Onderzoek en redactie

2009-2011

 

Bekijk de weerhouden gebouwen

Loodrechte straat van Raadstraat naar Jean Van Volsemstraat. Leidt naar Cansstraat en kruist Viaduct- en Woonwijkstraat.

Eerste deel van straat tot aan Viaductstraat maakt deel uit van de straten die weduwe Cans liet aanleggen op haar eigendommen tussen de Viaductstraat en de Tulpstraat. De toelating hiervoor werd gegeven op 26.07.1844 en enkele maanden later bekrachtigd volgens K.B. van 04.11.1844 betreffende het Plan d'ensemble des rues du Collège, Sans-Souci, de la Tulipe, de Venise et du Viaduc.
De straat werd tot aan de Woonwijkstraat verlengd volgens K.B. van 18.12.1847. Gezien het de gronden van de familie Gomand doorkruiste werd het algauw rue Gomand genoemd.
De laatste uitbreiding kwam er op vraag van Jean Van Volsem om zijn slachthuis te ontsluiten en werd bekrachtigd volgens het K.B. van 25.09.1850. De straat werd toen over de gronden van het Hospice Van Aa verlengd tot aan de nieuwe Jean Van Volsemstraat (volgens hetzelfde K.B.). Gemeentelijke plannen (1873) om de weg door te trekken tot de Malibranstraat werden uiteindelijk niet uitgevoerd.

Verlenging van toenmalige [i]rue Gomand[/i], thans Van Aastraat, volgens plan van aanleg, GAE/OW 267 (1850).

Genoemd naar Jan Van Aa, burger van Brussel en stichter van het gelijknamig godshuis (late 15e eeuw) gelegen in de huidige de Verniesstraat (zie deze straat).

Oudst bewaarde bouwaanvragen vanaf 1853. Vrij homogeen straatbeeld bepaald door neoclassicistische architectuur met burgerhuizen en grote arbeidershuizen met drie bouwlagen en twee tot drie traveeën. Veel huizen echter opnieuw bepleisterd, bezet met briketten en/of verhoogd.
Oorspronkelijk bewoond door kleine zelfstandigen als schrijnwerkers, kolenhandelaars, gevelschilders, enz. met achterliggende, meestal kleine, werkplaatsen (bijvoorbeeld op nr. 83 brasserie Vandenhemel, 1886 of nr. 99 atelier met troggewelven, architect J. Dierickx, 1908) en benedenverdiepingen aangepast tot handelszaak (nr. 27, modernistische pui, 1940). Op nr. 93 zelfs toegang naar achterliggende huisjes nr. 93a, 93b en 93c.

Van Aastraat 27, modernistische winkelpui uit 1940 (foto 2011).

Nr. 29 tot 53 en 38 tot 62 maakten deel uit van zogenaamde Cité Gomand, een van de eerste huisvestingsprogramma's voor arbeiders van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Verder in straat vindt men vergelijkbare gebouwen, zoals het goed bewaarde nr. 59.
Laatste straatdeel iets rijker uitgevoerde huizen met onder meer versierde vensteromlijstingen (zie nr. 65 tot 77, 82 en 87 tot 95).

Straat eindigt met in oorsprong identieke hoekgebouwen (zie nr. 105) van slechts twee bouwlagen en oorspronkelijk corresponderend met toegangspaviljoenen van het slachthuis. Hoekgebouw aan pare zijde (nr. 114) samen met 112 verbouwd en gerenoveerd door architectenbureau Atlante sprl, 1993.

Bronnen

Archieven
GAE/OW 296.
GAE/OW, Historique des rues (1925)
GAE/DS 40: 296-40; 83: 296-83; 93: 296-93; 99: 296-99; 112: 296-112; 114: 296-114.

Publicaties en studies
GUILLAUME, A., MEGANCK, M., et al., Atlas van de archeologische ondergrond van het gewest Brussel, 15 Elsene, Brussel, 2005.