Onderzoek en redactie
2020-2022
De Felix Vande Sandestraat verbindt de Elisabethparkstraat en de Felix Vande Sandesquare met de Normandiëstraat en kruist daarbij de Dapperenstraat.
In het kader van zijn projecten ter verfraaiing van Brussel nam koning Leopold II zich voor het plateau van Koekelberg te verstedelijken. Al in 1862 stelde Victor Besme, wegeninspecteur van de Brusselse buitenwijken, voor de Antwerpselaan door te trekken in de richting van het plateau van Koekelberg. Het koninklijk besluit van 10.08.1864 keurde de realisatie goed van het project dat de Leopold II-laan zou worden. Het doortrekken van de laan was de basis voor een uitgebreid stedenbouwkundig plan om een nieuwe wijk aan te leggen op het plateau van Koekelberg. Voor de aanleg van de Koningswijk in Koekelberg zouden ettelijke ontwerpen worden gemaakt. Het nieuwe plan van aanleg voor het plateau van Koekelberg, uitgewerkt door Victor Besme, werd uiteindelijk op 28.07.1880 goedgekeurd. Het omvatte een uitgestrekt park in het verlengde van de Leopold II-laan, met als blikvanger een nationaal pantheon op het hoogste punt. Rond het park lopen mooie gebogen lanen met bebouwing aan één kant; symmetrisch aan weerszijden van het park vormen kaarsrechte straten, waaronder de Félix Vande Sandestraat, een visgraatpatroon. Het geheel strekt zich uit over vier gemeenten: Koekelberg, Sint-Jans-Molenbeek, Jette en Ganshoren. De gemeentegrenzen tussen Koekelberg en Sint-Jans-Molenbeek moesten hertekend worden en werden op 03.03.1890 vastgelegd.
Oorspronkelijk heette de straat Weststraat en liep ze op het grondgebied van Sint-Jans-Molenbeek door tot de Karreveldlaan. Op 03.04.1891 kreeg het Koekelbergse straatgedeelte een nieuwe naam ter ere van Felix Vande Sande (Mechelen, 1824 – Koekelberg, 1890) die enkele maanden eerder was overleden. Hij ijverde voor de verspreiding en de gelijke behandeling van de Vlaamse taal en cultuur. Het Molenbeekse straatgedeelte kreeg in 1910 de naam Verbrandingsstraat en later Fuschiasstraat.
De onpare zijde van de straat werd lange tijd ingenomen door de achterkant van de gebouwen van de Grande Brasserie de Koekelberg, die in 1886 werd gebouwd met voorgevel in de Vrijheidslaan en in 1971 werd afgebroken voor de bouw van de Katholieke Universiteit van Brussel, die op haar beurt onlangs werd gesloopt om de schoolgebouwen van Campus Comenius te kunnen optrekken. Het tweede straatgedeelte werd ingenomen door allerlei industriële werkplaatsen, later door de sportinfrastructuur van de universiteit en voortaan door Campus Comenius.
De pare zijde werd tussen 1882 en 1910 bebouwd met bescheiden woningen en opbrengsthuizen, soms met werkplaats, waarvan een aantal aan de straatkant werden gesloopt. Bijzondere aandacht gaat naar het geheel van arbeiderswoningen (nr. 20-30), gebouwd in 1882. Deze huizen zijn twee aan twee gekoppeld en delen één gevel van twee bouwlagen en één brede toegang.
Bronnen
Archieven
GAK/DS 20 à 30 : 10 (1882).
Publicaties en studies
BORIAU, L., Les brasseries du nord-ouest de Bruxelles; Berchem-Sainte-Agathe, Koekelberg, Jette, Ganshoren, Molenbeek-Saint-Jean, ARC-Berchem, Brussel, 1997.
CULOT, M. (o.l.v.), Koekelberg. Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, AMA, Brussel, 1980.
PIRLOT, A.-M., Koekelberg à la carte, MBHG, Brussel, 2013.
STEPMAN, C., VERNIERS, L., Koekelberg dans le cadre de la région nord-ouest de Bruxelles, De Boeck, Brussel, 1966.
SUTTER, D., Koekelberg. Au fil du temps… Au cœur des rues…, Drukker, Parijs, 2012.
TONDEUR, F., Koekelberg, CFC-Éditions, Brussel, 2000.