Typologie(ën)
Ontwerper(s)
François (alias Frans) HEMELSOET – architect – 1906
Stijlen
Inventaris(sen)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek
- Esthetisch
- Historisch
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
id
Beschrijving
Geheel van drie bijna identieke huizen in eclectische stijl met asymmetrische compositieTypische gevelopstand bestaande uit twee ongelijke traveeën; in Brussel komt dit geveltype vaak voor met drie bouwlagen volgens verkleinende ordonnantie; de hoofdtravee is meestal breder, rijker uitgewerkt en wordt verder benadrukt door licht vooruit te springen en/of door één of meer balkons; de kelders zijn meestal hoog, wat zich vertaalt in een hoge onderbouw; het grondplan bestaat over het algemeen uit een aaneenschakeling van kamers., ontworpen in 1906 door architect Frans Hemelsoet, gesigneerd op elke onderbouwHoge sokkel, reikend tot ongeveer het midden van de toegang; meestal in hardsteen. “F. HEMELSOET / ARCHITECTE”. Alle drie zijn ze gebouwd i.o.v. leden van de aannemersfamilie Hannaerts: nr. 11 en 15 voor Louis Carpentier-Hannaerts, nr. 13 voor Nicolas Hannaerts. Deze twee opdrachtgevers lieten ook de ruggelings aangebouwde huizen Portaelsstraat 9 tot 13 bouwen (1906-1907). Hoewel ze bescheidener zijn, zijn ze misschien ook van de hand van Hemelsoet. Leden van de familie Hannaerts lieten een jaar later ook de aanpalende huizen bouwen (zie nr. 5 tot 9 Prinses Elisabethlaan en 3 tot 7 Portaelsstraat). Nr. 11 en 15 van de laan behaalden de 4e prijs in de gevelwedstrijd van Schaarbeek van 1906-1907.
Gevels in geelkleurige baksteen (nr. 11 en 15) of lichtgetinte baksteen (nr. 13), allemaal met elementen in oranjekleurige baksteen en hardsteen. Deuren en venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. van de verdiepingen onder entablementHoofdgestel of onderdeel ervan (vb. kroonlijst) als bekroning van muuropening; entablement vaak op consoles. op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.. ErkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. bekroond door een terras met borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering.; op de centrale gevel, boogvormige erkerRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. op druiper. Bewaarde borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., op nr. 11 en 15 in smeedijzerTaai, ‘kneedbaar’ ijzer dat ambachtelijk wordt ‘gesmeed’ (gehamerd bij hoge temperatuur) tot decoratieve bouwonderdelen als tuinhekken, borstweringen…, op nr. 13 in gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons.. KroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). bewaard, raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. vervangen. Deuren van nr. 11 en 13 bewaard, de tweede met glas-in-loodramen.
Bronnen
GAS/DS 11, 13 Prinses Elisabethlaan: 219-13; 15 Prinses Elisabethlaan: 219-15; 9 Portaelsstraat: 216-9; 11 Portaelsstraat: 216-11; 13 Portaelsstraat: 216-13.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, 1907, p. 532.
Publicaties en studies
GEMEENTE SCHAARBEEK, Concours de façades, manuscript bewaard in het lokaal fonds van het Huis der Kunsten van Schaarbeek.
Tijdschriften
L'Emulation, 1907, pl. 23.
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
