliteit van de uitvoering) en integriteit (bewaringstoestand, oorspronkelijke elementen)). Een goed bevat ook artistieke waarde als het kunstwerken omvat (beeldhouwwerken, reliëfs ontworpen voor het goed, enz.) of decoratieve elementen uit de oorspronkelijke bouwperiode of met bijzondere kwaliteit (gesigneerd glasramen, sgraffito, lichtbeuk, enz.).
- Esthetisch Historisch gezien werd die waarde aangewend om waardevolle groene ruimten en natuurlijke of halfnatuurlijke gebieden aan te duiden. De waarde kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Een afweging met andere waarden dringt zich tevens op: de artistieke, de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en de stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen). De volgende selectiecriteria worden er eveneens aan gekoppeld: de ensemblewaarde en de contextuele waarde.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde : - als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente; - of als getuigenis van een periode en/of een zeldzame ontwikkeling van een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; de Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; - of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale lanen of in de Leopoldswijk); - of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur – met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (bv. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte); - of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (bv. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, de Congreskolom); - of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken); - of als het representatief is van het oeuvre van een belangrijke architect in de architectuurgeschiedenis op internationaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau (dit betreft zowel befaamde architecten als V. Horta, V. Bourgeois, M. Polak als secundaire architecten, die lokaal verbonden worden aan een gemeente zoals Fernand Lefever in Koekelberg of Emile Hoebeke in Sint-Agatha-Berchem).
Onderzoek en redactie
2009-2010
id
Urban : 18713
Beschrijving
Dit witmarmeren beeld, in 1866 uitgevoerd naar een gipsen model van de beeldhouwer Jean-Baptiste Van Heffen, staat niet ver van de centrale dreef, in het zuidwestelijk deel van het park.
Het werk werd in 1880 door de Staat besteld voor de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België. Het werd in 1897, het jaar van de Wereldtentoonstelling, verplaatst en kwam tegenover De Borghese gladiator te staan, een cementen afgietsel naar een antiek model waarvan vandaag enkel nog de sokkel is overgebleven. Het is op basis van dat laatste model dat architect Gédéon Bordiau, tussen 1879 en 1904 verantwoordelijk voor de inrichting van het Jubelpark, een voetstuk in hardsteen voor het beeld van Samson ontwierp.
Het werk illustreert het Bijbelse verhaal van de wraak van Samson die het korenveld van de Filistijnen vernietigt door er vossen in los te laten die hij met de staarten aan elkaar had gebonden en waaraan hij brandende toortsen had vastgebonden. Het beeld is vandaag beschadigd: de rechterhand die de toorts vasthoudt ontbreekt.
Beschermd op 18.11.1976.
Het werk werd in 1880 door de Staat besteld voor de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België. Het werd in 1897, het jaar van de Wereldtentoonstelling, verplaatst en kwam tegenover De Borghese gladiator te staan, een cementen afgietsel naar een antiek model waarvan vandaag enkel nog de sokkel is overgebleven. Het is op basis van dat laatste model dat architect Gédéon Bordiau, tussen 1879 en 1904 verantwoordelijk voor de inrichting van het Jubelpark, een voetstuk in hardsteen voor het beeld van Samson ontwierp.
Het werk illustreert het Bijbelse verhaal van de wraak van Samson die het korenveld van de Filistijnen vernietigt door er vossen in los te laten die hij met de staarten aan elkaar had gebonden en waaraan hij brandende toortsen had vastgebonden. Het beeld is vandaag beschadigd: de rechterhand die de toorts vasthoudt ontbreekt.
Beschermd op 18.11.1976.
Bronnen
Publicaties en studies
BOAS, S., CORTEN, I., Inventaire du petit patrimoine du parc du Cinquantenaire, onuitgegeven studie uitgevoerd voor de Koning Boudewijnstichting, 2002-2003.
DEROM, P., Les sculptures de Bruxelles. Catalogue raisonné, Galerie Patrick Derom, Brussel, 2002, p. 71.
MEIRSSCHAUT, P., Les sculptures de plein air à Bruxelles. Guide explicatif, éd. E. Bruylant, Brussel, 1900, p. 182.
