Typologie(ën)
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
kliniek/hospitaal/ziekenhuis
kliniek/hospitaal/ziekenhuis
Ontwerper(s)
Julien DILLENS – beeldhouwer – 1923
Gustave DILLENS – beeldhouwer – 1923
Jules LAGAE – beeldhouwer – 1923
Victor HORTA – architect – 1923
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Inventaris van koloniale sporen (DPC-DCE 2024-2025)
- Het monumentale erfgoed van België. Brussel Uitbreding Noord (Apeb - 2016-2018)
- Het monumentale erfgoed van België. Laken (Archistory - 2016-2019)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem), authenticiteit (idem + de kwaliteit van de uitvoering) en integriteit (bewaringstoestand, oorspronkelijke elementen)). Een goed bevat ook artistieke waarde als het kunstwerken omvat (beeldhouwwerken, reliëfs ontworpen voor het goed, enz.) of decoratieve elementen uit de oorspronkelijke bouwperiode of met bijzondere kwaliteit (gesigneerd glasramen, sgraffito, lichtbeuk, enz.).
- Esthetisch Historisch gezien werd die waarde aangewend om waardevolle groene ruimten en natuurlijke of halfnatuurlijke gebieden aan te duiden. De waarde kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Een afweging met andere waarden dringt zich tevens op: de artistieke, de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en de stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen). De volgende selectiecriteria worden er eveneens aan gekoppeld: de ensemblewaarde en de contextuele waarde.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde : - als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente; - of als getuigenis van een periode en/of een zeldzame ontwikkeling van een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; de Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; - of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale lanen of in de Leopoldswijk); - of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur – met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (bv. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte); - of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (bv. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, de Congreskolom); - of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken); - of als het representatief is van het oeuvre van een belangrijke architect in de architectuurgeschiedenis op internationaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau (dit betreft zowel befaamde architecten als V. Horta, V. Bourgeois, M. Polak als secundaire architecten, die lokaal verbonden worden aan een gemeente zoals Fernand Lefever in Koekelberg of Emile Hoebeke in Sint-Agatha-Berchem).
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - herinneringsplaats van een gemeenschap of van van een sociale groep (bijvoorbeeld de bedevaartskapel op het Kerkplein in Sint-Agatha-Berchem, “de Oude Linde” in Boendael te Elsene); - een plaats met volkssymboliek (bijvoorbeeld het café het “Goudblommeke in papier” in de Cellebroersstraat); - een plaats waar een wijk samenkomt of gestructureerd is (bijvoorbeeld De gebouwen “Fer à Cheval”- in de Floréal tuinwijk); - een goed dat deel uitmaakt van of bestaat uit openbare voorzieningen (scholen, crèches, gemeenschaps- of parochiezalen, sporthallen, stadions, enz.); - goed of ensemble (al dan niet sociale huisvesting) ontworpen om sociale interactie, wederzijdse hulp en buurtcohesie te stimuleren (bijvoorbeeld de woonwijken die na de Tweede Wereldoorlog werden gebouwd in Ganshoren of de wijken die speciaal voor ouderen werden ontworpen); - goed dat deel uitmaakt van een industrieel complex dat een aanzienlijke activiteit heeft gegenereerd in de gemeente waar het zich bevindt of in het Gewest.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen of landschappen hebben in het verleden een prominente rol gespeeld in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte en de stedelijke ruimte. Meestal bepalen zij andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het daarin een rol speelt, bijvoorbeeld : - hoekgebouwen; - coherente pleinen of homogene huizenrijen (gevels die een ensemble vormen van dezelfde stijl, periode en volume); - tuinwijken, - deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, - relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe die architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2018
id
Urban : 38546
Beschrijving
Dit monument in wit marmer, dat bij de inhuldiging van
het Brugmannziekenhuis in 1923 in het midden van het halfronde plantsoen voor
de hoofdingang werd opgesteld, is een postuum eerbetoon aan de weldoener en
oprichter van de instelling, Georges Brugmann (Verviers, 1829 – Brussel, 1900).
G. Brugmann werd rijk door te investeren in de Belgische spoorwegen en de Brusselse tramnetwerken. Hij was een van de eerste enthousiaste financiële ondersteuners van het koloniale project van Leopold II. Als investeerder in de Association Internationale Africaine en lid van het Comité d'Étude du Haut-Congo, richtte hij tal van handelsmaatschappijen op die actief waren in Congo, vooral in de handel van ivoor en rubber. De bekendste daarvan is de Société anonyme belge pour le commerce du Haut-Congo (SAB), waarvan de wreedheid van de agenten tegenover de Congolese bevolking de inspiratie vormde voor het beroemde boek Heart of Darkness (1899) van Joseph Conrad. In 1893 werd een stoomboot van de SAB de Brugmann genoemd.
Georges Brugmann was daarnaast consul voor Groot-Brittannië, Zweden en Noorwegen en lid van het Consistorium van de Protestantse Kerk van Brussel. Hij bevorderde de stedelijke ontwikkeling van de wijk rond het G. Brugmannplein, de Winston Churchill-, Brugmann- en Messidorlanen, evenals de bouw van de wijken Ma Campagne en Globe langs de Alsembergsesteenweg.
Het borstbeeld staat op een hoog voetstuk en wordt omringd door de allegorieën van het Lijden en van de Erkenning, een beeldengroep van Julien Dillens die door Gustave Dillens en Jules Lagae werd afgewerkt. De grote rechthoekige en afgeschuindeSchuine vlakke kant aan een houten of stenen bouwonderdeel. hardstenen plaat die als sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel. voor het geheel dient, is het werk van Victor Horta.
G. Brugmann werd rijk door te investeren in de Belgische spoorwegen en de Brusselse tramnetwerken. Hij was een van de eerste enthousiaste financiële ondersteuners van het koloniale project van Leopold II. Als investeerder in de Association Internationale Africaine en lid van het Comité d'Étude du Haut-Congo, richtte hij tal van handelsmaatschappijen op die actief waren in Congo, vooral in de handel van ivoor en rubber. De bekendste daarvan is de Société anonyme belge pour le commerce du Haut-Congo (SAB), waarvan de wreedheid van de agenten tegenover de Congolese bevolking de inspiratie vormde voor het beroemde boek Heart of Darkness (1899) van Joseph Conrad. In 1893 werd een stoomboot van de SAB de Brugmann genoemd.
Georges Brugmann was daarnaast consul voor Groot-Brittannië, Zweden en Noorwegen en lid van het Consistorium van de Protestantse Kerk van Brussel. Hij bevorderde de stedelijke ontwikkeling van de wijk rond het G. Brugmannplein, de Winston Churchill-, Brugmann- en Messidorlanen, evenals de bouw van de wijken Ma Campagne en Globe langs de Alsembergsesteenweg.
Het borstbeeld staat op een hoog voetstuk en wordt omringd door de allegorieën van het Lijden en van de Erkenning, een beeldengroep van Julien Dillens die door Gustave Dillens en Jules Lagae werd afgewerkt. De grote rechthoekige en afgeschuindeSchuine vlakke kant aan een houten of stenen bouwonderdeel. hardstenen plaat die als sokkelHoge plint van een gevel; fungeert als voetstuk in ordonnantie van de gevel. voor het geheel dient, is het werk van Victor Horta.
Bronnen
Publicaties en studies
Hôpital Brugmann. Compte-Rendu de la Cérémonie d’Inauguration, Raad der Godshuizen en Hulpen van Brussel, Brussel, 1924.
BUELENS, F., Congo 1885-1960. Een financieel-economische geschiedenis, Berchem, EPO, 2007, passim.
Websites
Monument voor Georges Brugmann
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
