Typologie(ën)

kantoorgebouw
Spoorwegerfgoed

Ontwerper(s)

Henri BEYAERTarchitect1887

Stijlen

Neo-Vlaamse renaissance

Inventaris(sen)

  • Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
  • Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
  • Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2016

id

Urban : 30314
lees meer

Beschrijving

Omvangrijk gebouwencomplex in het binnenblok Leuvenseweg, Drukpersstraat, Hertogsstraat en Henri Beyaertstraat, opgetrokken in 1889-1892, naar ontwerp van architect Henri Beyaert van 1887; heden betrokken door het Parlement waarvoor renovatie en aanpassing van de vleugels en bouw van een ondergrondse parking onder de Henri Beyaertstraat, aangevat in 1980.

Originele inplanting van vier parallelle noordzuidvleugels - waaronder drie op geknikte rooilijn -, aansluitend op een rechthoekige oost-west georiënteerde hoofdvleugel (Leuvenseweg), met afgeschuinde hoek en ronde hoektoren als blikvangers respectievelijk vanuit de Drukpersstraat en de Koningsstraat, en twee risalietpartijen refererend naar de twee loodrecht aansluitende middenvleugels; drie binnenplaatsen opgevat als “binnenstraten”, toegankelijk vanuit de Henri Beyaertstraat. Vleugels met drie bouwlagen + souterrain overeenkomstig de terreinhelling, onder gecombineerde mansardebedaking; hoek- en risalietpartijen met bijkomende bouwlaag en afgeknotte tentbedaking, toren onder klokvormige helm met lantaarn.

Gevels opgetrokken in neo-Vlaamse-renaissancestijl, met karakteristiek en picturaal materialengebruik - combinatie van rode bak-, blauwe hard- en witsteen - en ornamentatie geïnspireerd op het repertorium van Hans Vredeman de Vries. Regelmatige ordonnantie met horizontale lijnvoering : omlopende druiplijsten en kordons als aflijning van de sokkelvormende onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. in rustica en de twee hoofdverdiepingen, en de beëindiging met een breed hoofdgestel met overkragende kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop. en uitgelengde consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. Verticaal gevelritme bekomen door de twee verdieping hoge rechthoekige vensternissen en de pilastervormende, al of niet versierde penanten op de bovenste verdiepingen, ter hoogte van de bedaking nog geaccentueerd door de drukke afwisseling van smalle dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. en bredere dakvenstersUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. met twee- of drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. en de hoog en talrijk uitstekende schoorstenen. Rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. in vlakke of geriemde omlijsting, in de twee hoofdverdiepingen boven panelendecor. Rijker uitgewerkte risaliet- en hoekpartijen onder meer door de bekronende driehoekige en boogvormige frontonsDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. boven de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., en de bijkomende attiekvormende bovenste verdieping met balustradeHekwerk van spijlen of balusters., portiekvenster en tweelichtenTweedelige lichtopening, door deelzuiltje gesplitst. met zuilen- en pilasterdecor. Schuine hoekgevel met hoofdingang in vlakke rechthoekige bandomlijsting, met palmetvormige schampstukken en acanthussleutel, onder druiplijst
en entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. waarop vermelding “ingang der bureelen/entree des bureaux”; aansluitend rijk geornamenteerd bovenvenster met balustradeHekwerk van spijlen of balusters. en boogfonton, gevelplaat met opschrift “huis der parlementsleDEN/MAISON DES PARLEMENTAIRES” in plaats van oorspronkelijk “bestuur der staatsSPOORWEGEN/ADMINISTRATION DES CHEMINS de fer de l’Etat”, en hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. met jaartal 1891; erboven loggia met zelfde balusterleuning en centraal uurwerk. Torenpartij afgelijnd door œil-de-bœufs en markante Venetiaanse drielichtenGroep van drie smalle vensters binnen dezelfde omlijsting, onderling gescheiden door deelzuiltjes of stijlen/monelen; centraal venster soms hoger dan beide andere. tussen flankeerzuilen, onder gebroken frontonbekroning met sierbol.

Vleugels oorspronkelijk door Beyaert geconcipieerd met metalen skeletstructuur en burelenopdeling door middel van verplaatsbare tussenschotten; kantoorlokalen in hoofdvleugel ten noorden en in haakse vleugels aan weerszij van lange smalle gang; trappenhuizenGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. centraal in hoofd- (Leuvenseweg) en loodrecht op oostelijke zijvleugel (Hertogsstraat) en ter hoogte van de afgeschuinde hoekpartij; verder, representatief voor de toenmalige technologische vernieuwingen, uitgerust met een verwarmingssysteem met warme lucht, waarvan de toestellen ondergebracht waren in een hoge losstaande schoorsteen centraal in de middenste binnenstraat, heden verdwenen.


Bronnen

Publicaties en studies
De eclectische bouwkunst van Hendrik Beyaert, Brussel, 1978.
Poelaert en zijn tijd, Brussel, 1980, pp. 215-220. 
Travaux d’architecture exécutés en Belgique par Henri Beyaert, gravés par J. & F. Neirinck, I, pl. 1 en 6.