Sint-Bernardusstraat

Lange straat van Charleroisesteenweg in het noordwesten naar Waterloosesteenweg in het zuidwesten, evenwijdig met Roemeniëstraat en Maurice Wilmottestraat.

Van noord naar zuid doorsneden door Bordeauxstraat, Nieuwburgstraat, Overwinningsstraat, Ierlandstraat en Spanjestraat.

Hellend tracé tussen Charleroisesteenweg en Overwinningsstraat, vervolgens stijgend tot Waterloosesteenweg. Aangelegd volgens rooilijnenplan van 31.08.1840 en 05.12.1862. In het noordoosten, tussen huidige Bronstraat en Nieuwburgstraat, gedeeltelijk op tracé van de voormalige zogenaamde Sint-Bernardus-buurtweg.

Rijke en gevarieerde bebouwing met afwisselend bescheiden woningen van twee traveeën en grote stijlvolle gebouwen met rijk versierde gevel. Opmerkelijk gebouw n.o.v. arch. Adrien Blomme met gotisch-renaissancistische inslag (zie nr. 48) en twee andere huizen in Beaux-Artsstijl (zie nr. 44) en neo-Vlaamse barok (zie nr. 66). Meerdere huizen met symmetrische compositie in Beaux-Artsstijl (zie nr.°46, 58, 60 en 114), evenals groot appartementsgebouw op nr. 43, op hoek van Bordeauxstraat nr. 62 en ingericht als sociale woningen in 1987. Enkele mooie art nouveau gebouwen met geometrische inslag (zie nr.°64 en 182) en in neo-Vlaamserenaissance (zie nr. 1 en 3).

Meer bescheiden huizen in neoclassicistische en eclectische stijl met polychroom parement. Voorbeelden van de eerste op nr. 86 (1883) en 149 (1891), evenals op nr. 164 (1899), die een geheel vormen met hoekgebouw van Spanjestraat nr. 30-34. Diverse gevels met neoclassicistiche inslag, maar gewijzigd onder meer op nr. 41 (1887), bouwlaag toegevoegd, en 147 (1893), met briketten bekleed. Op nr. 169 (1900), dat een geheel vormt met nr. 167, hoekgebouw van nr. 165 en Spanjestraat nr. 29, bouwlaag toegevoegd en met briketten bekleed. Op nr. 84 (1876), op hoek met Nieuwburgstraat nr. 54, bepleisterd gebouw met schijnvoegen; benedenverdieping later tot winkel verbouwd. Twee huizen met gedecapeerde gevel op nr. 101, samen met hoekhuis op nr. 103, tevens nr. 174 van Overwinningsstraat, sinds 1885 (volgens De Keyser, G., 1996) een ensemble met Sint-Bernardusstraat Nr.°99 en Overwinningsstraat 172. Nr.°97 (1899), 115 (1890), 117 (1890), 119 op hoek van Witte-Bergstraat, 134 (1899), 136 en 137 (1890), beide op hoek van Ierlandstraat, nr. 137 dat een geheel vormt met nr. 31 Ierlandstraat, 153 (1894) en 157 (1896) in eclectische stijl met polychroom parement; een aantal hiervan met slechts twee traveeën en twee bouwlagen, onder meer nr. 138, 140 (allebei met briketten bekleed) en 142, rij van drie voorheen analoge huizen van 1896. Hoekgebouw op nr. 163 (1903) eveneens met briketten bekleed. Benedenverdieping van nr. 161 (1902) in 1946 voorzien van nieuwe winkelpui. Nr. 180 (1900) in 1962 voorzien van garagepoort.

Enkele mooie gebouwen in art deco (zie nr. 28 en 30) en modernistische stijl (zie nr. 23-27). Laatst genoemde tevens kenmerkend voor nr.°45, een indrukwekkend gebouw van 1936, op hoek met Bordeauxstraat. Tussen 1960 en 1980, een aantal oude gebouwen vervangen door kantoorgebouwen, onder meer nr.°2-14 (arch. Jean-François Fontaine, 1985), 9-11 (arch. Félix De Saeger, 1965), 15-21 (arch. Willy G Reyns, 1966) en 16-26 (arch. E. Delvaux, 1962).

Diverse bekende personen hebben in de straat gewoond; schilder Fernand Khnopff, die naar verluidt zijn atelier had op nr. 1, en beeldhouwer Julien Dillens, die hier in 1904 overleed op nr. 51. In 1945 verliet arch. Victor Horta zijn woning op het Stefanieplein om zijn intrek te nemen in een van de appartementen van nr. 76.