Onderzoek en redactie

2009-2011

 

Bekijk de weerhouden gebouwen

Loodrechte verlening van Lang Levenstraat, vanaf Tulpstraat tot aan Malibranstraat. Kruist Raad- en Viaductstraat en leidt naar Woonwijk- en Jean Van Volsemstraat. Sterk dalend vanaf kruispunt met Woonwijkstraat.

Oorspronkelijk landweg die vanaf Viaductstraat tot Clementinastraat leidde en verder liep tot kruispunt van Kerckx- en Graystraat. Verbreed bij K.B. van 04.11.1844 (Plan d'ensemble des rues du Collège, Sans-Souci, de la Tulipe, de Venise et du Viaduc).

De straat dankt haar naam aan een voormalige afspanning Sans Souci, dat later een landhuis werd (zie Gemeenteschool nr. 1). Een hoeve verder in de straat werd er ook naar genoemd (la ferme du Sans-Souci). Recht tegenover de boerderij lag het Hospice Van Aa (zie Gemeenteschool nr. 2). Het landelijk karakter van de omgeving zou vanaf 1850 en voornamelijk in de jaren 1870 voorgoed verdwijnen.

Oudst bewaarde bouwaanvragen vanaf 1853. Quasi dichtgebouwd tussen de jaren 1850 tot 1870. Grotendeels bewaard oorspronkelijk neoclassicistisch straatbeeld bestaande uit (burger)huizen met symmetrische compositie, ondanks talrijke verbouwingen (briketten, opnieuw bepleisterd, verwijderen van elementen, toevoegen van bouwlagen, enz.) Oudere sporen op nr. 107-109, met name 18e-eeuwse hardstenen poortomlijsting.

Sans Soucistraat 109, hardstenen poortomlijsting uit 18e eeuw (foto 2011).

Onpare zijde start pas met nr. 25. De voorgaande nummers maakten deel uit van de vroegere Hallen van Elsene en vormt sinds de afbraak ervan het huidige Châtelaillon-Plagesquare. Nr. 71 tot 81 maakten deel uit van zogenaamde Cité Gomand, een van de eerste huisvestingsprogramma's voor arbeiders van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Verder in straat vindt men vergelijkbare gebouwen.

Sans Soucistraat 93, winkelpui van rond 1910 (foto 2011).

Net als in de rest van de wijk vestigden zich hier tal van kleine zelfstandigen als aannemers; schrijnwerkers, loodgieters, kolenhandelaars, gevelschilders, drukkers, enz. De benedenverdieping van deze woningen werden daartoe vaak aangepast tot handelszaken (vb. nr. 93, fraaie houten winkelpui of nr. 100, uitstalraam tussen houten pilasters en onder dito entablement met lamberkijn, 1889). De achterliggende oude werkplaatsen zijn thans meestal verbouwd tot wooneenheden.

Sans Soucistraat 132, gesloopte [i]Maison des ouvriers, La Paix[/i], opstand, GAE/DS 270-132 (1889).

In deze volksbuurt had de christelijke arbeidersvereniging La Paix op het nr. 132 haar maison des ouvriers met een grote feestzaal (Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, VIII, 1977, p. 514). Gebouwd in 1889, verdween het vermoedelijk rond 1900.
Tot slot op nr. 129 modernistisch appartementsgebouw met toonzaal en achterliggende werkplaats voor klein-elektrische apparatuur n.o.v. architect M. Colard uit 1933. Doch anders uitgevoerd en sinds 2004 verbouwd tot gemeentelijke Nederlandstalige bibliotheek van Elsene.

Bronnen

Archieven
GAE/DS 100: 270-100; 107-109: 270-107-109; 129: 270-129; 132: 270-132.
GAE/OW 270.
GAE/OW, Historique des rues (1925).

Tijdschriften
CONTENT, A.-C., ‘L'Habitat ouvrier à Bruxelles au XIXe siècle', Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, VIII, 1977, pp. 501-518.