Onderzoek en redactie

2012-2013

 

Bekijk de weerhouden gebouwenDe Ernest Cambierlaan begint aan de rotonde gevormd door de Chazallaan en de Generaal Eisenhowerlaan, overspant de spoorlijn Schaarbeek-Halle en mondt uit op het Generaal Meiserplein. De onpare zijde wordt doorbroken door de Distelstraat en wordt dan doorkruist door de Papaverstraat.

De laan ligt in de Josaphatwijk, waarvan het stratenplan werd getekend door Octave Houssa, ingenieur van de gemeentelijke Openbare Werken, goedgekeurd bij K.B. van 10.02.1902 en definitief goedgekeurd bij K.B. van 21.04.1906, samen met dat van de drie andere nieuwe Schaarbeekse wijken – Mont-Rose, Linthout en Monplaisir-Helmet. De laan werd aangelegd in 1911-1912. Oorspronkelijk moesten de huizenblokken aan de pare zijde de oostelijke punt van het Josaphatpark vormen. Het eerste, door de spoorlijn begrensde huizenblok werd uiteindelijk als sportterrein aangelegd in 1924, met een voetbalstadion langs de laan. De twee volgende huizenblokken werden opnieuw als bouwgrond door de gemeente verkocht, krachtens een overeenkomst met de Belgische staat gesloten op 14.07.1914. Deze zone moest het karakter hebben van een parc habité avec maisons d'agrément (park met charmante huizen), individueel of ten hoogste per drie gegroepeerd. Binnen deze perimeter mocht geen enkel industrieel of commercieel gebouw worden gevestigd. De gebouwen aan de Cambierlaan moesten zich op minstens zes meter van de rooilijn bevinden, met een achteruitbouwzone ingericht als voortuintje afgesloten door een hek. Dat laatste voorschrift werd gewijzigd tijdens de gemeenteraadszitting van 27.04.1922: in plaats van hekken mochten heggen worden aangeplant – die waren immers minder duur voor de nieuwe eigenaars.

Tijdens de gemeenteraadszitting van 19.06.1908 werd deze laan de Hortensialaan genoemd, net als de Generaal Eisenhowerlaan, waarvan ze het verlengde vormde, maar in 1912 of 1913 werd ze vernoemd naar Ernest Cambier (Aat, 1844 – Watermaal-Bosvoorde, 1909), een militair bekend om zijn bijdrage tot de Belgische overzeese expansie, hoofdzakelijk in Congo. Een herdenkingmonument van beeldhouwer Claus Cito dat aan de gemeente in januari 1920 werd geschonken, werd aan de Eisenhowerlaan geplaatst, aan de kant van het park.

Ernest Cambierlaan, onpare zijde vanop het Generaal Meiserplein (foto 2013).

De residentiële laan werd in twee fases bebouwd. Tijdens de eerste, die pas in 1922 begon en tot 1938 duurde, verrezen aan onpare zijde burgerhuizen en opbrengstgebouwen in art deco of Beaux-Artsstijl, zoals de huizenrij op nr. 99 tot 107 (zie deze nummers). Vermelden we eveneens het modernistische opbrengstgebouw op nr. 159 (n.o.v. architect Henri Mostinckx, 1936). Aan pare zijde werden rijkelijker woningen gebouwd, individuele villa's of per twee of drie gekoppelde huizen. Vermelden we voor dit type nr. 6 tot 10, 26 en 28, alsook 30 tot 34 (zie deze nummers), die bijzonder homogene huizenrijen vormen. Tijdens de tweede bebouwingsfase, tussen 1952 en 1966, werd de onpare zijde aangevuld met enkele modernistische huizen en grotere appartementsgebouwen. Architecten Prosper de Meyst, Gustave Leemans en Robert Schaepherders ontwierpen verscheidene huizen in de laan, waaronder enkele voor eigen rekening. De beeldhouwer Georges Vandevoorde liet nr. 26 bouwen (zie dit nummer).

Bronnen

Archieven
GAS/DS 81-/; 159: 81-159.
GAS/OW Infrastructuur 409.
GAS/Bulletin communal de Schaerbeek, 1914, p. I, pp. 244-247, 1922, pp. 690-691; 1924, pp. 883-887.

Publicaties en studies
DEKOSTER, J.-A., Les rues de Schaerbeek, Brussel, 1981, p. 20.
DEROM, P. (red.), De beelden van Brussel, Galerie Patrick Derom, Brussel, Uitgeverij Pandora, Antwerpen, 2000, pp. 139, 216.
DEROM, P., Les sculptures de Bruxelles. Catalogue raisonné, Galerie Patrick Derom, Brussel, 2002, p. 113.
FISCHER, F., Notice sur les grands travaux de Schaerbeek (Premier Congrès international et Exposition comparée des Villes), Brussel, Imprimerie Ferdinand Denis, 1913, p. 8 in: Bulletin communal de Schaerbeek, 1913, p. 438.

Tijdschriften
“Le Monument Ernest Cambier”, Scarenbeka, juni 2000, p. 22.

Websites
Het verhaal achter de straatnamen van Schaarbeek