Orteliusstraat

Korte straat van Hamerstraat, waarvan ze via een stompe hoek het verlengde vormt, naar de Maria-Louizasquare. In het midden doorkruist door de Filips de Goedestraat.

Aangelegd volgens het rooilijnenplan van de Noord-Oostwijk getekend door architect Gédéon Bordiau en goedgekeurd bij K.B. van 20.12.1875.

Net als veel straten in de wijk is deze straat genoemd naar een historisch personage. De naam werd toegekend bij collegebesluit van de Stad Brussel van 08.02.1878 en refereert aan de befaamde Antwerpse zestiende-eeuwse geograaf, die eigenlijk Abraham Oertel of Ortell heette. Deze benaming verving die van Mercatorstraat – refererend aan de geograaf en tijdgenoot van Ortelius –, die bij de collegebesluiten van 14.04 et 15.05.1877 werd toegekend.

Bordiau hernam een idee dat al voorkwam op het plan van de wijk, in 1870 opgesteld door stadsingenieur baron Théophile de Jamblinne de Meux. Deze stelde voor om de Mercatorstraat in rechte lijn door te trekken tot aan de Kunstlaan, om de Noord-Oostwijk te verbinden met de ringlanen.


Deze verlenging die dwars door een recentelijk bebouwde wijk zou lopen, is nog in stippellijn terug te vinden op het plan van Brussel, dat in 1881 werd opgesteld door het Institut cartographique militaire, maar daarop slechts tot de Tweekerkenstraat.


Ondanks de aanvraag in 1899 van een groep bewoners om ‘de Orteliusstraat door te trekken om uit te komen op de hoek van de Jozef II-straat en de Liefdadigheidstraat' (Bulletin communal, 1899, t. II, p. 219), werd het plan nooit uitgevoerd. In 1942 werd het idee hernomen door een plan général d'alignement et d'expropriation par zone, dat ook nooit zou worden uitgevoerd.

De huizen in eclectische stijl of met neoclassicistische inslag werden gebouwd tussen 1884 en 1901.

De architect Édouard Elle ontwierp meerdere huizen aan pare kant: de nr. 2, 4, 6, 14, 22, 24 en 30 (zie deze nummers, met uitzondering van nr. 6). Hij ging zelf eerst wonen op nr. 30, ontworpen in 1887, waarvan hij het bureau vergrootte in 1895 (zie nr. 30). Twee jaar later ontwierp de architect een nieuw eigen woning op het nr. 2, op de hoek met de Hamerstraat, op een nog onbebouwd driehoekig perceel (zie dit nr.). De gevel van nr. 1 op de tegenoverliggende hoek met de Hamerstraat, heeft een stompe hoek en is thans bekleed met briketten.

In 1901 ontwierp architect Victor Taelemans drie huizen op de hoek met de Filips de Goedestraat (zie nr. 20 en Filips de Goedestraat nr. 46, 48, 50).


Op de hoeken van de square bevinden zich thans twee grote appartementsgebouwen. Nr. 32 (architect H. Coppejans, 1964) vervangt een hoekhuis (1885) en het aanpalende huis (1887) dat aan de square lag; ze werden allebei ontworpen door architect A. Bonny. Het gebouw op nr. 13 van de Maria-Louizasquare en nr. 15-17 van de Orteliusstraat (architect P. De Leener, 1950) vervangt een huis van 1888 op een L-vormig perceel dat doorliep achter het huidige nr. nr. 9 van de square, waar een stalling was gebouwd. Hetzelfde geldt voor nr. 34 van de Filips de Goedestraat, dat de hoek vormt met de Orteliusstraat, waar in 1961 een door architect H. Coppejans ontworpen appartementsgebouw werd gebouwd, ter vervanging van een mooi huis met tentdak (architect Louis Derycker, 1898).