Onderzoek en redactie

2009

 

Bekijk de weerhouden gebouwen
Van de Renaissancelaan naar het Wappersplein en dito straat. Ze wordt loodrecht doorkruist door de Leysstraat en de Van Ostadestraat.

De straat werd aangelegd in het kader van het rooilijnenplan van de Noord-Oostwijk ontworpen door architect Gédéon Bordiau en goedgekeurd bij K.B. van 20.12.1875. Volgens dit plan liep de straat slechts van de Rembrandtstraat (de huidige Leysstraat) tot aan de Wappersstraat. Dit tracé is nog in stippellijn aangegeven op het in 1881 door het Institut Cartographique militaire opgestelde plan van Brussel.

Detail van het plan voor de herinrichting van het noordoostelijk gedeelte van de Leopoldswijk, ontworpen door Gédéon Bordiau. De Murillostraat moest de Rembrandtstraat (huidige Leysstraat) verbinden met de Wappersstraat. SAB/PP 956 (1879).

Volgens een collegiaal besluit van 09.06.1890 stond de stad Brussel de gronden die in haar bezit waren tussen de Leonardo da Vincistraat en de Hobbemastraat en tussen de Renaissancestraat en de thans verdwenen Van der Goesstraat – ten zuiden van de Notelaarsstraat– af aan de Belgische staat om hier de Koninklijke Militaire School en de Krijgsschool te vestigen. In 1899 verwierf het Departement van Oorlog nog bijkomende terreinen tussen de Van der Goesstraat en de Notelaarsstraat, wat leidde tot de afschaffing van de al aangelegde eerstgenoemde straat.

De inrichting van het militaire terrein van de Renaissancelaan tot aan de Notelaarsstraat isoleerde de huizenblokken tussen de Hobbemastraat en de gemeentegrens van de rest van de Noord-Oostwijk. Om het verkeer in de zone te vergemakkelijken besloot de gemeente daarop om de Murillostraat noordwaarts te verlengen tot aan de Notelaarsstraat en zuidwaarts tot aan de Renaissancelaan. Om de afschaffing van de Van der Goesstraat te compenseren, stemde het departement van Oorlog ermee in om de waarde van haar bestrating en inrichting aan de stad te betalen, en tevens de kosten voor de noordwaartse verlenging van de Murillostraat.

Murillostraat, plan voor de verlenging van de straat in 1900, SAB/OW 21815.

Het definitieve plan voor de verlenging van de straat werd goedgekeurd op de gemeenteraadszitting van 26.03.1900 en bekrachtigd bij K.B. van 04.05.1900. Voor haar verlenging richting Notelaarsstraat moest een plein worden aangelegd dat schrijlings op de gemeentegrens ligt en dat bij collegiaal besluit van 22.12.1922 Wappersplein werd genoemd. De verlenging richting Renaissancelaan liep door een terrein van de stad en creëerde aan pare kant een ondiepe strook bouwgrond. Deze liep langs een groot eigendom dat in het jaar dat tot de verlenging werd besloten, was verworven door de dominicanen, die hier een klooster en een kerk wilden bouwen (zie Leysstraat nr. 5 en Renaissancelaan nr. 40). De strook bouwgrond werd in kleine vierkante percelen onderverdeeld en vanaf 1902 bebouwd met een geheel van zeven huizen (zie nr. 6 tot 18). Blijkbaar wilde de stad met deze verkaveling vermijden dat het architecturale karakter van het religieuze complex niet al te zichtbaar was (DELIENS, P., p. 48).

Klooster en kerk van de dominicanen en eerste sraatgedeelte van de Murillostraat (Brussel UrbIS ® © - Distributie: CIRB Kunstlaan 20, 1000 Brussel, 2009).

Zoals veel straten in het zuidoostelijk gedeelte van de Plantsoenwijk, is deze straat genoemd naar een kunstenaar. De naam werd goedgekeurd bij de collegiale besluiten van de stad Brussel van 14.04.1877 en 15.05.1877 en verwijst naar de Spaanse schilder Bartolomé Esteban Murillo, die leefde van 1618 tot 1682.

Murillostraat, doorsnede, opstand en plannen van de voormalige watertoren van de Noord-Oostwijk, SAB/OW 15757 (1899).

In 1880 werd achter het huidige nr. 32 een watertoren gebouwd die fungeerde als waterreservoir in geval van brand, tijdens de periodes dat er op het terrein van het Jubelpark tentoonstellingen werden georganiseerd. Gezien de toren in onbruik was geraakt, werd hij in 1899 gesloopt.

De straat werd tussen 1899 en 1905 bebouwd met huizen in eclectische stijl, met uitzondering van het einde van de straat aan pare kant, waarvan de huizen tussen 1906 en 1909 werden ontworpen. De straat telt meerdere gehelen. Het grootste daarvan werd in 1905 ontworpen door architect Evrard, en beslaat het hele straatgedeelte aan onpare kant tussen de Leysstraat en de Van Ostadestraat (zie nr. 25 tot 37).

Murillostraat 19-21 en Leysstraat 9-11, oorspronkelijke opstand, SAB/OW 13726 (1901).

Op de hoek met de Leysstraat bevindt zich op nr. 19-21 een opbrengsthuis met schrijnwerkersatelier, dat in 1901 werd ontworpen door architect Léon Neirynck. Op de plannen is op de hoektravee een erker te zien onder een cilindervormig dak, die waarschijnlijk nooit werd verwezenlijkt.

Bronnen

Archieven
SAB/OW 15728 (1901); 16768 (1899); 21815 (1900); watertoren: 15757 (1899); 19-21 en Leysstraat 9-11: 13726 (1901).
SAB/Bulletin communal de Bruxelles, 1877, dl. I, p. 316; 1890, dl. I, pp. 620-623; 1899, dl. I, p. 203-204, dl. II, pp. 235-236; 1900, dl. I, pp. 127-128, 212, 625.

Publicaties en studies
DELIENS, P., Rond-Point Schuman. Histoire du quartier Nord-Est à Bruxelles, d'Ambiorix à nos jours, Brussel, 1982, pp. 47-48.

Kaarten / plannen
Bruxelles et ses environs, Institut cartographique militaire, 1881 (Koninklijke Bibliotheek van België, Kaarten en Plannen).