Typologie(ën)
opbrengsthuis
Ontwerper(s)
Adolphe PUISSANT – architect – 1920
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Erfgoedinventaris van de sociale woningbouw (La Fonderie - 2005)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Landschappelijk Een landschap is een gebied, zoals waargenomen door de mens, waarvan het karakter het resultaat is van ondernomen actie en interactie van natuurlijke en/of menselijke factoren. Het is een schaalbegrip bestaande uit verschillende (erfgoed)componenten, die elk, al of niet hun intrinsieke waarde hebben, maar alles samen tot een groter meerwaardegeheel verheffen én dat dit ook zo word gepercipieerd vanop een bepaalde afstand. Wijde stadspanorama’s zijn het landschap bij uitstek, denken we bijvoorbeeld het zicht over de benedenstad van Brussel vanop het Koningsplein, maar ook op kleinere schaal kunnen dergelijke uit verschillende samengestelde componenten landschappen voorkomen.
- Wetenschappelijk Over het algemeen gebruikt om natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden te waarderen in hun botanische kwaliteiten. Binnen de context van een onroerend goed kan het de aanwezigheid van een (bouw)element (bijzonder materiaal, experimenteel materiaal, bouwprocédé of -component) of getuigenis van een ruimtelijk-structurele ruimte (stedenbouwkundig) waarvan het behoud moet worden overwogen met het oog op wetenschappelijk onderzoek.
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - plaats van herinnering van een gemeenschap, van een sociale groep (bijvoorbeeld: potale in Sainte-Agathe, het kerkplein in Berhem-Sainte-Agathe, Vieux Tilleuls de Boendael in Elsene) - een plaats met volkssymboliek (b.v. Café La Fleur en Papier Doré in de Alexiensstraat) - een plaats waar een wijk gegroepeerd of gestructureerd is (bv. de Fer à Cheval-gebouwen in de Floréal-woonwijk).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016-2017
id
Urban : 37547
Beschrijving
Sociaal woningblok in
eclectische stijl, ontworpen in 1920 door architect Adolphe Puissant voor de
Lakense Haard.
Dit gebouw is het enige bewaarde van een geheel van vijf gebouwen met arbeiderswoningen ontworpen voor de Lakense Haard op de hoek met de Gustave Schildknechtstraat. De vier overige werden vervangen door een nieuw complex dat in 1989 werd ontworpen door architect Marc Vanden Bossche (nr. 2a tot 8 Schildknechtstraat). Het eerste was ontworpen door architect Jean-Baptiste Dewin, de overige door Adolphe Puissant.
Gevel in oranjekleurige baksteen en pleisterkalk met hardstenen elementen. Symmetrische opstand van drie bouwlagen en drie traveeën, de centrale toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. verspringend. Traveeën risaliterend in de eerste bouwlagen; centrale uitsprong bekroond door een gewelfde kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)., de laterale uitsprongen onder een balkon (borstwering vervangen). Deur gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. aan een klein vensterLicht- en/of luchtopening in een muur., het geheel onder een houten luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. op kraagstenen. Keldervensters met geperforeerde metalen platen. De meeste venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder I-balkIJzeren latei met I-profiel., in de laatste bouwlaag tot tegen de kroonlijst. Hoofdgestel versierd met bakstenen zaagtandfriezen. Kroonlijst en deur bewaard.
Binnen, oorspronkelijk, centrale trap naar twee appartementen per verdieping. Elke woning omvatte een kamer, een eetkamer, een keuken, een toilet en een terras achteraan.
Dit gebouw is het enige bewaarde van een geheel van vijf gebouwen met arbeiderswoningen ontworpen voor de Lakense Haard op de hoek met de Gustave Schildknechtstraat. De vier overige werden vervangen door een nieuw complex dat in 1989 werd ontworpen door architect Marc Vanden Bossche (nr. 2a tot 8 Schildknechtstraat). Het eerste was ontworpen door architect Jean-Baptiste Dewin, de overige door Adolphe Puissant.
Gevel in oranjekleurige baksteen en pleisterkalk met hardstenen elementen. Symmetrische opstand van drie bouwlagen en drie traveeën, de centrale toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. verspringend. Traveeën risaliterend in de eerste bouwlagen; centrale uitsprong bekroond door een gewelfde kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)., de laterale uitsprongen onder een balkon (borstwering vervangen). Deur gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. aan een klein vensterLicht- en/of luchtopening in een muur., het geheel onder een houten luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. op kraagstenen. Keldervensters met geperforeerde metalen platen. De meeste venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder I-balkIJzeren latei met I-profiel., in de laatste bouwlaag tot tegen de kroonlijst. Hoofdgestel versierd met bakstenen zaagtandfriezen. Kroonlijst en deur bewaard.
Binnen, oorspronkelijk, centrale trap naar twee appartementen per verdieping. Elke woning omvatte een kamer, een eetkamer, een keuken, een toilet en een terras achteraan.
Bronnen
Archieven
AAM/fonds Jean-Baptiste Dewin.
AAM/fonds Adolphe Puissant.
SAB/OW Laken 5341 (1920), 105459 (1991).
Publicaties en studies
Brusselse wandelingen. 3. Arbeiderswoningen en sociale huisvesting in Laken, Cel Historisch Erfgoed van de Stad Brussel, Brussel 1998, p. 12.
MOUTURY, S., CORDEIRO, P., HEYMANS, V., Le logement ouvrier et social à Laeken. Étude historique et architecturale débouchant sur des propositions de mesures de protection, Cel Historisch Erfgoed van de Stad Brussel, Brussel, 1997, pp. 74-76.
