Albert Leemansplein

Rond plein van waaruit stervormig de Washington -, Tenbos - en Amerikaansestraat vertrekken.

Het plein is gelegen op een oud kruispunt want de straten die er op uitkomen zijn aangelegd op oude gemeentewegen: de Washingtonstraat ligt deels op het traject van de Messierestraat en voorbij het Leemansplein op dat van de Ruizersstraat; de Tenbosstraat volgt de Verkeerden Haan; de Amerikaansestraat volgt het tracé van de voormalige Brugstraat (volgens het plan van P. C. POPP, 1858).

Volgens het algemeen rooilijnenplan, goedgekeurd bij K.B. van 20.02.1864, was het Leemansplein voorzien als veelhoekig plein in het centrum waarvan een kerk zou worden gebouwd. In 1889 opteerde de gemeenteraad voor de huidige inrichting: een rotonde rond een cirkelvormig plantsoen en rondom gebouwen achter een ‘niet te bebouwen zone van 5 meter' (K.B. van 10.03.1891). Deze zone was oorspronkelijk ingericht als voortuin of oprit naar de garages van de appartementsgebouwen. Het centrale plantsoen, beplant met twee rijen bomen, werd bedekt met gestampte aarde en voorzien van twee of drie banken. In 1971 liet burgemeester Albert Demuyter een studie maken voor de heraanleg van het plein. De huidige fysionomie dateert ongeveer uit die periode.

Het plein werd aanvankelijk ‘rond-point de Tenbosch' [Rotonde van Tenbos] genoemd. In 1906 werd het genoemd naar Albert Leemans die van 1888 tot 1895 burgemeester was en daarna raadslid en schepen tot in 1903.


Het plein werd bebouwd tussen 1900 en het einde van de jaren 1930. Er zijn verschillende stijlen vertegenwoordigd: het eclecticisme (zie nr. 4), de Beaux-Artsstijl (met nr. 19, dat dateert van 1910, en het nr. 20 dat waarschijnlijk uit dezelfde tijd dateert) en het modernisme (zie nr. 5 en 6).

Thans is het plein voornamelijk bebouwd met appartementsgebouwen, zoals nr. 2 (1931) en 3 (1929) in art deco, allebei ontworpen door architect Jean-Florian Collin. Nr. 2 vervangt een huis van begin 1900.

Opvallend zijn ook appartementsgebouwen met een groter volume dan de eerste gebouwen rond het plein. Dat geldt onder meer voor nr. 13-14 (ca. 1970). Dit indrukwekkende gebouw beslaat een hele hoek van het plein en een deel van de Tenbosstraat en Amerikaansestraat. Het werd gebouwd ter vervanging van vier huizen van architect Gustave Corr (respectievelijk van 1907 en 1908 en gesloopt in ca. 1967) en op het terrein van een herenhuis op de hoek van de Amerikaansestraat (voormalig nr. 164), naar een ontwerp van architect Gabriel Charle (1910).