Typologie(ën)
opbrengsthuis
gelijkvloers met handelszaak
gelijkvloers met handelszaak
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1905
Léon LEMAL – architect – 1906
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Het monumentale erfgoed van België. Anderlecht-Kuregem (Archistory - 2017-2019)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016, 2019
id
Urban : 36294
Beschrijving
Drie analoge opbrengstpanden in eclectische
stijl, nr. 102 Onderwijsstraat en 40 Gevaertstraat, met commerciële
benedenverdieping, in 1905 ontworpen als geheel met nr. 42 van deze straat
(gewijzigd), nr.38 in 1906 ontworpen voor dezelfde eigenaar maar door
architect Léon Lemal.
Opstanden van vier bouwlagen, met twee gelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) op de verdiepingen; op elke verdieping, gevelbreed balkon met gebuikte gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en drie consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. Gevels in witte of gele baksteen, versierd met rode bakstenen en met hardsteen. Fries op het hoofdgestel met geometrisch decor van bakstenen.
Op nr. 40 Gevaertstraat en 102 Onderwijsstraat, etalage en deur met pilastervormige stijlen met cirkelvormige motieven, onder doorlopende I-balkIJzeren latei met I-profiel. die aan het zicht wordt onttrokken door een houten friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). waarop de consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. van het balkon rusten, verwijderd op nr.102.
Op nr. 40, getoogde vensters op de verdiepingen geflankeerd door ruitmotieven met daarin een halve bol. Kroonlijst vervangen. Deur en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. van de etalage bewaard.
Op nr. 102, etalage gewijzigd door de plaatsing van een deur. Balkon op de eerste verdieping met vervangen borstwering; metalen korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken. van latere datum. Geflankeerd door diamantkoppen, venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op de verdiepingen onder steekboogBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. met sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. met diamantkop en archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog. met cirkelvormige uiteinden. Oorspronkelijke kroonlijst. Schrijnwerk vervangen.
Op nr. 38 Gevaertstraat, deur en vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op de benedenverdieping. Vensters op de verdiepingen onder rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. met doorlopende archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog.. Schrijnwerk vervangen.
Opstanden van vier bouwlagen, met twee gelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) op de verdiepingen; op elke verdieping, gevelbreed balkon met gebuikte gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en drie consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. Gevels in witte of gele baksteen, versierd met rode bakstenen en met hardsteen. Fries op het hoofdgestel met geometrisch decor van bakstenen.
Op nr. 40 Gevaertstraat en 102 Onderwijsstraat, etalage en deur met pilastervormige stijlen met cirkelvormige motieven, onder doorlopende I-balkIJzeren latei met I-profiel. die aan het zicht wordt onttrokken door een houten friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). waarop de consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. van het balkon rusten, verwijderd op nr.102.
Op nr. 40, getoogde vensters op de verdiepingen geflankeerd door ruitmotieven met daarin een halve bol. Kroonlijst vervangen. Deur en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. van de etalage bewaard.
Op nr. 102, etalage gewijzigd door de plaatsing van een deur. Balkon op de eerste verdieping met vervangen borstwering; metalen korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken. van latere datum. Geflankeerd door diamantkoppen, venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op de verdiepingen onder steekboogBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. met sleutelSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf. met diamantkop en archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog. met cirkelvormige uiteinden. Oorspronkelijke kroonlijst. Schrijnwerk vervangen.
Op nr. 38 Gevaertstraat, deur en vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op de benedenverdieping. Vensters op de verdiepingen onder rondboogBoog waarvan de kromming een halve cirkel beschrijft. met doorlopende archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog.. Schrijnwerk vervangen.
Bronnen
Archieven
GAA/DS Auguste Gevaertstraat 40, 42 en Onderwijsstraat 102: 10563 (21.11.1905); Auguste Gevaertstraat 38: 11111 (04.12.1906).
