![Anspachlaan 140 tot 158, hoek Verversstraat 1 en Bijstandsstraat 2, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10002005/10002005_0140_M01.jpg)
![Anspachlaan 140 tot 158, hoek Verversstraat 1, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10002005/10002005_0140_M02.jpg)
![Anspachlaan 140 tot 158, detail van nr 154, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10002005/10002005_0140_M04.jpg)
![Anspachlaan 140 tot 158, detail pui van nr 144, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10002005/10002005_0140_M06.jpg)
![Anspachlaan 140 tot 158, detail van nr 146, [s.d.]](https://monument.heritage.brussels/medias/buildings/10002005/10002005_0140_M07.jpg)
Typologie(ën)
opbrengsthuis
gelijkvloers met handelszaak
gelijkvloers met handelszaak
Ontwerper(s)
J. OLIVE – 1874
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem), authenticiteit (idem + de kwaliteit van de uitvoering) en integriteit (bewaringstoestand, oorspronkelijke elementen)). Een goed bevat ook artistieke waarde als het kunstwerken omvat (beeldhouwwerken, reliëfs ontworpen voor het goed, enz.) of decoratieve elementen uit de oorspronkelijke bouwperiode of met bijzondere kwaliteit (gesigneerd glasramen, sgraffito, lichtbeuk, enz.).
- Esthetisch Historisch gezien werd die waarde aangewend om waardevolle groene ruimten en natuurlijke of halfnatuurlijke gebieden aan te duiden. De waarde kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Een afweging met andere waarden dringt zich tevens op: de artistieke, de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en de stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen). De volgende selectiecriteria worden er eveneens aan gekoppeld: de ensemblewaarde en de contextuele waarde.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde : - als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente; - of als getuigenis van een periode en/of een zeldzame ontwikkeling van een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; de Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; - of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale lanen of in de Leopoldswijk); - of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur – met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (bv. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte); - of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (bv. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, de Congreskolom); - of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken); - of als het representatief is van het oeuvre van een belangrijke architect in de architectuurgeschiedenis op internationaal, nationaal, regionaal of lokaal niveau (dit betreft zowel befaamde architecten als V. Horta, V. Bourgeois, M. Polak als secundaire architecten, die lokaal verbonden worden aan een gemeente zoals Fernand Lefever in Koekelberg of Emile Hoebeke in Sint-Agatha-Berchem).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen of landschappen hebben in het verleden een prominente rol gespeeld in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte en de stedelijke ruimte. Meestal bepalen zij andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het daarin een rol speelt, bijvoorbeeld : - hoekgebouwen; - coherente pleinen of homogene huizenrijen (gevels die een ensemble vormen van dezelfde stijl, periode en volume); - tuinwijken, - deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, - relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe die architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 31762
Beschrijving
Geheel
van gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. huurhuizen : twee hoekpanden (respectievelijk Verversstraat nr.
1 en Bijstandsstraat nr. 2), vier twee aan twee gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. rijhuizen en één
afzonderlijk rijhuis (Bijstandsstraat nr. 4-6) in eclectischeVeel voorkomende stijl (ca. 1850-1914) die inspiratie put uit verschillende architectuurstijlen uit het verleden. Komt door de combinatie van enerzijds verschillende stijlelementen en anderzijds nieuwe technieken en materialen tot een unieke eigentijdse creatie. stijl; behorend
tot de groep gebouwen van het Haussmanniaanse type, opgetrokken door J.-B.A.
Mosnier, in 1874-1878.
Ontwerpen voor twee hoekpanden door achitect J. Olive (Parijs) van 1874. Lijstgevel met natuurstenen parementGevel- of muurbekleding.; vijf bouwlagen onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. (leien). Eenvormig gemarkeerde horizontale registersVensterstrook in een topgevel. : begane grond met puilijst ; entresol met schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren. ; hoofdverdieping met ten dele gevelbrede gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. balkons met consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. en oplopende vensteromlijstingen; attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt. door gevelbrede gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. op kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop.. Rechthoekige bovenvensters met per pand en verdieping verschillende, geriemde of pilasteromlijsting, onder meer met sluitsteenSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf.; gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. leuningen. DakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. met pseudofronton en leuning boven de daklijst.
Nr. 140 : hoekpand met respectievelijk twee, één en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), gemarkeerd door geblokte hoekpilasters. Afgeronde, blindeZonder opening; blind venster, schijnopening., geornamenteerde hoektraveeTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw. met spiegels1. Dunne (houten) plaat, gevat in een omlijsting van stijlen en regels van deuren, lambriseringen en plafonds; - 2. Gevelversiering in de vorm van een in- (spiegel) of uitspringende (paneel) rechthoekige omlijsting. : op hoofdverdieping cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. met vrouwenhoofd, gecanneleerdeParallelle, gootvormige decoratieve groeven op een zuil of pilaster. composiete pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met draperieën, zware bewerkte consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. en leeuwenkoppen ; erboven dito pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en bewerkt gebroken frontonFronton waarvan het middendeel is doorbroken.. Beletage geaccentueerd door vrouwenhoofden en driehoekige frontonsDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Begane grond met getoogdBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. privéportaal met cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd., pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. in linkertravee ; verder winkelpui met hoekportaal en vernieuwde vitrines met geblokte postenVerticale zijden van een opening waarop een boog of latei rust..
Nr. 142-148 : twee rijhuizen met enkelhuisopstand, elk drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), volgens spiegelbeeldschema. Beletage met entablementenHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles., met centrale leeuwenkop in gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. middentravee. Begane grond in linkerpand met zelfde rechthoekige privéportaal, en «klassieke» houten winkelpui met opschriften in achterglasschilderingDecoratieve (reclame)schildering op de achterzijde van glas; meestal met gebruik van bladgoud. ‘Mson Philippe – Coiffeur’ uit 1910; in rechterpand volledig verbouwd.
Nr. 150-156 : zelfde type. Beletage met cartouchesleutels en driehoekige frontonsDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Begane grond met zelfde getoogdBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. privéportaal in linkerpand, verder volledig verbouwd.
Nr. 158 : hoekpand met respectievelijk zes en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Beletage met entablementenHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles., met centrale cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. in gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. middentravee. Begane grond met zelfde getoogdBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. privéportaal in rechtertravee, verder volledig verbouwd.
Aanpalend rijhuis aan Bijstandsstraat met enkelhuisopstand van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Beletage met driehoekige en in middentravee gebogen frontonsDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Begane grond met winkelpui met geblokte postenVerticale zijden van een opening waarop een boog of latei rust. en zelfde rechthoekige privéportaal.
Recent gerenoveerd door Stad Brussel.
Ontwerpen voor twee hoekpanden door achitect J. Olive (Parijs) van 1874. Lijstgevel met natuurstenen parementGevel- of muurbekleding.; vijf bouwlagen onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. (leien). Eenvormig gemarkeerde horizontale registersVensterstrook in een topgevel. : begane grond met puilijst ; entresol met schijnvoegenImitatievoeg in metsel - of pleisterwerk, aangebracht om regelmatige verdeling te bewerkstelligen of bijvoorbeeld natuurstenen parement (simili) te suggereren. ; hoofdverdieping met ten dele gevelbrede gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. balkons met consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. en oplopende vensteromlijstingen; attiekMuur of bouwlaag boven de kroonlijst die meestal het dak aan het gezicht onttrekt. door gevelbrede gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. op kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop.. Rechthoekige bovenvensters met per pand en verdieping verschillende, geriemde of pilasteromlijsting, onder meer met sluitsteenSluitsteen van een opening; weerhoudt de gewelfstenen in een boog of gewelf.; gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. leuningen. DakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. met pseudofronton en leuning boven de daklijst.
Nr. 140 : hoekpand met respectievelijk twee, één en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), gemarkeerd door geblokte hoekpilasters. Afgeronde, blindeZonder opening; blind venster, schijnopening., geornamenteerde hoektraveeTravee op de hoek (meestal 45°) van een gebouw. met spiegels1. Dunne (houten) plaat, gevat in een omlijsting van stijlen en regels van deuren, lambriseringen en plafonds; - 2. Gevelversiering in de vorm van een in- (spiegel) of uitspringende (paneel) rechthoekige omlijsting. : op hoofdverdieping cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. met vrouwenhoofd, gecanneleerdeParallelle, gootvormige decoratieve groeven op een zuil of pilaster. composiete pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met draperieën, zware bewerkte consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. en leeuwenkoppen ; erboven dito pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en bewerkt gebroken frontonFronton waarvan het middendeel is doorbroken.. Beletage geaccentueerd door vrouwenhoofden en driehoekige frontonsDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Begane grond met getoogdBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. privéportaal met cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd., pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. in linkertravee ; verder winkelpui met hoekportaal en vernieuwde vitrines met geblokte postenVerticale zijden van een opening waarop een boog of latei rust..
Nr. 142-148 : twee rijhuizen met enkelhuisopstand, elk drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), volgens spiegelbeeldschema. Beletage met entablementenHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles., met centrale leeuwenkop in gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. middentravee. Begane grond in linkerpand met zelfde rechthoekige privéportaal, en «klassieke» houten winkelpui met opschriften in achterglasschilderingDecoratieve (reclame)schildering op de achterzijde van glas; meestal met gebruik van bladgoud. ‘Mson Philippe – Coiffeur’ uit 1910; in rechterpand volledig verbouwd.
Nr. 150-156 : zelfde type. Beletage met cartouchesleutels en driehoekige frontonsDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Begane grond met zelfde getoogdBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. privéportaal in linkerpand, verder volledig verbouwd.
Nr. 158 : hoekpand met respectievelijk zes en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Beletage met entablementenHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles., met centrale cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. in gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. middentravee. Begane grond met zelfde getoogdBoog die minder dan een halve cirkel beschrijft; boog in de vorm van een cirkelsegment. Bij vensters spreekt men dan van een getoogd venster of steekboogvenster. privéportaal in rechtertravee, verder volledig verbouwd.
Aanpalend rijhuis aan Bijstandsstraat met enkelhuisopstand van drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Beletage met driehoekige en in middentravee gebogen frontonsDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening.. Begane grond met winkelpui met geblokte postenVerticale zijden van een opening waarop een boog of latei rust. en zelfde rechthoekige privéportaal.
Recent gerenoveerd door Stad Brussel.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 54945 (1874), 25583 (1910).
