Typologie(ën)
kerk/kathedraal/basiliek
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1889-1893
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Inventaris(sen)
- Inventaris van de Industriële Architectuur (AAM - 1980-1982)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Wetenschappelijk Over het algemeen gebruikt om natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden te waarderen in hun botanische kwaliteiten. Binnen de context van een onroerend goed kan het de aanwezigheid van een (bouw)element (bijzonder materiaal, experimenteel materiaal, bouwprocédé of -component) of getuigenis van een ruimtelijk-structurele ruimte (stedenbouwkundig) waarvan het behoud moet worden overwogen met het oog op wetenschappelijk onderzoek.
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - plaats van herinnering van een gemeenschap, van een sociale groep (bijvoorbeeld: potale in Sainte-Agathe, het kerkplein in Berhem-Sainte-Agathe, Vieux Tilleuls de Boendael in Elsene) - een plaats met volkssymboliek (b.v. Café La Fleur en Papier Doré in de Alexiensstraat) - een plaats waar een wijk gegroepeerd of gestructureerd is (bv. de Fer à Cheval-gebouwen in de Floréal-woonwijk).
- Technisch Onder de technische waarde van een onroerend goed kan men het vroeg gebruik van een bepaald materiaal of een bepaalde techniek verstaan (> engineering), ook gebouwen met een constructief of technologisch belang, een technisch hoogstandje of een technologische innovatie kunnen in aanmerking komen. Het kan eveneens industrieel-archeologisch waardevol worden begrepen zoals getuigenissen van verouderde bouwmethodes. Vanzelfsprekend dringt een koppeling zich aan mbt een wetenschappelijke waarde.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 35966
Beschrijving
Kerkgebouw
dat in 1889 als noodkapel werd ontworpen; het werd rond 1893 gebouwd en in 1926
verbouwd.
Na de oprichting van de parochie Sint-Lambertus van de Heizel in 1891 bleef het gebouw enige tijd dienstdoen als eredienstruimte, samen met de Sint-Lambertuskerk, die in 1907 werd ingewijd op het gelijknamige plein (zie nr.38). In 1926 werd de Heizelkerk heringericht tot patronagezaal van de Société Notre-Dame de Laeken, nadien werd ze als drukkerij gebruikt, voordat de Armeense Evangelische Kerk er zich vestigde.
Het rechthoekige gebouw ligt haaks op de straat en wordt aan de rechterkant door een binnenplaats afgeboord. Het heeft één bouwlaag onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. met houten gebinte. Bepleisterde gevels met hardstenen elementen. Topgevel aan de straatkant, oorspronkelijk met centrale deur tussen drie spitsboogvensters, gewijzigd in 1926: plaatsing van een houten luifel (verdwenen) boven de deur, die nu werd geflankeerd door twee kleine gekoppelde rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. en bekroond door vijf andere venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. (thans drie), onder een zeshoekige oculusKlein rond, ovaal of polygonaal venster. (verwijderd). Op de zijgevel, zes door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. gescheiden traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met hoge en smalle gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. muuropeningen, sommige met deur. Op de eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. op schuine dragers, wellicht daterend van na de oorlog. Torentje bekroond door een kruis, gesloopt in 1926. Schrijnwerk vervangen.
Links achteraan het perceel, lokalen die aan het hoofdgebouw palen en als berghok en vergaderzaal worden gebruikt.
Na de oprichting van de parochie Sint-Lambertus van de Heizel in 1891 bleef het gebouw enige tijd dienstdoen als eredienstruimte, samen met de Sint-Lambertuskerk, die in 1907 werd ingewijd op het gelijknamige plein (zie nr.38). In 1926 werd de Heizelkerk heringericht tot patronagezaal van de Société Notre-Dame de Laeken, nadien werd ze als drukkerij gebruikt, voordat de Armeense Evangelische Kerk er zich vestigde.
Het rechthoekige gebouw ligt haaks op de straat en wordt aan de rechterkant door een binnenplaats afgeboord. Het heeft één bouwlaag onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. met houten gebinte. Bepleisterde gevels met hardstenen elementen. Topgevel aan de straatkant, oorspronkelijk met centrale deur tussen drie spitsboogvensters, gewijzigd in 1926: plaatsing van een houten luifel (verdwenen) boven de deur, die nu werd geflankeerd door twee kleine gekoppelde rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. en bekroond door vijf andere venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. (thans drie), onder een zeshoekige oculusKlein rond, ovaal of polygonaal venster. (verwijderd). Op de zijgevel, zes door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. gescheiden traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met hoge en smalle gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. muuropeningen, sommige met deur. Op de eerste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. op schuine dragers, wellicht daterend van na de oorlog. Torentje bekroond door een kruis, gesloopt in 1926. Schrijnwerk vervangen.
Links achteraan het perceel, lokalen die aan het hoofdgebouw palen en als berghok en vergaderzaal worden gebruikt.
Bronnen
Archieven
SAB/Erediensten 760 (1888-1889).
SAB/OW 53037 (1926).
Publicaties en studies
CULOT, M. [o.l.v.], Bruxelles Hors Pentagone. Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980, fiche 58.
Tijdschriften
Almanach du Commerce et de l’Industrie, “Heysel (rue du)”, 1893.
