Onderzoek en redactie

2013-2014

 

Bekijk de weerhouden gebouwenDe Philomènestraat verbindt de Haachtsesteenweg met de Wijnheuvelenstraat en kruist de Josaphatstraat, de Massauxstraat en de Warmoesstraat.

De eerste helft van de straat, tussen de Haachtsesteenweg en de Josaphatstraat – toen nog deNeerweg– werd vóór 1835 aangelegd. De tien meter brede verlenging ervan tot aan de Wijnheuvelenstraat – toen de Molenstraat – werd bekrachtigd bij K.B. van 12.11.1846, op vraag van de Administration des Hospices et Secours van Brussel en op haar terreinen. Deze tweede helft van de straat werd echter pas in 1865-1866 aangelegd.

Ze heette oorspronkelijk de Vredestraat maar werd vóór 1852 tot Philomènestraat omgedoopt. Deze benaming is afgeleid van Philomèle [filomeel], een poëtische benaming voor de nachtegaal.

Het eerste straatgedeelte, waarop al vóór 1835 enkele huizen stonden, werd in de loop van de jaren 1840 tot 1880 geleidelijk bebouwd met huizen in neoclassicistische stijl, zoals nr. 15. In de jaren 1890 verrezen op de nog braakliggende percelen enkele gebouwen in eclectische stijl, zoals nr. 10 tot 16 (1898). Hoewel het tweede straatgedeelte pas in het midden van de jaren 1860 werd aangelegd, bevond er zich vóór 1858 al een dozijn huizen op de hoek met de Josaphatstraat, onpare zijde, waaronder nr. 49 tot 55 (zie deze nummers). Het grootste deel van dit straatgedeelte werd vóór 1876 bebouwd, met neoclassicistische huizen, behalve op de hoeken met de Warmoesstraat, die pas in dat jaar op de Philomènestraat werd aangesloten. Dit deel werd pas in de jaren 1890 en 1900 bebouwd. De bebouwing in de straat is thans in het algemeen in slechte staat.

Op nr. 35 bevond zich, vanaf de jaren 1890, de Patronage pour Jeunes Filles [Meisjespatronage] van de Heilige Mariaparochie; het huidige gebouw, met klaslokalen en slaapzalen, werd tijdens het interbellum gebouwd voor het Oeuvre de la Jeunesse Chrétienne. Lager in de straat ontwikkelden zich, op de hoek met de Josaphatstraat, de gebouwen van de voormalige Couvent et Institut des Religieuses de Notre-Dame des VII Douleurs [Klooster en Instituut van de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw van Smarten] (zie nr. 37 tot 43). Vermelden we tot slot op nr. 83-85b een kantoorgebouw ontworpen in 1990 i.o.v. een productiemaatschappij (n.o.v. architecten Pierre Blondel en Christian Renchon), die een werkplaats uit 1923 verving.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 10 tot 16: 214-10-16; 29, 35: 214-29-35; 83-85b: 214-83-85.
GAS/OW 214.
GAS/OW Infrastructuur 48.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, Rapport sur la situation et l'administration des affaires de la commune pendant l'exercice 1864-1865, p. 344.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, Rapport sur la situation et l'administration des affaires de la commune pendant l'exercice 1865-1866, pp. 47, 50-51, 54.

Publicaties en studies
CULOT, M. [red.], Schaerbeek. Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980-1982, fiche 157.
DEKOSTER, J.-A., Les rues de Schaerbeek, Brussel, 1981, p. 88.

Tijdschriften
MERTENS, A., ROZEZ, “Philomène (rue)”, Annuaire du Commerce et de l'Industrie de Belgique, Province de Brabant, Bruxelles et sa banlieue, Brussel, Établissements généraux d'imprimerie, 1894, 1924.

Kaarten / plannen
DE CRAAN, W. B., Plan géométrique de la Ville de Bruxelles, 1835.
VANDERMAELEN, Ph., Plan parcellaire de la commune de Schaerbeek avec les mutations jusqu'en 1836.
Atlas des chemins vicinaux de Schaerbeek, begin jaren 1840.
POPP, P. C., Atlas du Royaume de Belgique, plan parcellaire de la commune de Schaerbeek, ca. 1858.
BESME, V., Plan parcellaire des environs de Bruxelles, Saint-Josse-ten-Noode et Schaerbeek, 1867.
Plan de la commune de Schaerbeek 1876, Nationaal Geografisch Instituut.
Bruxelles et ses environs
, Militair Cartografisch Instituut, 1881.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1893.