Glossarium
Dit glossarium is gebaseerd op het woordgebruik van vorige inventarissen van het Brussels erfgoed en verzekert zo enige eenvormigheid. Voor de termen die niet voorkomen in het glossarium, verwijzen wij de gebruiker graag naar HASLINGHUIS, E.J., JANSE, H., Bouwkundige termen, 5de druk, Primavera Pers, Leiden, 2005.
glossarium
Simili
Bepleistering ter imitatie van natuursteen. (...)
Sjabloon
Modelvorm; uitgesneden blad papier of metaal waarmee men een bepaald motief makkelijk kan reproduceren. (...)
Sleutel
Sluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. (...)
Smeedijzer
Taai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwond (...)
Sokkel, plint
Hoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel. (...)
Souterrain
Hoge kelder of half verzonken verdieping. (...)
Spantbeen, juk
Stijl van een kapspant die schuinstaand (krom of recht) de krachten naar een onderliggend(e) constructie(deel) overbreng (...)
Spiltrap
Wenteltrap waarvan de treden aan de binnenzijde vastzitten in een verticale as. (...)
spits, spitsboogvormig
(...)
Spuwer
Uitmonding van een goot of waterbekken waarlangs overtollig water wordt afgevoerd. (...)
Stafwerk
Ornament, bestaande uit een pijp-, riet- of koordvormige vulling van cannelures tot op een derde van hun hoogte. (...)
Steekboog
Boog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van (...)
Steensnede
Vormbepaling van of vormgeving aan de stukken steen van een constructie in natuursteen; in het bijzonder met betrekking (...)
Steigergat
Gat aan de bovenzijde van een gevel waarin de horizontale dwarsbalken van een steiger werden bevestigd; vaak afgedekt do (...)
Strek, kop
De lange zijde van een baksteen heet strek, de korte kop. (...)
Stucwerk
Modelleerbare, snel hardende massa van gips, kalk en zand; in gepolijste vorm ter vervanging van marmer. (...)
Symmetrische compositie
Typische gevelopstand bestaande uit drie gelijke traveeën; in Brussel komt dit geveltype vaak voor met drie bouwla (...)
Tamboer
Trommel; ringvormige of polygonale onderbouw waarop een koepel rust. (...)
tandfries, guttae
Lijst met kleine repetitieve kubusvormige elementen (tanden); guttae hebben de vorm van een afgeknotte kegel en bev (...)
Tentdak, paviljoendak
Dak met vier dakvlakken die in één punt samenkomen (tentdak); onttopt tot een vierzijdig plat dak vormt he (...)
Timpaan
Monumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. (...)
Toegangstravee
Travee waarin de toegang is ondergebracht. (...)
Tol
Hangende elementen aan de klossen van een kroonlijst. (...)
Topgevel
Hoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt. (...)
Toppilaster
Overhoekse pilaster ter bekroning van gevel. (...)
Torus
Profiel dat in doorsnede van kwartrond tot meer dan halfrond is (halfovaal of halfhartvormig). (...)
Traditionalisme
(...)
Traditionele architectuur
Bak- en zandsteenstijlHet bakstenen metselwerk wordt gecombineerd met
natuurstenen elementen (bv. voor de plint, rond d (...)
Trapgat
Het vrije, open gedeelte in een trappenhuis. (...)
Trapgevel
Gevel met een driehoekige bekroning die trapsgewijs versmalt. (...)
Trappaal
Hoofdbaluster aan de eerste trede van een trap. (...)
Trappenhuis
Gedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht.
(...)
Simili
Bepleistering ter imitatie van natuursteen. (...)
Sjabloon
Modelvorm; uitgesneden blad papier of metaal waarmee men een bepaald motief makkelijk kan reproduceren. (...)
Sleutel
Sluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. (...)
Smeedijzer
Taai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwond (...)
Sokkel, plint
Hoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel. (...)
Souterrain
Hoge kelder of half verzonken verdieping. (...)
Spantbeen, juk
Stijl van een kapspant die schuinstaand (krom of recht) de krachten naar een onderliggend(e) constructie(deel) overbreng (...)
Spiltrap
Wenteltrap waarvan de treden aan de binnenzijde vastzitten in een verticale as. (...)
spits, spitsboogvormig
(...)
Spuwer
Uitmonding van een goot of waterbekken waarlangs overtollig water wordt afgevoerd. (...)
Stafwerk
Ornament, bestaande uit een pijp-, riet- of koordvormige vulling van cannelures tot op een derde van hun hoogte. (...)
Steekboog
Boog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van (...)
Steensnede
Vormbepaling van of vormgeving aan de stukken steen van een constructie in natuursteen; in het bijzonder met betrekking (...)
Steigergat
Gat aan de bovenzijde van een gevel waarin de horizontale dwarsbalken van een steiger werden bevestigd; vaak afgedekt do (...)
Strek, kop
De lange zijde van een baksteen heet strek, de korte kop. (...)
Stucwerk
Modelleerbare, snel hardende massa van gips, kalk en zand; in gepolijste vorm ter vervanging van marmer. (...)
Symmetrische compositie
Typische gevelopstand bestaande uit drie gelijke traveeën; in Brussel komt dit geveltype vaak voor met drie bouwla (...)
Tamboer
Trommel; ringvormige of polygonale onderbouw waarop een koepel rust. (...)
tandfries, guttae
Lijst met kleine repetitieve kubusvormige elementen (tanden); guttae hebben de vorm van een afgeknotte kegel en bev (...)
Tentdak, paviljoendak
Dak met vier dakvlakken die in één punt samenkomen (tentdak); onttopt tot een vierzijdig plat dak vormt he (...)
Timpaan
Monumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. (...)
Toegangstravee
Travee waarin de toegang is ondergebracht. (...)
Tol
Hangende elementen aan de klossen van een kroonlijst. (...)
Topgevel
Hoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt. (...)
Toppilaster
Overhoekse pilaster ter bekroning van gevel. (...)
Torus
Profiel dat in doorsnede van kwartrond tot meer dan halfrond is (halfovaal of halfhartvormig). (...)
Traditionalisme
(...)
Traditionele architectuur
Bak- en zandsteenstijlHet bakstenen metselwerk wordt gecombineerd met natuurstenen elementen (bv. voor de plint, rond d (...)
Trapgat
Het vrije, open gedeelte in een trappenhuis. (...)
Trapgevel
Gevel met een driehoekige bekroning die trapsgewijs versmalt. (...)
Trappaal
Hoofdbaluster aan de eerste trede van een trap. (...)
Trappenhuis
Gedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. (...)