Onderzoek en redactie
2019
Bekijk de weerhouden gebouwenDe Eloystraat verbindt het kruispunt gevormd door de Barastraat en de Onderwijsstraat met de rotonde waarop de Grondelsstraat, de Emile Carpentierstraat en de Veeartsenstraat uitkomen. Ze kruist de Herzieningslaan, waarmee ze een groot schuin vlak vormt, de Pasteurstraat, de Auguste Gevaertstraat, de Georges Moreaustraat, de Moderne-Schoolstraat en de Joseph Dujardinstraat.
De achttien meter brede straat werd aangelegd in het kader van het Plan de l’extension du Quartier de Cureghem, dat betrekking had op de wijk van de Veeartsenijschool, opgesteld door wegeninspecteur Victor Besme in 1890 en goedgekeurd bij K.B. van 01.07.1891. Ze kreeg haar naam in 08.09.1894, verwijzend naar een familie van grondbezitters, en wellicht specifiek Jacques Eloy, directeur van een katoenspinnerij die was gevestigd aan de Grondelsstraat, op de zuidelijke oever van de Middenzenne, en die tot de vooravond van de Eerste Wereldoorlog bleef bestaan.
De straat werd hoofdzakelijk tussen 1895 en 1905 bebouwd, met woningen in neoclassicistische of eclectische stijl, burgerhuizen of opbrengstpanden, vaak met commerciële benedenverdieping. Vermelden we in eerstgenoemde stijl nr. 63 (n.o.v. architect Joseph Mertens, 1902), 65 (wellicht van dezelfde auteur) en 67 (1901). In eclectische stijl vermelden we nr. 45, 52 (n.o.v. architect Eugène Froidebise, 1898) of 82 (n.o.v. architect L.Depuits, 1909). Veel woningen werden ontworpen in groepen, zoals nr. 35 en 37, vanaf 1894 ontworpen door eenzelfde auteur voor verschillende eigenaars, nr. 29, in 1895 ontworpen samen met nr. 31, nr. 59 (1901), ontworpen als geheel met een huis gelegen nr. 82 Gevaertstraat, of nr. 42, ontworpen in 1895 terzelfder tijd als nr. 38, 40 en 44 (verbouwd), voor twee verschillende eigenaars en oorspronkelijk een op twee identiek. Sommige gebouwen worden aangevuld met gebouwen binnen het huizenblok, zoals nr. 19, een huis dat in 1902 door architect Eugène Froidebise werd ontworpen voor een vrachtrijder-voerman, met achterliggende stallingen en een binnenplaats die toegang geeft tot nr. 17. De architect was heel productief in de wijk en tekende ook een voor eigen rekening gebouwd geheel van zeven huizen in de straat (zie nr. 18 tot 26). Het schuine vlak gevormd met de Herzieningslaan, waar vandaag een imposant kantoor- en appartementsgebouw verrijst (nr. 24 van de laan), werd vroeger ingenomen door een brouwerij met een luifel op colonnetten.
Naast woningen bevond zich aan het uiteinde van de straat ook een gemeentelijke lagere school (zie nr. 114), die in 1909 werd ingehuldigd, evenals een school en een kerk die afhingen van de in 1906 gestichte Sint-Franciscus-Xaveriusparochie. In de Voorzienigheidsschool, die vanaf 1908 werd gebouwd (zie nr. 74 tot 80), bevond zich een noodkapel. De in 1915 ingehuldigde Sint-Franciscus-Xaveriuskerk (zie nr. 75) werd gebouwd tussen de Moderne-Schoolstraat en de Joseph Dujardinstraat, die in het kader van het plan werden ontworpen.
In het eerste huizenblok aan pare zijde, begrensd door de Herzieningslaan, de Veeartsenstraat en de Barastraat, vestigde de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen vanaf 1891 een overstapstation en een depot voor de buurtspoorlijn Brussel-Edingen. De lijn verbond Brussel met het gehucht Kleine Hut in Ukkel. Naast de hoofdingang op nr. 34 van de Eloystraat, bezat het complex een secundaire ingang in het midden van het tweede straatdeel van de Herzieningslaan. Die werd in de jaren 2000 gesloopt en vervangen door de Mudrahoek, waarlangs appartementsgebouwen en een groot hotel liggen.
Bronnen
Archieven
GAA/DS Registre des rues [Stratenregister].
GAA/DS tramdepot: 5151 (13.07.1892), 5692 (07.10.1891); 19: 9124 (31.10.1902); 29, 31: 6386 (17.08.1895); 35: 6189 (30.01.1895); 37: 6188 (30.01.1895); 38, 42: 6389 (17.08.1895); 40, 44: 6388 (17.08.1895); 52: 7442 (25.06.1898); 59: 8769 (17.01.1902); 63: 8882 (28.04.1902); 67: 8642 (01.10.1901); 82: 12438 (14.01.1910); Herzieningslaan 24: 6512 (30.10.1895).
Publicaties en studies
CULOT, M. [red.], Anderlecht 1. Inventaire visuel de l’architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980, fiche 20.
VAN AUDENHOVE, J., Les rues d’Anderlecht, Herdenking van de twintigste verjaardag van de oprichting van Anderlechtensia, C.A.F.H.A, 1995, pp. 112-113.
Tijdschriften
Almanach du Commerce et de l’Industrie, “Eloy (rue)”, 1905.
Kaarten / plannen
BESME, V., Plan de l’extension du Quartier de Cureghem. Emplacement de la nouvelle Ecole de Médecine vétérinaire, 27.08.1890.