Onderzoek en redactie

2007-2009

 

Bekijk de weerhouden gebouwen
Van de Stassartstraat naar Gewijdeboomstraat. Leidt naar Herderstraat, kruist vervolgens Koninklijke Prinsstraat en leidt verder naar Prins Albert- en Eendracht-, Voorzitter- en Jean d'Ardennestraat.

Eeuwenoude verbindingsweg tussen huidige de Stassartstraat en Gewijdeboomstraat. Staat reeds getekend op anoniem Plan van Brussel, Hoofdstadt van Brabant uit 1729. Werd aanvankelijk Kar(r)eveldstraat genoemd. Midden 19e eeuw herdoopt tot huidige naam verwijzend naar oorspronkelijk veld met talrijke keien in bodem. Rooilijnen aangepast volgens K.B. van 23.09.1843. K.B. van 20.02.1903 voorzag aanpassing van rooilijnen aan begin van de pare zijde, tussen de Stassaertstraat en Herderstraat, maar plan werd uiteindelijk slechts toegepast van nr. 2 tot 6.

Bebouwing concentreerde zich aanvankelijk (ca. 18e eeuw) rond kruispunt met Koninklijke Prinsstraat. In de buurt ervan, op het Graenveld, stond tussen het eind van de 17e eeuw en midden van de 18e eeuw een staakmolen.
Pas rond midden van 19e eeuw was straat volgebouwd met eerder bescheiden neoclassicistische huizen (zie nr. 95 tot 115). Pare zijde werd toentertijd gekenmerkt door industrie gerelateerd architectuur zoals de nog bestaande aaneenschakeling van arbeidershuizen (zie nr. 8 tot 18-20) vaak met kleine koer, een verdwenen azijnfabriek op kruispunt met Herderstraat (POPP, 1860) en verder tweetal beluiken, namelijk carrés Boret (10 huizen) en carrés Demoor (14 huizen). Meesten werden samen met nr. 58 tot 126 tijdens de jaren 1960-1970 gesloopt (zie lager).
Jaren 1870 werden gekenmerkt door modernisatiegolf met toevoeging van bouwlagen en inbreng van winkelpuien.

Keienveldstraat 93-91 (2009 © bepictures / BRUNETTA V. – ERBERLIN M.)

Begin van straat heeft twee opmerkelijke hoekoplossingen. Zo vormen de Stassartstraat nr. 64 en Keienveldstraat nr. 2 een fraai eclectisch geheel met neo-Vlaamse renaissance elementen en een beeldbepalende arkel (zie nr. 2), terwijl op Keienveldstraat nr. 1-3 - de Stassartstraat nr. 66-68, vroeger het schitterende Hôtel des Chevaliers was ondergebracht. De oorspronkelijk twee neoclassicistische panden (arch. E. Watelet, 1898) werden tussen 1927 en 1931 stelselmatig aangepast tot een art-decoparel (arch. François Van Stichel). Helaas degradeerde het hotel later tot haar huidige vorm.

Keienveldstraat 7, detail van thans verdwenen muurplaat (foto 2007).

Naast dit hotel, op nr. 7, duidt een marmeren herinneringspaneel het sterfthuis aan van generaal burggraaf Frédéric Dollin du Fresnel (1787-1856), militair tijdens de Napoleontische oorlogen en de Belgische Onafhankelijkheidstrijd.

Keienveldstraat 15 tot 11 (foto 2009).

Van nr. 11 tot 15, aaneenschakeling van neoclassicistische huizen met symmetrische compositie; nr. 13, woonplaats van schilders Philippe-Joseph Maillart (1764 – 1856), dichter Johan-Michiel Dautzenberg (1808 – 1869) en naturalist Philippe Dautzenberg (1849 – 1935); nr. 15, bekleed met briketten, maar behouden deuromlijsting in empirestijl. Vergelijkbare deuromlijsting op nr. 33.

Keienveldstraat 30-32, detail van poort met fraaie waaier (foto 2009).

Op nr. 30-32 vleugeldeur en koetspoort met fraaie bovenlichten in empirestijl. Iets verder op nr. 36-38, opbrengsthuis i.o.v. Victor Rival en n.o.v. arch. William Defontaine, 1910, met achterliggend ‘bureaux et ateliers de peintres' (1910), maar nadien herhaaldelijk verbouwd (1928, 1951 en 1993).
Op nr. 40-42 en 44 had François Berden zijn herenhuis met achterliggende pianofabriek (zie deze nr.), terwijl een paar huizen verder de kiem van de latere Confiserie - Chocolaterie Antoine lag (zie nr. 48). Ongeveer schuin erover (zie nr. 57-59) herinnert een marmeren plaat aan het geboortehuis van Auguste Perret (Elsene, 1875-1954), pionier inzake de toepassing van gewapend beton.

Keienveldstraat 58 tot 70, Solvay-site (2009 © bepictures / BRUNETTA V. – ERBERLIN M.)

Tweede deel van de Keienveldstraat werd aan pare zijde volledig gesloopt tussen 1960 en 1970, meestal om plaats te ruimen voor parkeerplaatsen voor de achterliggende bedrijfsgebouwen van nv Solvay. Enkel het bouwblok tussen de Koninklijke Prinsstraat en de Prins Albertstraat werd bebouwd, zij het met kantoorgebouwen (nr. 58 tot 70) voor het bedrijf Solvay n.o.v. arch. A. Belpalme, 1961 (zie Prins Albertstraat, Instituut Solvay). Verder aan pare zijde omheinde parking met bomen en op hoek met Gewijde boomstraat openbaar parkje.
Onpare zijde heeft voorbij de Eendrachtstraat nog oorspronkelijke bebouwing bewaard, zoals nr. 91-93, voormalige empirewoning, nog herkenbaar in rondboogvenster op eerste verdieping, maar helaas bekleed met briketten (1959), en verder homogene aaneenschakeling van neoclassicistische huizen van nr. 95-97 tot 115 (zie deze nr.)

Bronnen

Archieven
GAE/OW Historique des rues (1925).
GAE/OW 186.
GAE/DS 1-3: 95-68; 11: 186-11; 13: 186-13; 15: 186-15; 30-32: 186-32; 33: 186-33; 36-38: 186-36-38; 58 tot 70: 186-58-70; 57-59: 186-57-59; 91-93: 186-91-93.

Publicaties en studies
HAINAUT, M., BOVY, Ph., Porte de Namur, Gemeente Elsene, Brussel, 2000 (À la découverte de l'histoire d'Ixelles, 7), pp. 14-17.
Kaarten / plannen
Plan van Brussel, Hoodfstadt van Brabant, Koninklijke Bibiotheek, Kaarten en Plannen, XXXI Brussel, ref. III, 3.281, 1729.
POPP, P. C., Atlas cadastral de Belgique, Plan parcellaire de la commune d'Ixelles avec les mutations, Bruxelles, 1860.