Onderzoek en redactie

2009-2011

 

Bekijk de weerhouden gebouwen

Loodrechte straat van Elsensesteenweg naar Waversesteenweg. Sterk dalend voorbij Sans Soucistraat. Kruist tal van straten, waaronder Troonstraat. Overbrugt op het einde de spoorlijn Brussel-Luxemburg.

Het gedeelte tot iets voorbij de Sans Soucistraat vormde oorspronkelijk samen met huidige Kruisstraat de zogenaamde Hollestraat of Hoelstraat (eerste vermelding in 1461). In eerste helft van 19e eeuw werd ze opgesplitst in chemin du Foin [Hooiweg] – huidige Kruisstraat – en chemin de la Récolte [Oogstweg] – Viaductstraat (plan de Bouge, 1816 en 1823). Deze benamingen verwijzen naar de landelijke omgeving waardoor de wegen Elsene NO-ZW doorkruisten. Iets later worden de wegen opnieuw verenigd als Kruisstraet (plan Vandermaelen, 1837), om uiteindelijk terug opgedeeld te worden in Kruis- en Viaductstraat. Viaductstraat kreeg huidige verloop en afmetingen door K.B. van 04.11.1844 en 18.12.1847. Later volgden enkele onteigeningen en kleinere aanpassingen volgens K.B. van 05.02.1866 (onteigening en rechttrekking begin van de straat), 2.07.1868 en 18.03.1869 (beiden betreffende onteigeningen en rechttrekking ter hoogte van kruispunt met Venetiëstraat).

Viaductstraat 51 tot 77, algemeen zicht op tweede bouwblok van [i]cité Gomand[/i] (foto 2011).

De naam verwijst naar het viaduct op het eind van de straat die de spoorlijn Brussel-Luxemburg overbrugt (spoorweg aangelegd tussen 1846 en 1854, zie LE ROY, 1885, p. 209).

Oudste vondsten ter hoogte van Waversesteenweg 205 en Viaductstraat, met name graven en Merovingische potscherf (zie GUILLAUME, A., MEGANCK, M., 2005, pp. 43-44).
Op hoek met Elsenesesteenweg stond een kapel voor Sint-Jans-ten-Hoele waarvan de oudste vermelding teruggaat tot de 14e eeuw. Op eind van 18e eeuw verdween de kapel om plaats te maken voor het (verdwenen) landgoed van Vanderstraeten (zie GUILLAUME, A., MEGANCK, M., 2005, p. 47). Mogelijke link tussen de kapel en oudste straatnaam Hoelstraat.

Viaductstraat 44, vroeg 20e-eeuwse winkelpui (foto 2011).

Oudst bewaarde bouwaanvragen vanaf 1853. Straatbeeld bepaald door neoclassicistische architectuur met eerder bescheiden burgerhuizen en grote arbeidershuizen. Meeste huizen echter opnieuw bepleisterd of bezet met briketten.
Viaductstraat nr. 27-29 tot 49 en nr. 51 tot 77 maakten deel uit van zogenaamde cité Gomand, een van de eerste huisvestingsprogramma's voor arbeiders van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Tal van bewaarde winkelpuien, onder andere houten puien van rond 1900 (nr. 33, 42, 44, 45 - 1903, 64 - 1924, 81, 99, 101, 107 - 1903, 137 en 147 - 1913) en enkele uit jaren 1920 (nr. 43 en 47, beiden uit 1928) en 1930 (nr. 5, 1936).

Viaductstraat, hoge keermuur van de Paters van het Heilig Sacrament (Françoise Waltéry © MRBC - MBHG, 2011).

Het laatste gedeelte van de straat, namelijk vlak voor de brug wordt bepaald door een voormalig landhuis in neoclassicistische stijl en aan de overkant de brede en metershoge bakstenen keermuur van de Paters van het Heilig Sacrament (zie Waversesteenweg nr. 203-205).

Bronnen

Archieven
GAE/DS 5: 306-5; 42: 306-42; 44: 306-44; 43: 306-43; 45: 306-45; 64: 306-64; 107: 306-107; 147: 306-147.
GAE/OW 306.
GAE/OW, Historique des rues (1925).

Publicaties en studies
GUILLAUME, A., MEGANCK, M., et al., Atlas van de archeologische ondergrond van het gewest Brussel, 15 Elsene, Brussel, 2005.