Ridderschapslaan

Korte straat van het kruispunt gevormd door de Nerviërslaan, Galliërslaan en de Jubelberg tot aan het kruispunt van de Leysstraat, Notelaarsstraat en Gérardstraat. Ze loopt langs de hallen van het Jubelpark en passeert de Renaissancelaan en de IJzerstraat. Ze ligt op de grens van Brussel en de gemeente Etterbeek.


Alleen het laatste gedeelte is bebouwd. De gebouwen aan pare kant liggen op het grondgebied van Brussel. In het midden van de straat bevindt zich een met bomen beplante ophoging.

Vroeger heette de laan Villastraat (rue des Villas). Deze werd aangelegd langs het oefenplein – het toekomstige Jubelpark – dat volgens een plan van 1852 door de Stad Brussel voor het garnizoen werd aangelegd aan het uiteinde van de Wetstraat.


Ze vervangt een kronkelende weg, de zogenaamde Mechelse weg of Mechelsestraat (chemin ou rue de Malines), die de huidige Sint-Pieterssteenweg in Etterbeek verbond met de Notelaarsstraat. In 1862 verdween deze gezien de aanleg van het oefenplein.


Op het rooilijnenplan van architect Gédéon Bordiau dat werd goedgekeurd bij K.B. van 20.12.1875 werd de naam van de Villastraat veranderd in Ridderschapslaan. Deze naam die verwijst naar de ridderorden, militaire en religieuze instellingen van de feodale adel, werd goedgekeurd bij de collegiale besluiten van de Stad Brussel van 14.04.1877 en 15.05.1877.


In 1900 moest het niveau van de laan voorbij de Renaissancelaan worden verlaagd. De staat nam de grondwerken voor zijn rekening, terwijl de gemeenten de herbestrating op hun grondgebied moesten betalen. Op voorstel van Etterbeek kreeg de straat een nieuw uitzicht: er werd een middenberm aangelegd met een fietspad en een laan voor paarden aan weerszijden van een rij bomen.


In de tweede helft van de 19e eeuw werd de pare kant van de straat ingenomen door het landgoed Buls, een bebost trapeziumvormig terrein, in het zuiden begrensd door de Renaissancelaan en in het noorden door het einde van de Kardinaalsstraat, een lange weg waarvan het uiteinde deels overeenkomt met het tracé van de huidige Leysstraat. Op de hoek met de Renaissancelaan bevond zich een in 1856 ontworpen villa. Op de andere hoek van het landgoed werd in 1890 een huis met drie bouwlagen gebouwd.


Het landgoed werd verkaveld en tussen 1899 en 1907 met woningen bebouwd. De villa Buls werd vervangen door een fraai, in 1907 door architect Émile Hellemans ontworpen opbrengsthuis. Dit heeft intussen plaats geruimd voor een appartementsgebouw dat in 1969 werd ontworpen door architect L. Peeters (Renaissancelaan nr. 58). In 1899 werd op een L-vormig perceel rond de villa aan de kant van de Renaissancelaan een huis gebouwd, met een tuin aan de Ridderschapslaan. Een deel van deze tuin werd in 1912 bebouwd met een geheel van twee huizen (zie nr. 2a en 4-6). Het huis en wat van zijn tuin restte werd in 1961 vervangen door twee appartementsgebouwen ontworpen door architect Henri Saint-Jean (Renaissancelaan nr. 57 en Ridderschapslaan nr. 2).


Op de noordelijke helft van het landgoed werd een geheel van zeven huizen in eclectische stijl gebouwd dat in 1900 voor dezelfde eigenaar werd ontworpen (nr. 12 tot 22 en Leysstraat 45-47), waarvoor het hoekhuis van 1890 werd gesloopt. Deze gebouwen zijn thans sterk gewijzigd. Nr. 18 werd in 1963 vervangen door een appartementsgebouw (architect Maurice Musch). Nr. 22 kreeg een mooie handelsruimte op de benedenverdieping (zie dit nummer). Op het plan van nr. 45-47 in de Leysstraat zijn een slanke hoektoren en dakvensters met topgevels voorzien. Deze werden waarschijnlijk nooit uitgevoerd.