Eugène Verboeckhovenplein 1-2
Van Ooststraat 67, 65
Maarschalk Fochlaan 89
Eugène Verboeckhovenplein 15
Maarschalk Fochlaan 98, 90, 92, 94, 96
Metsysstraat 88, 90, 92, 94
Typologie(ën)
opbrengsthuis
gelijkvloers met handelszaak
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
gelijkvloers met handelszaak
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1881-1893
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Neoclassicisme
Inventaris(sen)
- Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Landschappelijk Een landschap is een gebied, zoals waargenomen door de mens, waarvan het karakter het resultaat is van ondernomen actie en interactie van natuurlijke en/of menselijke factoren. Het is een schaalbegrip bestaande uit verschillende (erfgoed)componenten, die elk, al of niet hun intrinsieke waarde hebben, maar alles samen tot een groter meerwaardegeheel verheffen én dat dit ook zo word gepercipieerd vanop een bepaalde afstand. Wijde stadspanorama’s zijn het landschap bij uitstek, denken we bijvoorbeeld het zicht over de benedenstad van Brussel vanop het Koningsplein, maar ook op kleinere schaal kunnen dergelijke uit verschillende samengestelde componenten landschappen voorkomen.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2013-2014
id
Urban : 22698
Beschrijving
Op de hoeken van de Maarschalk Fochlaan, geheel van twaalf opbrengsthuizen in neoclassicistische stijl met commerciële benedenverdieping, gebouwd tussen 1881 en 1893. Het geheel bestaat uit twee groepen huizen die respectievelijk op de hoek van de Metsysstraat en van de Van Ooststraat werden opgetrokken.
Alle opstanden hebben drie bouwlagen. Op de hoekhuizen, gevel van vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan elke verkeersweg, aan het plein verbonden door een holronde gevel met drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). De huizen aan de zijkant hebben elk twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) geflankeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. op de huizen van de eerste groep en op het hoekhuis van de tweede. Aan het plein, op de benedenverdieping, rondbogige muuropeningen, met centraal een deur. Op de eerste verdieping, doorlopende balkons met gebuikteMet een buik staand; welvend oppervlak dat een ongelijkmatige boogwerking vertoont. gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. op de drie huizen van de eerste groep, evenals op de vijf hoekhuizen van de tweede. Balkon op nr. 90 Fochlaan geëffend, borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van het balkon op nr. 92 in gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons.; de rechte balkons op nr. 88 en 90 Metsysstraat zijn bewaard. Verscheidene venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op de benedenverdiepingen zijn verbouwd tot winkelpui. Sierdeksels met leeuwenkoppen. KroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). bewaard, die van de eerste groep doorlopend , en op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. op de huizen aan de zijkant. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... vervangen, met uitzondering van de deuren van nr. 88, 94 Metsysstraat en 90, 94 Fochlaan.
Op nr. 1 Eugène Verboeckhovenplein – 67 Van Ooststraat, 65 Van Ooststraat en 89 Maarschalk Fochlaan, drie huizen.
Op nr. 1 Eugène Verboeckhovenplein – 67 Van Ooststraat, diverse wijzigingen in 1914 n.o.v. architect G. Veldeman: transformatie van het centrale vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op de tweede verdieping tot een glasdeurDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. achter een balkon met gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., inrichting van een houten winkelpui aan de Van Ooststraat, plaatsing van schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... met gebogen roedeverdeling op de benedenverdieping (bewaard, behalve die van de winkelpui), en dichting van het tweede vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op de benedenverdieping aan de Fochlaan. Dit vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. werd in 1929 versierd met een bronzen monument gesigneerd “S(ylvain). Norga”, als eerbetoon aan de Maarschalk.
Op nr. 89 Fochlaan, winkelpui uit 1927 (n.o.v. architect Jean Teughels).
Op nr. 65 Van Ooststraat, winkelpui uit 1913 (n.o.v. architect Emile Van de Weghe).
Op nr. 15 Eugène Verboeckhovenplein – 98 Maarschalk Fochlaan, 90 tot 96 Maarschalk Fochlaan en 88 tot 94 Metsysstraat, negen huizen.
Op nr. 15 Eugène Verboeckhovenplein – 98 Maarschalk Fochlaan, schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... met roedeverdeling deels bewaard op de benedenverdieping.
Op nr. 88 Metsysstraat, gevel bekleed met brikettenBaksteenvormige tegel die op het reeds bestaande gevelvlak wordt aangebracht ter imitatie van een bakstenen gevel.. Op nr. 90, winkelpui van latere datum en consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. van het balkon gewijzigd. Op nr. 92, gevel bekleed met brikettenBaksteenvormige tegel die op het reeds bestaande gevelvlak wordt aangebracht ter imitatie van een bakstenen gevel. en winkelpui van latere datum. Op nr. 94, oude winkelpui.
Op nr. 90 en 92 Fochlaan, vensteromlijstingen verwijderd. Op nr. 92, winkelpui uit 1933. Op nr. 96, winkelpui en dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. van latere datum.
Alle opstanden hebben drie bouwlagen. Op de hoekhuizen, gevel van vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) aan elke verkeersweg, aan het plein verbonden door een holronde gevel met drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). De huizen aan de zijkant hebben elk twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...). TraveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) geflankeerd door pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. op de huizen van de eerste groep en op het hoekhuis van de tweede. Aan het plein, op de benedenverdieping, rondbogige muuropeningen, met centraal een deur. Op de eerste verdieping, doorlopende balkons met gebuikteMet een buik staand; welvend oppervlak dat een ongelijkmatige boogwerking vertoont. gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. op de drie huizen van de eerste groep, evenals op de vijf hoekhuizen van de tweede. Balkon op nr. 90 Fochlaan geëffend, borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. van het balkon op nr. 92 in gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons.; de rechte balkons op nr. 88 en 90 Metsysstraat zijn bewaard. Verscheidene venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. op de benedenverdiepingen zijn verbouwd tot winkelpui. Sierdeksels met leeuwenkoppen. KroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). bewaard, die van de eerste groep doorlopend , en op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. op de huizen aan de zijkant. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... vervangen, met uitzondering van de deuren van nr. 88, 94 Metsysstraat en 90, 94 Fochlaan.
Op nr. 1 Eugène Verboeckhovenplein – 67 Van Ooststraat, 65 Van Ooststraat en 89 Maarschalk Fochlaan, drie huizen.
Op nr. 1 Eugène Verboeckhovenplein – 67 Van Ooststraat, diverse wijzigingen in 1914 n.o.v. architect G. Veldeman: transformatie van het centrale vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op de tweede verdieping tot een glasdeurDeur waarvan het grootste deel uit glas bestaat. achter een balkon met gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust., inrichting van een houten winkelpui aan de Van Ooststraat, plaatsing van schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... met gebogen roedeverdeling op de benedenverdieping (bewaard, behalve die van de winkelpui), en dichting van het tweede vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op de benedenverdieping aan de Fochlaan. Dit vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. werd in 1929 versierd met een bronzen monument gesigneerd “S(ylvain). Norga”, als eerbetoon aan de Maarschalk.
Op nr. 89 Fochlaan, winkelpui uit 1927 (n.o.v. architect Jean Teughels).
Op nr. 65 Van Ooststraat, winkelpui uit 1913 (n.o.v. architect Emile Van de Weghe).
Op nr. 15 Eugène Verboeckhovenplein – 98 Maarschalk Fochlaan, 90 tot 96 Maarschalk Fochlaan en 88 tot 94 Metsysstraat, negen huizen.
Op nr. 15 Eugène Verboeckhovenplein – 98 Maarschalk Fochlaan, schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... met roedeverdeling deels bewaard op de benedenverdieping.
Op nr. 88 Metsysstraat, gevel bekleed met brikettenBaksteenvormige tegel die op het reeds bestaande gevelvlak wordt aangebracht ter imitatie van een bakstenen gevel.. Op nr. 90, winkelpui van latere datum en consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. van het balkon gewijzigd. Op nr. 92, gevel bekleed met brikettenBaksteenvormige tegel die op het reeds bestaande gevelvlak wordt aangebracht ter imitatie van een bakstenen gevel. en winkelpui van latere datum. Op nr. 94, oude winkelpui.
Op nr. 90 en 92 Fochlaan, vensteromlijstingen verwijderd. Op nr. 92, winkelpui uit 1933. Op nr. 96, winkelpui en dakkapelUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap. van latere datum.
Bronnen
Archieven
GAS/DS 1 Eugène Verboeckhovenplein – 67 Van Ooststraat: 90-1; 89 Maarschalk Fochlaan: 268-67; 92 Maarschalk Fochlaan: 182-96; 65 Van Ooststraat: 268-65.
Kaarten / plannen
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1881.
Bruxelles et ses environs, Militair Cartografisch Instituut, 1893.