Typologie(ën)
herenhuis
Ontwerper(s)
A. JACOBS – architect – 1950-1951
INCONNU - ONBEKEND – 1781
P.J. PEETERS – architect – 1838
Henri MAQUET – architect – 1902
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Neoclassicisme
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 30689
Beschrijving
Hoekpaviljoen
(Hertogsstraat), pendant van het tegenover liggende nr. 1. Het geheel van de
percelen tussen Zinnerstraat en Wetstraat werd in 1781 aangekocht door
architect/meester-metselaar Josse Massion. Herenhuis eigendom van de families
de Gasparoly, d’Arenberg, Winsinger en d’Overschie in 19e eeuw, van der Burch
in begin 20e eeuw. Heden ambassade van de V.S.A. Oorspronkelijk zelfde type als
nr. 1, met symmetrische aediculamuur, hek en in 1783 toegevoegde voorbouw.
Aansluitende bijgebouwen vermoedelijk op U-vormige plattegrond, de zuidvleugel aanleunend bij de voorbouw alleszins met slechts één bouwlaag volgens bouwaanvraag van 1838, naar ontwerp van architect RJ. Peeters: dichten van de hoofdingang in de voorgevel en openen van twee nieuwe poorten en venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. in de voorheen blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. voorbouw. In 1849 : gedeeltelijke verhoging van voornoemde zuidvleugel en bouw van een koetspoort en stallingen aan de oostzijde. Aanpassing en uitbreiding naar ontwerp van architect Henri Maquet van 1902: uitbreiding van het hoofdgebouw met twee oostelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en een nieuwe achtergevel, vervanging van het schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde. door een mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken., cf. huidig volume, afbraak van de noord- en wederopbouw van de zuidvleugel — twee bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) - van de bijgebouwen, aanpassing van de voorbouw - huidige ordonnantie en poortomlijsting -, aanpassing en uitbreiding van de koetspoort en stallingen. Restauratie van hoofdgebouw en voorbouw, en afbraak van alle overige constructies voor de bouw van het ambassadecomplex, naar ontwerp van architect A.B. Jacobs van 1950-1951.
Herenhuis met drie bouwlagen en vijf op zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. (leien). Lijstgevels met zelfde geleding als nr. 1, doch gecementeerdMet portlandcement bestrijken. en met hardstenen plint, puilijst, omlijstingen en hoekpilasters. Identieke voorgevel; kleinere natuurstenen dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. met zelfde kenmerken. zuidelijke zijgevel met vlakke blokomlijstingen en lekdrempels, achtergevel met middenrisaliet, portaal1. In muur uitgespaarde ruimte voor een deur of toegang; - 2. Meer gesloten, voor of achter een gebouw geplaatste beschutting (voorbouw, vestibule). en vlakke omlijstingen; zelfde dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap.. Vensterluiken op de begane grond, gesmeed ijzeren leuningen op de derde bouwlaag.
Voorbouw met identiek volume en ontpleisterde zandstenen aediculamuur als in nr. 1; gelijkaardige corresponderende zuidgevel, inclusief poortomlijsting, hier met pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en rozet in frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening..
Interieur met mogelijk nog oorspronkelijke elementen en aanvullingen door Henri Maquet, waaronder het monumentale trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht..
Aansluitende bijgebouwen vermoedelijk op U-vormige plattegrond, de zuidvleugel aanleunend bij de voorbouw alleszins met slechts één bouwlaag volgens bouwaanvraag van 1838, naar ontwerp van architect RJ. Peeters: dichten van de hoofdingang in de voorgevel en openen van twee nieuwe poorten en venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. in de voorheen blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. voorbouw. In 1849 : gedeeltelijke verhoging van voornoemde zuidvleugel en bouw van een koetspoort en stallingen aan de oostzijde. Aanpassing en uitbreiding naar ontwerp van architect Henri Maquet van 1902: uitbreiding van het hoofdgebouw met twee oostelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en een nieuwe achtergevel, vervanging van het schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde. door een mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken., cf. huidig volume, afbraak van de noord- en wederopbouw van de zuidvleugel — twee bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) - van de bijgebouwen, aanpassing van de voorbouw - huidige ordonnantie en poortomlijsting -, aanpassing en uitbreiding van de koetspoort en stallingen. Restauratie van hoofdgebouw en voorbouw, en afbraak van alle overige constructies voor de bouw van het ambassadecomplex, naar ontwerp van architect A.B. Jacobs van 1950-1951.
Herenhuis met drie bouwlagen en vijf op zes traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder mansardedakGebroken kap of Frans dak met met steile ondervlakken en licht hellende bovenvlakken. (leien). Lijstgevels met zelfde geleding als nr. 1, doch gecementeerdMet portlandcement bestrijken. en met hardstenen plint, puilijst, omlijstingen en hoekpilasters. Identieke voorgevel; kleinere natuurstenen dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. met zelfde kenmerken. zuidelijke zijgevel met vlakke blokomlijstingen en lekdrempels, achtergevel met middenrisaliet, portaal1. In muur uitgespaarde ruimte voor een deur of toegang; - 2. Meer gesloten, voor of achter een gebouw geplaatste beschutting (voorbouw, vestibule). en vlakke omlijstingen; zelfde dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap.. Vensterluiken op de begane grond, gesmeed ijzeren leuningen op de derde bouwlaag.
Voorbouw met identiek volume en ontpleisterde zandstenen aediculamuur als in nr. 1; gelijkaardige corresponderende zuidgevel, inclusief poortomlijsting, hier met pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en rozet in frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening..
Interieur met mogelijk nog oorspronkelijke elementen en aanvullingen door Henri Maquet, waaronder het monumentale trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht..
Bronnen
Archieven
SAB/OW 32241 (1838), 10305 (1849), 10340, 10306 (1902), 60698 (1950-1951).
AR, Kaarten en plannen in handschrift, 520-521.
