Gemeentestraat

Van Saksen-Coburgstraat naar Houwaertplein.

Het eerste straatgedeelte werd aangelegd in 1838 op de terreinen van twee particulieren in de nieuwe "Koninginnewijk", onder de naam Regentschapstraat (r. de la Régence, tot 1851). Dit stuk vormde een scheve kruising met de rond diezelfde tijd geopende de Bériotstraat en Saksen-Coburgstraat.

Aan de rechterzijde, op de hoek met de Saksen-Coburgstraat, werd een gemeentehuis gebouwd n.o.v. arch. L. SPAAK. Het ging hier om een klein pand waarin de woning van de gemeentesecretaris was ondergebracht en in de twee ruimtes van de verdieping het administratieve gedeelte. De gemeenteraad hield er zijn eerste zitting op 3 juli 1840 maar verhuisde in 1868 naar de vml. woning van Charles de Bériot in de Sterrenkundelaan.

Het tweede straatgedeelte maakte aanvankelijk deel uit van de oude Processieweg (chemin de la Procession) die op zijn beurt tot ca 1850 tot de Sint-Alfonsstraat (rue Saint-Alphonse) behoorde. Aan de rechteroever van de Maalbeek bevond zich oorspronkelijk de "Capsmolen" waarvan reeds sprake was vanaf 1264 en die afgebroken werd in XIX B bij de overwelving van de Maalbeek (kadaster sectie B, Nr. 32m2, 32n2, 32s2, 32t2).


Gemeentestraat 2, i.o.v. Naamloze Vennootschap van de Goedkope Woningen, 1959 n.o.v. arch. R. Ritzen (foto 1993-1995).

Heden wordt het straatbeeld bepaald door neoclassicistisch geïnspireerde huizen uit de jaren 1860 of de laatste twee decennia van XIX. Nr. 15 werd verhoogd in 1851, Nr. 55 en 57 dateren van 1853, Nr. 77 werd in 1859 gebouwd, Nr. 24-26 in 1861 en Nr. 53 in 1862. Hun gevels bezitten nog hun originele pleisterlaag, werden gecementeerd of kregen een parement in baksteen. Ze bevatten meestal drie bouwlagen en twee of drie traveeën, zie Nr. 20 met begane grond in blauwe hardsteen en Nr. 64, een burgerhuis met afgebikte gevel waardoor haar ornamentatie verloren is gegaan. Enkele panden werden vernieuwd in de jaren 1920 en 1930. Het laatste straatgedeelte kent vele winkelpuien en verschillende ensembles, zie Nr. 17 tot 21 uit 1886 volgens dezelfde bouwvergunning, idem voor Nr. 65 tot 69 (1857) en 71 tot 75 (1853). Nr. 44, 46, 48 en 50: ensemble van neoclassicistisiche inspiratie uit 1862 met drie bouwlagen en drie traveeën dat door de al te talrijke ingrepen van geen waarde meer is. Bij Nr. 44 zijn nog enkele van de oorspronkelijke decoratieve elementen bewaard gebleven op de bovenste bouwlaag, o.a. de geriemde vensteromlijstingen met sleutel, de architraaf en panelenfries met bedekte steigergaten onderbroken door de uitgelengde consoles die de kroonlijst schragen. Aanvankelijk bezat ze eveneens een fraaie winkelpui. Nr. 2, op de hoek met de Saksen-Coburgstraat (Nr. 14 en 16): afgerond hoekgebouw met zes bouwlagen waarvan de bovenste terugwijkend is, i.o.v. de Naamloze Vennootschap van de Goedkope Woningen en n.o.v. arch. R. RITZEN, 1959.