Typologie(ën)
appartementsgebouw
Ontwerper(s)
René AJOUX – architect – 1939
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Modernisme
Inventaris(sen)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Het monumentale erfgoed van België. Elsene (DMS-DML - 2005-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2009-2011
id
Urban : 19563
Beschrijving
Opmerkelijk appartementsgebouw in modernistische stijl i.o.v. een zekere Loos en n.o.v. architect René Ajoux 1939.
Naam van gebouw verwijst naar oorspronkelijke straatnaam (zie straatnotitie).
Tien bouwlagen, twee hoogste inspringend en voorafgegaan door terras met stalen borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Oorspronkelijk pergola op hoogste verdieping in 1951 verbouwd tot wintertuin.
Benedenverdieping in hardsteen en verdiepingen bekleed met beige keramische tegels. Deze tegels werden recentelijk geplaatst op de oorspronkelijke tegels (Huis Helman, Sinte-Agatha-Berchem).
Op benedenverdieping centrale toegangsdeur geflankeerd door dikke zuilen en ronde venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.; rechts metalen garagepoort.
Op verdiepingen centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) boven toegangsportiek lichtjes inspringend en geflankeerd door traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met afgeronde hoek; deze vorm wordt herhaald in balkons voor buitenste traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...).
Op verdiepingen lange rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. die visueel verlengd worden door hoge borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van aanpalende balkons met ingewerkte bloembakken. Zeer fijn geprofileerd stalen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... , onder meer met afgeronde hoeken.
Voor gebouw non-aedificandi zone bestaande uit kleine groene percelen aan weerszijden van ingang; dit moet bijdragen aan het groene karakter van de wijk van de vijvers; tuinomheining bestaande uit hardstenen sokkel en pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) en wit geschilderde metalen borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust..
Interieur
Muren van inkomhal bekleed met helder marmer op zwarte marmeren sokkel. Natuurstenen vloer. Links voormalige conciërgewoning en rechts toegang tot garage. Deur tot traphal vernieuwd. Oorspronkelijke brievenbussen en lampen niet bewaard.
Traphal verlicht door lichtschacht van wenteltrapTrap die rond een centrale, verticale as of opening spiraalvormig omhoog loopt.. Treden en bordessen1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap. in beton met mozaïek van gebroken tegels, stootborden in zwart marmer en leuning in verchroomd staal. Aan weerszijden van trap twee nieuwe liften ter vervanging van oorspronkelijke kooien.
Deuren recentelijk overschilderd in houtimitatie. Deuromlijstingen op eerste verdieping in zwarte geaderde marmer, op overige verdiepingen in zwart metaal; bewaarde sobere lichtarmatuur in chroom.
Uit plannen blijkt dat architect aanvankelijk vijftien appartementen had voorzien: twee per verdieping en één enkel op zevende.
Naam van gebouw verwijst naar oorspronkelijke straatnaam (zie straatnotitie).
Tien bouwlagen, twee hoogste inspringend en voorafgegaan door terras met stalen borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). Oorspronkelijk pergola op hoogste verdieping in 1951 verbouwd tot wintertuin.
Benedenverdieping in hardsteen en verdiepingen bekleed met beige keramische tegels. Deze tegels werden recentelijk geplaatst op de oorspronkelijke tegels (Huis Helman, Sinte-Agatha-Berchem).
Op benedenverdieping centrale toegangsdeur geflankeerd door dikke zuilen en ronde venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.; rechts metalen garagepoort.
Op verdiepingen centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) boven toegangsportiek lichtjes inspringend en geflankeerd door traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met afgeronde hoek; deze vorm wordt herhaald in balkons voor buitenste traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...).
Op verdiepingen lange rechthoekige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. die visueel verlengd worden door hoge borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van aanpalende balkons met ingewerkte bloembakken. Zeer fijn geprofileerd stalen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... , onder meer met afgeronde hoeken.
Voor gebouw non-aedificandi zone bestaande uit kleine groene percelen aan weerszijden van ingang; dit moet bijdragen aan het groene karakter van de wijk van de vijvers; tuinomheining bestaande uit hardstenen sokkel en pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) en wit geschilderde metalen borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust..
Interieur
Muren van inkomhal bekleed met helder marmer op zwarte marmeren sokkel. Natuurstenen vloer. Links voormalige conciërgewoning en rechts toegang tot garage. Deur tot traphal vernieuwd. Oorspronkelijke brievenbussen en lampen niet bewaard.
Traphal verlicht door lichtschacht van wenteltrapTrap die rond een centrale, verticale as of opening spiraalvormig omhoog loopt.. Treden en bordessen1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap. in beton met mozaïek van gebroken tegels, stootborden in zwart marmer en leuning in verchroomd staal. Aan weerszijden van trap twee nieuwe liften ter vervanging van oorspronkelijke kooien.
Deuren recentelijk overschilderd in houtimitatie. Deuromlijstingen op eerste verdieping in zwarte geaderde marmer, op overige verdiepingen in zwart metaal; bewaarde sobere lichtarmatuur in chroom.
Uit plannen blijkt dat architect aanvankelijk vijftien appartementen had voorzien: twee per verdieping en één enkel op zevende.
Bronnen
Archieven
GAE/DS 142-36-37.
Publicaties en studies
VAN DIJK, P., Immeubles à appartements de l'entre-deux-guerres, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Brussel, 1994 (Bruxelles, Ville d'Art et d'Histoire, 43).
VAN DIJK, P., Appartementsgebouwen uit het Interbellum in het Brussels Hoofdstedeliik Gewest (onuitgegeven studie besteld door de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen), Brussel, 2004.
Tijdschriften
Reconstruction, 3, 1941, s.p.
«Appartements à Bruxelles, Architecte: René Ajoux», L'Art de Bâtir, 6, 1941, pp.17-18.
