Waterleidingsstraat

 

Bekijk de weerhouden gebouwenVan Paul Jansonplein naar Washingtonstraat. Op grondgebied van Sint-Gillis en van Elsene. Het gedeelte op Elsene begint aan pare kant vanaf de abside van de Drievuldigheidskerk en aan onpare kant vanaf nr. 65.

Tracée aangelegd volgens Plan général d'alignement pour l'ouverture de rues et places sur le territoire compris entre l'avenue de la Cambre et les chaussées de Waterloo et de Charleroi, goedgekeurd bij K.B. van 20.02.1864.

Een deel van het tracé herneemt dat van de oude buurtweg nr. 26 naar Sint-Gillis. Deze weg heette voordien Hoogebrugstraet en is aangegeven op de oude topografische kaart van 1858 (Vandermaelen, 1858). De oude kasteelhoeve Ten Bosch, waarvan de oudste bronnen teruggaan tot de 15e eeuw (Gonthier, A., 1960, pp. 32-34 ) lag ongeveer ter hoogte van de tuinen van de huidige nr. 169 tot 173 (Guillaume, A., et al., 2005, pp. 67-68).


De kasteelhoeve Ten Bosch, ca. 1750 (© AR, Kaarten en plattegronden in handschrift, 643).

De huidige naam verwijst naar een waterleiding die aan het einde van de straat passeerde en het water van de vallei van de Hain, vlakbij het Terkamerenbos, naar het grote reservoir van de stad Brussel, gelegen op Elsene, voerde (zie Brussel-Uitbreiding Zuid, Verlaatstraat: Paviljoen van het waterreservoir).

Tussen 1892 en 1894 werd de straat bebouwd met talrijke kleine huizen – soms ‘arbeiderswoningen' genaamd in de bouwvergunningen van de 19e eeuw – met twee bouwlagen en twee traveeën, vaak met mansardedak. Hun gevels zijn overwegend in eclectische stijl (bijvoorbeeld nr. 121 tot 127 (1893), nr. 134, 136, 141 (1893), 145, 147, 159 (1905), vaak met neoclassicistische inslag (bijvoorbeeld nr. 67, 130, 132, 139 (1893), 151).
Daarnaast telt de straat talrijke burgerwoningen in eclectische stijl (bijvoorbeeld: nr. 60 (1905), nr. 81 (1902), nr. 85, nr. 87 en 89, nr. 129, 150 (1910) of neoclassicistische stijl (nr. 62, 64, 66 (1910); nr. 90, 97, 120), en ook opbrengsthuizen met handelsruimte op de benedenverdieping in neoclassicistische stijl met symmetrische compositie, o.m. nr. 73-75 en 95 (1901).

Naast de voor de 19e eeuw gebruikelijke gevels zijn er enkele opmerkelijke exemplaren.
Op nr. 91 en 93, twee identieke gevels in eclectische stijl met art-nouveauelementen, in 1902 ontworpen door aannemer-schrijnwerker Jean Lillo.
De ‘École n^o 10' op nr. 161, ontworpen door A. Sluykx en ingewijd in 1898, maakt samen met zijn tegenhanger ‘École n^o 9' die enkele jaren eerder werd opgetrokken in de Amerikaansestraat (zie Amerikaansestraat nr. 136), deel uit van de École Tenbosch. Zijn eclectische stijl, die typisch is voor de schoolarchitectuur van het einde van de 19e eeuw, is ondanks enkele moderniseringen goed bewaard.
Het herenhuis van nr. 138 met opvallend volume en materiaalgebruik, werd opgetrokken in 1901 en meerdere keren vergroot. De witstenen gevel met drie brede traveeën, een stenen erker en een mansardedak contrasteert met de aanpalende smalle bakstenen gevels.
In 1903 ontwierp architect Victor Horta voor zijn vriend, de journalist en kunstcriticus Sander Pierron, een elegant huis in art nouveau (zie nr. 157), dat nochtans met bescheiden middelen werd uitgevoerd. De gevel is sinds 1998 beschermd. Daartegenover bevindt zich een huis naar ontwerp van architect Henry De Monfort van 1910 in neo-Vlaamse renaissance (zie nr. 158).. Enkele jaren later ontwierp architect Jean Hendrickx een groot gebouw waarvan de benedenverdieping volledig is ingericht voor een artsenpraktijk (zie nr. 171).