Typologie(ën)
burgerwoning
Ontwerper(s)
Alfred NYST – architect, ingenieur-architect – 1922
Juridisch statuut
Beschermd sinds 16 maart 1995
Stijlen
Art deco
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2010-2012
id
Urban : 21003
Beschrijving
Burgerhuis in art decoTendens tot de geometrisering van vormen en architecturale ornamenten die zich uitdrukt in het materiaal- en kleurgebruik., n.o.v. ingenieur-architect Alfred Nyst i.o.v. wisselagent Jules Fournier, 1922.
Straatgevel in rode baksteen met hardstenen elementen en zwarte en goudkleurige keramiektegels. Vier bouwlagen en twee gelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), rechts achter een rechthoekige voorbouw van twee bouwlagen bekroond door een terras, en voorzien van garage. Op de benedenverdieping, twee deuren van glas en ijzer, de toegangsdeur beschermd door een luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. op met mozaïek versierde consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.; vierkant getralied vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. links. Muuropeningen op elke traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) verbonden door keramiekpanelen, links trapezoïdaal en gevat in een insprong. Voorbouw met baksteenmotief en ingewerkte bloembak op de hoek. Breed uitspringende kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met panelen en gescandeerd door lange klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop.. Fijn metalen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... , deuren en traliewerk bewaard. Tuinhek verwijderd.
Achteraan, pergola. Tuin oorspronkelijk L-vormig, eveneens toegankelijk via nr. 98 van de Frédéric Pelletierstraat, gebruikt als garage en woning, n.o.v. architect Alfred Nyst in 1927.
Plan. Het niveauverschil tussen de square en de tuin wordt opgevangen door de benedenverdieping, die gedeeltelijk is bestemd voor de inkom (hal, vestibule, vestiaire, toilet), de dienst- en opslagruimten. Een dubbele trap geeft toegang tot de eerste twee bouwlagen; de hoofdtrap, in het midden, leidt naar de eerste verdieping, met een hal onder daklantaarn. Deze hal leidt naar de salon vooraan en de eetkamer achteraan. Keuken in een bijgebouw achteraan. Hierboven werd in 1928 een bureau gebouwd n.o.v. architect Alfred Chambon. Op de tweede verdieping, twee kamers, een vooraan en een achteraan, met rond de kruipruimte van de daklantaarn wasvertrekken en een dressing. Twee kamers onder mansarde op de derde verdieping. Grote zolderRuimte onder het dak..
Decor en materialen heel goed bewaard en typisch voor de burgerlijke smaak van de opdrachtgever: vloeren met groen en bruin marmeren dambordpatroon en met mozaïek op de benedenverdieping, eikenhouten houtwerk op de eerste verdieping, bureau (1928) versierd met goudleer en glas-in-loodramen, wasvertrekken bekleed met travertijn of zelliges, keuken en bijkeuken integraal betegeld. Ingebouwde meubelen en sanitair grotendeels bewaard.
Beschermd 16.03.1995.
Straatgevel in rode baksteen met hardstenen elementen en zwarte en goudkleurige keramiektegels. Vier bouwlagen en twee gelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), rechts achter een rechthoekige voorbouw van twee bouwlagen bekroond door een terras, en voorzien van garage. Op de benedenverdieping, twee deuren van glas en ijzer, de toegangsdeur beschermd door een luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak. op met mozaïek versierde consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief.; vierkant getralied vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. links. Muuropeningen op elke traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) verbonden door keramiekpanelen, links trapezoïdaal en gevat in een insprong. Voorbouw met baksteenmotief en ingewerkte bloembak op de hoek. Breed uitspringende kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met panelen en gescandeerd door lange klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop.. Fijn metalen schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... , deuren en traliewerk bewaard. Tuinhek verwijderd.
Achteraan, pergola. Tuin oorspronkelijk L-vormig, eveneens toegankelijk via nr. 98 van de Frédéric Pelletierstraat, gebruikt als garage en woning, n.o.v. architect Alfred Nyst in 1927.
Plan. Het niveauverschil tussen de square en de tuin wordt opgevangen door de benedenverdieping, die gedeeltelijk is bestemd voor de inkom (hal, vestibule, vestiaire, toilet), de dienst- en opslagruimten. Een dubbele trap geeft toegang tot de eerste twee bouwlagen; de hoofdtrap, in het midden, leidt naar de eerste verdieping, met een hal onder daklantaarn. Deze hal leidt naar de salon vooraan en de eetkamer achteraan. Keuken in een bijgebouw achteraan. Hierboven werd in 1928 een bureau gebouwd n.o.v. architect Alfred Chambon. Op de tweede verdieping, twee kamers, een vooraan en een achteraan, met rond de kruipruimte van de daklantaarn wasvertrekken en een dressing. Twee kamers onder mansarde op de derde verdieping. Grote zolderRuimte onder het dak..
Decor en materialen heel goed bewaard en typisch voor de burgerlijke smaak van de opdrachtgever: vloeren met groen en bruin marmeren dambordpatroon en met mozaïek op de benedenverdieping, eikenhouten houtwerk op de eerste verdieping, bureau (1928) versierd met goudleer en glas-in-loodramen, wasvertrekken bekleed met travertijn of zelliges, keuken en bijkeuken integraal betegeld. Ingebouwde meubelen en sanitair grotendeels bewaard.
Beschermd 16.03.1995.
Bronnen
Archieven
GAS/DS 274-45, 106-98.
Huis der Kunsten van Schaarbeek/lokaal fonds.
Tijdschriften
L'Émulation, 9, 1924, pp. 129-130.
L'Émulation, 9, 1924, pl. 36.
NYST, A., “L'Ingénieur et le Renouveau de l'architecture”, La Technique des Travaux, 1, 1926, pp. 3-6.
