Onderzoek en redactie
1989-1994
Bekijk de weerhouden gebouwenVan Koudenberg naar Koningsplein. Overblijfsel van aloude straat, onderdeel van de tot de middeleeuwen opklimmende “Steenweg”, voornaamste west-oost-handelsweg. Straat voorheen belangrijke verbindingsas tussen beneden- en bovenstad, aan twee zijden bebouwd, vanaf de Magdalenasteenweg met gebogen verloop en sterke helling opklimmend tot aan het “baliënplein”, voorplein van het Hertogelijk Paleis, in 1776-1781 vervangen door het huidige Koningsplein (zie aldaar). In 19e eeuw gerenommeerde winkelstraat.
Huidig straatuitzicht resultaat van fasengewijze huizensloop sinds eind 19e eeuw. Reeds vanaf midden 19e eeuw werden verschillende ontwerpen ingediend voor een betere verbinding boven-/benedenstad, met heraanleg van de Hofberg, gekoppeld aan de sanering van de Sint-Rochuswijk en vanaf eind 19e eeuw aan de uitbreiding en vrijmaking van het Museum voor Schone Kunsten cf. de ontwerpen van architecten Henri Maquet van 1876 en van Alphonse Balat van 1882, in 1898 door Maquet verder uitgewerkt (zie Kunstberg). Met de sloop van de Sint-Rochuswijk en de aanleg van de Koudenberg in 1897-1899, verdween ook nagenoeg volledig de noordelijke bebouwing van de Hofberg, in 1908-1909 echter “hersteld” door de beboomde afscherming van de terrasgewijze aangelegde voorlopige tuin naar ontwerp van J. Vacherot. In een volgende fase werd, ingevolge de aanleg van de huidige Kunstberg en de bouw van de Koninklijke Albert I-bibliotheek en het Congressenpaleis in 1954-1969 naar ontwerp van de architecten M. Houyoux en J. Ghobert, verder driekwart van de Hofberg gesupprimeerd.
Het nog resterende huizenblok aan de noordzijde - met gevels voornamelijk daterend uit 18e-19e eeuw, en enkele minstens tot 17e eeuw opklimmende kernen - werd in 1973 met sloop bedreigd naar aanleiding van de bouw van het nieuwe Museum voor Moderne Kunst naar ontwerp van architecten Roger Bastin en Leo Beeck (zie Koningsplein nr. 1-2). Na tegenkanting omwille van stedenbouwkundige en architectuurhistorische redenen en het behoud van de woonfunctie, project gewijzigd met integratie en restauratie van de huizenrij. Panden echter uiteindelijk in 1984 - ingevolge hun ruïneuze toestand - gesloopt. Ter plaatse liet het Ministerie van Openbare Werken een voorlopig plantsoen aanleggen.
Bebouwing van de resterende Hofberg heden samengesteld uit de zijgevels van Koningsplein nr. 1-2 en 13-14 en het voormalige warenhuis Old England.
Nieuwe projecten voor herbebouwing van het zuidelijke straatgedeelte (ter plaatse van bovengenoemd plantsoen) werden onder meer ingediend door architect Ch. Vandenhove (1985), met combinatie van woon-/handelsfunctie, en door de architecten P. Van Assche en C. Gillis (OZON-groep), als uitbreiding van het Museum voor Moderne Kunst (1991).
Bronnen
Tijdschriften
A.+, 1991, 113, p. 28-33.