Onderzoek en redactie
2018
Bekijk de weerhouden gebouwenDe Vuurkruisenlaan is een lange en brede gebogen verkeersweg die evenwijdig met de Van Praetlaan loopt vanaf de Vilvoordsesteenweg tot aan de De Wandstraat, waar ze wordt verlengd door de aanzet van autosnelweg A12. Aan onpare zijde komen er tal van wegen op uit, waaronder de Heembeekstraat, de Pagodenlaan, de Eslaan en de Araucarialaan. Ter hoogte van die laatste verwijdert de weg zich van de Van Praetlaan en loopt hij om de site van het Chinese Paviljoen.
Het was koning Leopold II die rond 1900 het idee opperde van een weg die parallel aan de Van Praetlaan zou lopen, van de Vilvoordsesteenweg tot aan de huidige Eslaan, rond de groene promenade aan de oostkant van de Van Praetlaan. Slechts een eerste gedeelte ervan, Zilverberg genaamd, tot aan de toekomstige Heembeekstraat, werd vóór 1920 daadwerkelijk aangelegd. Het project werd hervat in het vooruitzicht van de Wereldtentoonstelling van 1935 op de Heizelvlakte, ditmaal tot aan de rotonde van de Dikke Linde, de toekomstige zuidoostelijke ingang van de tentoonstellingssite. Langs de weg werden twee rijen van 300 oosterse platanen aangeplant.
De weg, die oorspronkelijk Tentoonstellingslaan werd gedoopt bij besluit van het College van de Stad Brussel van 26.04.1935, kreeg haar nieuwe naam bij besluit van 17.04.1936, verwijzend naar de “Vuurkruis”-medaille die bij K.B. van 06.02.1934 aan oud-strijders uit de Eerste Wereldoorlog werd uitgereikt.
De laan, aan de westkant afgeboord door een tramlijn afgezoomd met vormstruiken, bestaat thans uit twee rijstroken, met eenrichtingsverkeer naar het noordwesten over het grootste deel van hun traject: een snelle verbindingsweg links, een secundaire weg langs de woningen rechts.
De eerste gebouwen langs de laan verschenen tussen 1937 en 1941, hoofdzakelijk in de laatste vier straatdelen. Het ging overwegend om burgerwoningen, opbrengstpanden of appartementsgebouwen in art decostijl of met modernistische invloed, zoals nr. 203 (architect Jos Van Laethem, 1937), 231 (1937), 235 (architect Julien de Ridder, 1937), 287 (architect M. De Vroede, 1938), 289a (architect M. Merickx (?), 1939) of 295 (architecten Paul Hamesse Frères, 1937). Aan het uiteinde van de laan ontwierp architect Louis Tenaerts een rij van vijf gebouwen voor verschillende eigenaars: nr. 299, 301, 303 en 309 in 1937 (zie deze nummers), en nr. 305 in 1939.
Na de oorlog en tot in de tweede helft van de jaren 1950 werd deze bebouwing aangevuld met overwegend modernistische huizen en appartementsgebouwen, vaak nog met invloed van de art deco of een zeker classicisme, zoals op nr. 223 (architect A. R. Lacroix, 1949), alsook 201 (1952) en 159 (1954), allebei van de hand van architect G. Ligo.
Bronnen
Archieven
SAB/AR straten, doos 20-24, cote 24, nr.24 (17.04.1936).
SAB/PP 3525 (1934).
SAB/OW 159: 70012 (1954); 201: 77516 (1952); 203: 67681 (1937); 223: 60114 (1949); 231: 50583 (1937); 235: 50585 (1937); 287: 58249 (1938-1939); 289a: 58249 (1938-1939); 295: 50447 (1937); 299: 50592 (1937); 305: 58375 (1939-1949).
Publicaties en studies
Le livre d’or de l’Exposition universelle et internationale Bruxelles 1935, Uitvoerend Comité van de Tentoonstelling, Brussel, p. 88.
VAN KRIEKINGE, D., Essai de toponymie laekenoise, Laken, 1995, s. p.
VAN NIEUWENHUYSEN, P., Toponymie van Laken (doctoraatsverhandeling in de Germaanse Filologie), UCL, Louvain-la-Neuve, 1998, pp. 1788-1789, 1878.
Tijdschriften
Almanach du Commerce et de l’Industrie, “Zilverberg”, 1920.