Typologie(ën)
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
Ontwerper(s)
Charles SAMUEL – beeldhouwer – 1894
Franz DE VESTEL – architect – 1894
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Neorenaissance
Inventaris(sen)
- Het monumentale erfgoed van België. Elsene (DMS-DML - 2005-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2009-2011
id
Urban : 19445
Beschrijving
Op de zuidwestelijke hoek van het Flageyplein, met de rug naar de vijvers, bronzen beeld op sokkel, gevat in een granieten en marmeren nis, ontworpen door beeldhouwer Charles Samuel en architect Frans de Vestel, 1894.
Charles Théodore Henri De Coster (München, 1827–Elsene, 1879), leraar aan de militaire school van Terkameren en Belgisch schrijver. Hij werd beroemd met zijn Aventures de Thyl Uylenspiegel et de Lamme Goedzack au pays de Flandres et ailleurs (1867). Hij leefde en stierf in de Gewijdeboomstraat nr. 116. Elsene eerde hem vijftien jaar na zijn dood met dit monument.
Opmerkelijk is dat het momument niet in de eerste plaats de schrijver voorstelt, maar vooral de helden van zijn befaamde roman: Tijl en Nele, gezeten op een sokkel. Achter hen vormt het monument een nis met gebogen frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. rustend op zuilen. Op de zijkanten bevinden zich tevens sierzuilen. In het frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. zijn een uil en een spiegel afgebeeld (Uylenspiegel) geflankeerd door putti. In de nis bevindt zich een marmeren medaillonRonde of ovale cartouche. met het profiel van Charles De Coster. Op het hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. is de inscriptie te lezen ‘EST-CE QU'ON ENTERRE ULENSPIEGEL, L'ESPRIT / NELE, LE CŒUR DE LA MÈRE FLANDRE', links en rechts geflankeerd door de koppen van Lamme Goedzak en Katelijne. Diverse elementen op de zijkanten verwijzen naar traditionele interieurs: een hangijzer, een spinnewiel, een spinstok, een kat en een hond. Het geheel is echter meer geïnspireerd door de Italiaanse renaissance dan door het Vlaanderen van de 16e eeuw.
Charles Théodore Henri De Coster (München, 1827–Elsene, 1879), leraar aan de militaire school van Terkameren en Belgisch schrijver. Hij werd beroemd met zijn Aventures de Thyl Uylenspiegel et de Lamme Goedzack au pays de Flandres et ailleurs (1867). Hij leefde en stierf in de Gewijdeboomstraat nr. 116. Elsene eerde hem vijftien jaar na zijn dood met dit monument.
Opmerkelijk is dat het momument niet in de eerste plaats de schrijver voorstelt, maar vooral de helden van zijn befaamde roman: Tijl en Nele, gezeten op een sokkel. Achter hen vormt het monument een nis met gebogen frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. rustend op zuilen. Op de zijkanten bevinden zich tevens sierzuilen. In het frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. zijn een uil en een spiegel afgebeeld (Uylenspiegel) geflankeerd door putti. In de nis bevindt zich een marmeren medaillonRonde of ovale cartouche. met het profiel van Charles De Coster. Op het hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. is de inscriptie te lezen ‘EST-CE QU'ON ENTERRE ULENSPIEGEL, L'ESPRIT / NELE, LE CŒUR DE LA MÈRE FLANDRE', links en rechts geflankeerd door de koppen van Lamme Goedzak en Katelijne. Diverse elementen op de zijkanten verwijzen naar traditionele interieurs: een hangijzer, een spinnewiel, een spinstok, een kat en een hond. Het geheel is echter meer geïnspireerd door de Italiaanse renaissance dan door het Vlaanderen van de 16e eeuw.
Bronnen
Publicaties en studies
HAINAUT, M., BOVY, Ph., Ixelles-Village et le quartier des Étangs, Gemeente Elsene, Brussel, 1998 (À la découverte de l'histoire d'Ixelles, 3), pp. 13-14.
DEROM, P., Les sculptures de Bruxelles. Catalogue raisonné, Patrick Derom Gallery, Brussel, 2002, p. 97.
DEROM, P. (dir.), Les sculptures de Bruxelles, uitgeverij Pandora, Antwerpen, 2000, pp.97-99.
Tijdschriften
DE VESTEL, F., SAMUEL, C., ‘Monument à Charles De Coster, Place Ste-Croix, à Ixelles-Bruxelles (1894)', L'Émulation, 1895, pl. 35.
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
