Sint-Elisabethkerk

Oost-west georiënteerd op een perceel tussen de Portaelsstraat en de d'Anethanstraat, parochiekerk in neogotische stijl, n.o.v. architect Florent Van Roelen, 1912.

Geschiedenis
Begin 20e eeuw nam de bevolking van de wijk van het Verboekhovenplein sterk toe. Daarom stelde kardinaal Mercier op 24.06.1911 de oprichting van een nieuwe parochie voor. Ondanks negatief advies van de gemeente, tekende koning Albert op 11.05.1912 het besluit houdende de oprichting van de Sint-Elisabethparochie. Op 07.07 van dat jaar vond de eerste vergadering van de kerkfabriek plaats, en op 15.10.1913 legde de kardinaal de eerste steen van de kerk. Hij wijdde de nieuwe kerk in op 10.07.1916, een gebeurtenis waaraan wordt herinnerd door een gedenksteen in de sacristie. In 1932 kocht de parochie van de firma De Witte Lietaer een naastliggend gebouw dat als opslagplaats werd gebruikt (zie nr. 13-17 d'Anethanstraat) om er de parochiekring te vestigen, ook het maison des oeuvres genoemd. In 1953 werd de pastorie gebouwd op nr. 24 van de Portaelsstraat (n.o.v. architect André Jonniaux). Om de verwarmingskosten te drukken, werd in 1985 in de eerste twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) van het schip een kapel ingericht.

Plan
Lichtjes inspringend t.o.v. de straten, basiliekkerk onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken., met hoofdgevel aan de Portaelsstraat. Schip van acht traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), geflankeerd door zijbeuken. Koor met veelhoekige koorafsluiting. Aan de Portaelsstraat bevindt zich vóór de noordelijke zijbeuk een uitspringende veelhoekige doopkapel onder een drieledig dak, geflankeerd door een torentje onder een kegelvormig dak. Aan de d'Anethanstraat is tegen het koor in het noorden een kapel aangebouwd en in het zuiden een imposante vierkante klokkentoren waarin zich een tweede kapel bevindt. Traptorentje aan de straatkant. In 1917 werd een sacristie van één bouwlaag onder plat dak tegen de noordelijke kapel aangebouwd.



Beschrijving exterieur
Bakstenen gevel met witstenen elementen, gescandeerd door steunberen. Spitsboogvormige muuropeningen, sommige onder archivoltGeprofileerde of versierde omlijsting van een boog.. Sommige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. met maaswerk. Houten dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. onder voorstevenvormig dak of topgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt. met dakstoelMeestal driehoekig samenstel van dragende onderdelen van een kap, in één vlak, haaks op het dakvlak en veelal opgebouwd uit één of meerdere elementen op elkaar (kapgebinten)..
Hoofdgevel onder puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is., met een uitspringende portiek1. Open galerij of zuilengang waarvan het dak op zuilen of arcades rust; - 2. Classicistische ruimte vóór een toegangsdeur die terugspringt of niet gelijk is met de voorgevel; - 3. Samenstel van twee zuilen onder architraaf die overgang tussen twee ruimtes accentueert., eveneens onder puntgevelGevel waarvan de top driehoekig is.; afschuiningSchuine vlakke kant aan een houten of stenen bouwonderdeel. met zuiltjes en timpaanMonumentaal driehoekig of segmentvormig boogveld, meestal besloten in een fronton; vaak rijkelijk versierd. met maaswerk. Erboven, drie gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder een rozet, gevat in eenzelfde arcadeEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn.. PuntgevelGevel waarvan de top driehoekig is. voorzien van een smal vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. en bekroond door een kruis. De zuidelijke zijbeuk is voorzien van een secundaire ingang die vergelijkbaar is met de hoofdingang in het noorden, achter de doopkapel, allebei met een hoog vensterLicht- en/of luchtopening in een muur.. Deuren met bewaarde hengselsSmeedijzeren beslag waarmee deuren, ramen of luiken worden opgehangen..
Klokkentoren met schietgatvormige of gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. venstersLicht- en/of luchtopening in een muur., in de laatste bouwlaag voorzien van galmborden. Achthoekige spits met ingesnoerde vierkante dakgoot. Deur vervangen.

Interieur
Muren bepleisterdMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. met imitatievoegen. Oude betegeling in beige, oranje en zwarte keramiek in het schip, okerkleurige, beige en rode keramiek en tegels versierd met lelies in het koor. Schip en zijbeuken geritmeerd door spitse arcadesEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn. met hardstenen zuilen, onder kruisribgewelven in zichtbare baksteen. De witstenen ribben van het schip rusten op halfzuiltjes. De gewelven van het koor en van de doopkapel zijn gelambriseerd. Schip met triforium. Orgeltribune met stenen borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. opengewerkt met drielobbige arcadesEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn.. In de doopkapel bevindt zich thans een Lourdesgrot; hardstenen doopvont verplaatst naar de kapel van 1985. Houten draaideuren. Glas-in-loodramen van het koor ontworpen door schilder-glazenier Gabriel Huygens, met een dedicatie uit 1962. Eikenhouten hoofdaltaar, zijaltaren, preekstoel, communiebank, biechtstoelen en beelden in neogotische stijl, gebeeldhouwd door A. en H. De Wispelaere. Aan het koor, preekstoel waarvan het klankbord is verwijderd. Communiebank gedeeltelijk verplaatst naar de voorzijde van het schip. Neogotisch orgel vervaardigd in 1917 door Jean-Émile Kerkhoff.