Typologie(ën)
kaatsbaan
Ontwerper(s)
Edmond PARMENTIER – aannemer – 1909
Juridisch statuut
Beschermd sinds 17 december 1981
Stijlen
Neogotiek
Inventaris(sen)
- Het monumentale erfgoed van België. Sint-Pieters-Woluwe (DMS-DML - 2002-2009, 2014)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
Onderzoek en redactie
2006
id
Urban : 22483
Beschrijving
Merkwaardig gebouw in neogotische stijl, in 1909 ontworpen voor aannemer Edmond Parmentier. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het verbouwd tot kapel, toen op het domein ook oorlogsinvaliden werden verzorgd. Het gebouw bestaat uit een lange zaal, waar zich vroeger de eigenlijke kaatsbaan bevond. De gangachtige ruimte eindigt in een klein gebouw met een zadeldakDak met twee hellende dakvlakken. voorzien van een uitkijktorentje met cilindervormig dak.
Bijzonder verzorgde lange, zuidoostelijk gerichte, hoofdgevel volledig in steen. Oorspronkelijk waren de korfboogvormige muuropeningen zonder schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... . Het gebouw had toen het aspect van een lange, volledig naar buiten geopende galerij. De deur en de kleine mijterboogvormige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. die thans de arcadeEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn. afsluiten dateren van ten laatste 1917. De omlijsting van de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. werd uitgevoerd in ruw bekistingbeton, waarschijnlijk bij gebrek aan middelen tijdens de Eerste Wereldoorlog.
De lange noordwest gevel gaf oorspronkelijk uit op serresBroeikast. die in 1906 werden gebouwd (thans gesloopt). Omdat er nauwelijks uitloopruimte was, werd het gebouw hier voorzien van een bescheiden achtergevel in bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. baksteen met getoogde venstersLicht- en/of luchtopening in een muur..
Thans is de voormalige kaatsbaan bedekt met een metalen zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Oorspronkelijk was het gebouw bedekt met een lang terras, omboord met een gehouwen balustradeHekwerk van spijlen of balusters. met neogotische motieven; dit terras was bereikbaar via een trap in het kleine gebouw achteraan. De toegangsdeur naar het terras, een dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. geflankeerd door gebeeldhouwde eekhoorntjes, is thans dichtgemetseld.
Het decor van het gebouw is slechts gedeeltelijk afgewerkt. Het kleine gebouw bezit een opmerkelijk decor in bas-reliëf: plantenelementen, geprofileerde lampetNeerwaartse beëindiging, afhangende versiering als aanzet van een balkon of erker. onder het uitkijktorentje, boogfriesReeks van kleine (decoratieve) bogen, vaak steunend op kraagstenen. onder kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). van torentje, gehouwen wimberg op topgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt. enz. Op de lange hoofdgevel echter bleven stenen die gehouwen moesten worden, onbewerkt (ruw geometrisch bewerkte steen in afwachting van fijnere bewerking). Misschien heeft de dood van Parmentier in 1910, de voltooiing van de werken verhinderd.
Bijzonder verzorgde lange, zuidoostelijk gerichte, hoofdgevel volledig in steen. Oorspronkelijk waren de korfboogvormige muuropeningen zonder schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... . Het gebouw had toen het aspect van een lange, volledig naar buiten geopende galerij. De deur en de kleine mijterboogvormige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. die thans de arcadeEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn. afsluiten dateren van ten laatste 1917. De omlijsting van de venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. werd uitgevoerd in ruw bekistingbeton, waarschijnlijk bij gebrek aan middelen tijdens de Eerste Wereldoorlog.
De lange noordwest gevel gaf oorspronkelijk uit op serresBroeikast. die in 1906 werden gebouwd (thans gesloopt). Omdat er nauwelijks uitloopruimte was, werd het gebouw hier voorzien van een bescheiden achtergevel in bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. baksteen met getoogde venstersLicht- en/of luchtopening in een muur..
Thans is de voormalige kaatsbaan bedekt met een metalen zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Oorspronkelijk was het gebouw bedekt met een lang terras, omboord met een gehouwen balustradeHekwerk van spijlen of balusters. met neogotische motieven; dit terras was bereikbaar via een trap in het kleine gebouw achteraan. De toegangsdeur naar het terras, een dakvensterUit het dakvlak opgaand stenen venster dat met de gevel in verbinding staat of er enkel door een kroonlijst van gescheiden is. geflankeerd door gebeeldhouwde eekhoorntjes, is thans dichtgemetseld.
Het decor van het gebouw is slechts gedeeltelijk afgewerkt. Het kleine gebouw bezit een opmerkelijk decor in bas-reliëf: plantenelementen, geprofileerde lampetNeerwaartse beëindiging, afhangende versiering als aanzet van een balkon of erker. onder het uitkijktorentje, boogfriesReeks van kleine (decoratieve) bogen, vaak steunend op kraagstenen. onder kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). van torentje, gehouwen wimberg op topgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt. enz. Op de lange hoofdgevel echter bleven stenen die gehouwen moesten worden, onbewerkt (ruw geometrisch bewerkte steen in afwachting van fijnere bewerking). Misschien heeft de dood van Parmentier in 1910, de voltooiing van de werken verhinderd.
Bronnen
Archieven
GASPW/DS 598 (1909); 8 (1917).
GASPW/DS 598 (1909); 8 (1917).
