Onderzoek en redactie

1997-2004

 

Op kruising van Waterloosesteenweg, P. Dejaerlaan, Alsembergsesteenweg, Parklaan, T. Verhaegen- en Munthofstraat.

Vormt één van oudste gehuchten van gemeente. Benaming van kruispunt verwijst naar oude tolpoort op kruising Waterloosesteenweg en Alsembergsestwg. Op elke steenweg stond mobiel tolhek. Klein gebouw diende als kantoor en slijterij. In dit tolkantoor werden in de drie richtingen – Brussel, Alsemberg en Waterloo – doorgangsrechten op voertuigen en goederen geïnd. Tol afgeschaft tussen 1865 en 1868. Plaats van Bareel heette vroeger wintmolenberch, verwijzend naar drie windmolens die er in zestiende en zeventiende eeuw werden gebouwd, eerst voor het malen van schors en draf, nadien van graan. Molens gesloopt rond 1672 voor bouw van Fort van Monterey.

In 1898 besliste gemeenteraad om de ontsluiting van water van de Bockbeek naar Brussel te vereeuwigen door in het midden van de Bareel een fontein met standbeeld te plaatsen. Aanvankelijk kreeg beeldhouwer Jef Lambeaux de opdracht, maar uiteindelijk zou beeldhouwer Julien Dillens het beeld ontwerpen en architect Alban Chambon de sokkel.

Bareel van Sint-Gillis, de Waterdraagster door Julien Dillens (foto 2004).
De Waterdraagster door Julien Dillens (foto 2004).

Voor het beeld inspireerde J. Dillens zich op een bestaand personage, namelijk een meisje dat in de omgeving van de bareel water uit de Bock putte om de paarden te drenken die de omnibus naar het stadscentrum voorttrokken – de bareel was immers vanaf 1871 de laatste halte van de paardenomnibus Beurs. De waterdraagster werd op 10.04.1900 geplaatst. Het bronzen beeld was vroeger verguld. Sokkel bestond oorspronkelijk uit vier kruisvormig geplaatste hardstenen bekkens die met water werden gevoed door bronzen chimaerae (fabelachtige monsters). In het midden stond een bronzen kandelaber met vier armen, versierd met dolfijnen en bekroond door het beeld.
In 1932 besliste de gemeenteraad om de fontein naar de Parklaan te verplaatsen. In 1974 ontwierp arch. Jean Delhaye een nieuw bekken met sokkel. Het beeld zou pas in 1977 naar haar oorspronkelijke plaats terugkeren. Aangetast door vervuiling werd het in 1992 door een kopie vervangen. Origineel nu tentoongesteld op eretrap van Stadhuis.

Bronnen


Archieven
CHDStG.
Verzameling postkaarten Dexia Bank.

Publicaties en studies
DEROM, P. (o.l.v.), De beelden van Brussel, Patrick Derom Gallery, Brussel, Pandora, Antwerpen, 2000., p. 124.
EYLENBOSCH, A., LEBRUN, G., Dictionnaire raisonné des rues de Saint-Gilles, éd. Les Rencontres Saint-Gilloises, Brussel, 1989, pp. 52, 68.
MEIRSSCHAUT, P., Les sculptures de plein air à Bruxelles, guide explicatif, éd. E. Bruylant, Brussel, 1900, p. 196.
MOMMENS, G., Les Transformations et Embellissements de Saint-Gilles-lez-Bruxelles, 1885-1905, Brussel, 1905, p. 19.
VANDEWATTYNE, C. (o.l.v.), Sint-Gillis : van de Hallepoort tot de gevangenis, Dienst Monumenten en Landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Brussel, 1997 (Brussel, stad van kunst en geschiedenis ; 21), p. 21.
Vie économique à Saint-Gilles…des origines à demain, Syndicat d'initiative de Saint-Gilles, 1993, pp. 86-93.

Tijdschriften
DONS, R., 'Commentaire de la carte toponymique de Saint-Gilles-Bruxelles (1262-circa 1860)', Le Folklore brabançon, 252, 1986, p. 319.
DONS, R., 'les voies de communication à Obbrussel-Saint-Gilles jusqu'au début de 1840', Le Folklore brabançon, 269, 1991, pp. 82-83.